Το Μακεδονικό και τα... μνημονιακά σύνδρομα

«Η κυβέρνηση δεν είναι νόμιμη• δεν μπορεί να αποφασίζει για σημαντικά εθνικά θέματα, που δεσμεύουν τη χώρα• συντελείται ένα κοινοβουλευτικό πραξικόπημα με τις ψήφους εξαγορασμένων• πρέπει να παρέμβει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας• να γίνει Δημοψήφισμα».

Μυρίζει αντιμνημονιακό άρωμα, παρότι έληξαν τα μνημόνια. Αποδεικνύεται ότι οι βαθύτερες πεποιθήσεις και παγιωμένες πολιτικές συμπεριφορές δεν αλλάζουν. