Ο πολιτικός καβγάς και η αλήθεια για τον ΦΠΑ στην εστίαση

«Ο κ. Τσίπρας στο Ζάππειο, σε μπλε φόντο, εξήγγειλε τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση, μέτρο που είχε νομοθετήσει πριν από πέντε χρόνια ο Αντώνης Σαμαράς. Πέντε χαμένα και καταστροφικά χρόνια. Η Ιστορία, όμως, εκδικείται!», ανέφερε στο Twitter, ως πρώτη του πολιτική αντίδραση, ο Μάκης Βορίδης, μετά τη συνέντευξη Τύπου του πρωθυπουργού.

Από τις πολυάριθμες φιλο-λαϊκές εξαγγελίες, ο κ. Βορίδης απομόνωσε μία (κλασική μέθοδός του) και σχολίασε αποκλειστικά αυτή, παρουσιάζοντάς την ως αντιγραφή της πολιτικής Σαμαρά. Και φυσικά, το ίδιο επιχείρημα (όχι επειδή το είπε ο Βορίδης, αλλά επειδή αποτελεί παραδοσιακή γαλάζια σημαία στον πόλεμο κατά των αριστερών) αναπαράγουν τις τελευταίες ώρες όλα τα γαλάζια στελέχη. Με ένα στόμα και μία φωνή. Με τις ίδιες λέξεις και το ίδιο ύφος. Και, κυρίως, ακολουθώντας την ίδια συλλογιστική. Ότι δηλαδή… «Και τι έγινε; Φτάσαμε σήμερα, στο σημείο που ήμασταν το 2014».

Δεν σχολιάζουν ποτέ την κατάργηση του ντροπιαστικού δικού τους υποκατώτατου μισθού, ούτε την αύξηση του κατώτατου, ούτε φυσικά την ακύρωση των περικοπών στις συντάξεις, ούτε καν την ακύρωση της μείωσης του αφορολογήτου, την οποία επιμένουν να βλέπουν μπροστά τους παρότι δεν υπάρχει.

Αδιαφορώντας για υπαρκτά και ανύπαρκτα, έχουν επικεντρωθεί και πάλι σε ένα και μόνο σημείο: Στη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση. Ο,τι ακριβώς έκανε και ο Σαμαράς το καλοκαίρι του 2013.

Ε, λοιπόν, το ίδιο ας κάνουμε και εμείς. Ας τα ξεχάσουμε όλα τα άλλα και ας επικεντρωθούμε μόνο στη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση. Να θυμηθούμε τα γεγονότα ως προς αυτό;

Υπό αίρεση η ρύθμιση Σαμαρά

Το καλοκαίρι του 2013, ο Αντώνης Σαμαράς, με διάγγελμά του προς τον ελληνικό λαό, ανακοίνωσε τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση, από το 23% που ήταν μέχρι τότε στο 13%. Εστησε ένα κανονικό τηλεοπτικό show και πανηγύριζε, όπως συνήθιζε να κάνει για το κάθε τι. Είπε ότι αυτό ήταν προσωπικό του επίτευγμα, που το «πήρε πάνω του» στη διαπραγμάτευση, ότι η τρόικα δεν τον πίστευε αλλά εκείνος τους έβαλε κάτω και τους έπεισε.

Και όλα αυτά τα ηρωικά, τα αγαπημένα του Σαμαρά. Δικαιολόγησε, μάλιστα, το γεγονός ότι έστησε ολόκληρο διάγγελμα, λέγοντας ότι… «για πρώτη φορά, όχι απλά αποτρέπουμε κάποια δυσάρεστα, αλλά επιβάλλουμε θετικές αλλαγές».

Όλα αυτά τα θυμούνται οι Νεοδημοκράτες, πάρα πολύ καλά. Και το ατσαλάκωτο σακάκι του Σαμαρά κατά την τηλεοπτική ανακοίνωση θυμούνται και την ελληνική σημαία από πίσω του στο Μέγαρο Μαξίμου, όλα. Ωστόσο, στο ίδιο διάγγελμα ο Αντώνης Σαμαράς είπε και κάτι άλλο, που παρατηρώ ότι δεν θέλουν να θυμούνται οι Νεοδημοκράτες:

Αντώνης Σαμαράς: «Προσέξτε: Μου αρέσει πάντα να σας λέω την αλήθεια κατά πρόσωπο: Εάν η φοροδιαφυγή συνεχιστεί σαν να μη συνέβη τίποτα, τότε αυτό θα φταίει που το ΦΠΑ θα αυξηθεί αναγκαστικά και πάλι στο 23%».

Εδώ, φυσικά, δεν έχουμε την προτροπή ενός πρωθυπουργού στους πολίτες του να τηρήσουν τη νομιμότητα προκειμένου να παταχθεί η φοροδιαφυγή ως γενική ιδέα. Αυτή είναι η πρώτη ανάγνωση. Εδώ έχουμε τον πρωθυπουργό να θέτει ένα συγκεκριμένο και ορισμένο εξαρχής (χρονικό-δημοσιονομικό) πλαίσιο ισχύος της συγκεκριμένης ρύθμισης: Για όσο τα έσοδα το επιτρέπουν.

Υπό αίρεση ήταν η συγκεκριμένη ρύθμιση Σαμαρά, στην οποία, μάλιστα, ήταν κάθετα αντίθετη η τρόικα, όπως ο ίδιος ο τότε τόνισε στο διάγγελμά του. Συνεπώς, αν εμφανιζόταν οποιαδήποτε δημοσιονομική «τρύπα» στο τέλος της χρονιάς, πρώτα θα ξηλωνόταν αυτό το μέτρο (στο οποίο ήταν κάθετα αντίθετη η τρόικα) και μετά θα προχωρούσαμε σε περαιτέρω μέτρα λιτότητας.

Θυμάται, τώρα, κανείς το δημοσιονομικό αποτέλεσμα της χώρας το 2014, όταν βρισκόμασταν εν μέσω ανοικτής αξιολόγησης (η οποία θα επέβαλλε μέτρα), αλλά η κυβέρνηση δεν την έκλεινε συνειδητά μέχρι να γίνουν εκλογές; Στο τέλος του έτους, η ελληνική οικονομία έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα μεν, αλλά με αποτέλεσμα που ήταν 3,067 δισ. κάτω από το στόχο.

Αρα, στο τέλος του (σούπερ… πετυχημένου) 2014, είχε ήδη δημιουργηθεί μια δημοσιονομική «τρύπα» 3 δισ. ευρώ, που θα έπρεπε να καλυφθεί με μέτρα λιτότητας τη νέα χρονιά, οπότε –προσοχή!- διπλασιαζόταν ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Και ποιο θα ήταν το πρώτο μέτρο;

Το φορομπηχτικό mail Χαρδούβελη

Σχετικά με το τι θα συνέβαινε στη φορολογία, σε περίπτωση που παρέμενε στην εξουσία η ΝΔ, μετά τις εκλογές του 2015, απολύτως αποκαλυπτικό είναι το διαβόητο mail Χαρδούβελη, που όσο διαβόητο είναι, άλλο τόσο δεν το έχει διαβάσει κανένας. Γιατί, αν το είχαν διαβάσει, ειδικά τα στελέχη της ΝΔ, τότε δύσκολα θα τολμούσαν να βγαίνουν και να το παίζουν ιδεολογικοί αντίπαλοι της φορολογίας.

Καταρχάς, άσχετα με τα όσα διακηρύττει σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, η αλήθεια είναι ότι το γαλάζιο 2014, σε σχέση με το 2013 (δηλαδή μόνο σε μία χρονιά), βάσει του επίσημου απολογισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου:

• οι άμεσοι φόροι αυξήθηκαν κατά 11,1%

• οι έμμεσοι φόροι αυξήθηκαν κατά 4%

• στο σύνολο, είχαμε μεσοσταθμική αύξηση της φορολογίας 7,1%.

Αυτά σε μία μόνο χρονιά. Και, όμως, στο τέλος του έτους, χάσαμε το στόχο για 3 δισ. ευρώ. Θηριώδης τρύπα. Και, τον επόμενο χρόνο, ο στόχος γινόταν 3% του ΑΕΠ (από 1,5% που ήταν το 2013). Και τότε στείλαμε το mail Χαρδούβελη, που δεν είχε καμία κοστολόγηση μέτρων, παρά μόνο παρείχε στους δανειστές ουσιαστικά μία και μόνο δέσμευση: Ότι στα μέσα της χρονιάς (μετά τις εκλογές, που το αργότερο θα γινόντουσαν το Μάρτιο του 2015), θα παίρναμε όσα μέτρα χρειάζονταν προκειμένου να πιάσουμε το στόχο. Τι μέτρα; Μέτρα που κατά βάση αφορούσαν:

• τις συντάξεις (αύξηση ηλικιακών ορίων και χρόνου ασφάλισης, πάγωμα συντάξεων, περιορισμός του ΕΚΑΣ)

• και τον ΦΠΑ (αύξηση ΦΠΑ στον τουρισμό, στα φάρμακα, ο χαμηλός συντελεστής από το 6,5% στο 13%, κατάργηση του ευνοϊκού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά).

