Το «κονέ» ως στρατηγική εξέλιξης και τα διδάγματα από... χιμπατζήδες

Εχει τα «κονέ», είναι «διαπλεκόμενος», έχει «διασυνδέσεις», είναι «δικτυωμένος», έχει «βύσμα»,- αυτές είναι μερικές από τις εκφράσεις που χρησιμοποιούμε για να εξηγήσουμε τις επιτυχίες στην ζωή άλλων συμπολιτών μας. Πρόκειται για εκφράσεις πού λίγο πολύ είναι συνώνυμες παραπέμποντας στις επενδύσεις σε κοινωνικές σχέσεις που επιτρέπουν σε κάποιον να αναρριχηθεί στην κοινωνική ζωή.

Συνήθως χρησιμοποιούμε αυτές τις εκφράσεις με κριτική διάθεση υπονοώντας ότι κάποιος πέτυχε κάτι χωρίς να το αξίζει. Παρόλο που όλοι μας κατανοούμε το πόσον σημαντικό είναι στις σημερινές κοινωνίες το να έχει κανείς «διασυνδέσεις» εν τούτοις πάντοτε θεωρούμε ότι πρόκειται για μία δεοντολογικά αμφιλεγόμενη τακτική.

Έτσι ποτέ δεν θα προτείνουμε στο παιδί μας ότι αντί να δαπανά ώρες προκειμένου να καταλάβει το Θεώρημα της Απροσδιοριστίας του Χάισενμπεργκ της κβαντικής φυσικής θα ήταν πολύ πιο χρήσιμο για το μέλλον του να δαπανήσει τον ίδιο χρόνο σε... clubing αποκτώντας «διασυνδέσεις»!

Όμως, πρόσφατα ευρήματα ζωολόγων και εξελικτικών βιολόγων έρχονται να επιβεβαιώσουν ότι η απόκτηση «διασυνδέσεων» και «κονέ» δεν είναι μία περιθωριακή πρακτική, αλλά αντίθετα έχει βαθιές ρίζες στα εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια της εξελικτικής μας ιστορίας ως είδους. Αυτό δείχνουν πρόσφατες έρευνες πού έγιναν μεταξύ των ξαδέλφων μας των (αρσενικών) χιμπατζήδων με τους οποίους μοιραζόμαστε το 98% του γενετικού κώδικα.

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι χιμπατζήδες πού δαπανούν τον χρόνο τους κάνοντας «διασυνδέσεις» έχουν περισσότερες πιθανότητες να ζευγαρώσουν και να αφήσουν απογόνους σε σχέση με αυτούς που δεν το πράττουν. Πρόκειται λοιπόν για μία επιτυχημένη εξελικτική στρατηγική.

Η έρευνα πού δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Cell δείχνει ότι οι χιμπατζήδες εκείνοι που επένδυαν σε κοινωνικές σχέσεις, αποπαρασιτόνοντας και καλλωπίζοντας άλλους χιμπατζήδες της ομάδας είχαν εξελικτικά οφέλη.

Οι επιστήμονες κατάφεραν να αναλύσουν μεγάλη ποσότητα δεδομένων από τις κοινότητες των χιμπατζήδων της Τανζανίας για να συγκρίνουν τη αναπαραγωγική δυναμική μεταξύ εκείνων που επένδυαν τον χρόνο τους σε φαινομενικά άχρηστες ασχολίες, όπως την καλλιέργεια κοινωνικών σχέσεων και εκείνων που δεν ασχολιόνταν με τις κοινωνικές διασυνδέσεις.

Τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενδιαφέροντα: Εκείνοι πού ξόδευαν τον χρόνο τους κάνοντας «διασυνδέσεις» είχαν 50% μεγαλύτερες πιθανότητες να αφήσουν απογόνους σε σχέση με τους άλλους.

Η πιο πιθανή εξήγηση για αυτό το φαινόμενο έχει να κάνει με τη φύση της σεξουαλικής πράξης. Το επίπεδο του στρες μεταξύ των αρσενικών χιμπατζήδων κατά την διάρκεια του ζευγαρώματος είναι πολύ υψηλό διότι φοβούνται ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να εμφανισθεί ένας άλλος αρσενικός και να επιχειρήσει με την βία να διακόψει το ζευγάρωμα.

Ομως αν έχουν φίλους εκεί κοντά που θα τους βοηθήσουν, είναι πιο ήρεμοι με λιγότερο στρες και μπορούν να αφοσιωθούν απερίσπαστοι στην σεξουαλική πράξη. Ετσι οι «δικτυομένοι» είχαν εξελικτικά πλεονεκτήματα σχέση με τους «μη-δικτυομένους.

Η αναζήτηση «διασυνδέσεων» λοιπόν δεν είναι ούτε ένα σύγχρονο, ούτε κατ' ανάγκη προβληματικό φαινόμενο. Οπως αναφέρει ο πανεπιστημιακός Ian Gilby, ένας από τους συγγραφείς της έρευνας:

«Οι χιμπατζήδες είναι οι στενότεροι μας συγγενείς και μας βοηθούν να επισημάνουμε τις πτυχές εκείνες της ανθρώπινης ζωής που είναι μοναδικές. Η μελέτη δείχνει ότι οι στενές σχέσεις μεταξύ των χιμπατζήδων έχουν βαθιές εξελικτικές ρίζες και προσφέρουν τις βάσεις για τις πιο πολύπλοκες σχέσεις που ανταμώνουμε στις ανθρώπινες κοινωνίες».