Επιπλέον φορολογικές επιβαρύνσεις

Βέβαια, στο ίδιο mail Χαρδούβελη, η κυβέρνηση Σαμαρά δεσμευόταν ότι, αν τυχόν χρειαστεί (που δεδομένα χρειαζόταν), θα προέβαινε και σε επιπλέον φορολογικές επιβαρύνσεις. Συγκεκριμένα, ανέφερε: «Επιπρόσθετα από τα νέα δημοσιονομικά μέτρα, δεσμευόμαστε για συγκεκριμένα προληπτικά μέτρα, που θα ισχύσουν από την 1η Ιουλίου 2015 για να καλυφθεί όποιο κενό μπορεί να δημιουργηθεί, αν οι προβλέψεις μας δεν επιτευχθούν στην εκτέλεση του προϋπολογισμού τους 6 πρώτους μήνες.

Αυτές οι δεσμεύσεις για τη διόρθωση τυχόν απροσδόκητων αποκλίσεων από τους δημοσιονομικούς μας στόχους περιλαμβάνουν:

• Κατάργηση της έκπτωσης 30% της εισφοράς αλληλεγγύης για τα έτη 2015 και 2016.

• Επιβολή φόρου πολυτελείας.

• Αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης σε αλκοόλ και καπνό».

Και αυτά δεν ήταν τίποτα. Γιατί –ας το επαναλάβουμε, αφού έχει τη σημασία του- αυτό το mail που δεν περιλαμβάνει καμία κοστολόγηση μέτρων εστάλη όταν ακόμα δεν είχε γίνει γνωστό ότι στο τέλος του έτους θα προέκυπτε τρύπα 3 δισ. ευρώ! Εστάλη, όταν ακόμη (μέχρι το τρίτο τρίμηνο του έτους) βρισκόμασταν εντός στόχου. Μετά, όμως, ο Σαμαράς άφησε το φρένο και έστριψε στον γκρεμό, συνειδητά, διπλασιάζοντας τις δημοσιονομικές ανάγκες του νέου έτους.

Η σύγκριση

Και τώρα, ας συγκρίνουμε:

- Η μείωση ΦΠΑ στην εστίαση επί Σαμαρά θα ακυρωνόταν το 2015, αν έμενε στην εξουσία η ΝΔ, είναι δεδομένο. Το αποδείξαμε. Αρα, ίσχυσε για 1,5 χρόνο. Αυτό ήταν. Μια παρένθεση. Του Τσίπρα είναι μόνιμη και δεν τελεί υπό καμία αίρεση.

- Η ρύθμιση Σαμαρά έγινε σε συνθήκες σκληρής λιτότητας, χωρίς καμία προοπτική. Αποδεδειγμένα και το 2014 είχαμε σκληρή λιτότητα, ενώ το 2015 θα κλιμακωνόταν και άλλο, δεδομένων των κατά πολύ υψηλότερων στόχων πρωτογενούς πλεονάσματος, στους οποίους είχε δεσμευθεί ο Σαμαράς. Του Τσίπρα γίνεται σε μια περίοδο που η ελληνική οικονομία βγάζει πρωτόγνωρο πρωτογενές πλεόνασμα, σε συνθήκες συνεχούς μεγέθυνσης της οικονομίας (ανάπτυξη για 8 συνεχόμενα τρίμηνα).

- H μείωση Σαμαρά έφερε τον ΦΠΑ στο 13%. Βάσει των εξαγγελιών Τσίπρα, το 2020 ο ΦΠΑ στην εστίαση θα πέσει κι άλλο, στο 11%.

Και τέλος, η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση επί Σαμαρά έγινε το βασικό σύνθημα της ΝΔ για χρόνια…

Υπερηφανεύονται για κάτι που το 2015 θα ξηλώνανε (αλλά δεν το λένε). Αντίθετα, από την πλευρά Τσίπρα δεν είναι παρά μόνον ένα από τα πολυάριθμα θετικά μόνιμα μέτρα ελάφρυνσης, που ανακοίνωσε. Ούτε καν το πιο σημαντικό…

Στα σοβαρά, λοιπόν, επιχειρηματολογούν ότι επιστρέψαμε εκεί που ήμασταν το 2014; Το 2014 πνιγόμασταν από τη λιτότητα, χωρίς καμία προοπτική. Τώρα συζητάμε για το πώς θα επιταχύνουμε ακόμη περισσότερο την ανάπτυξη, ώστε τα αποτελέσματά της εξόδου από τα μνημόνια να φτάσουν το συντομότερο δυνατόν σε όλους τους Ελληνες.

Πώς είναι το ίδιο, δηλαδή;

(*) Ο Γιώργος Χριστοφορίδης είναι δημοσιογράφος – οικονομολόγος.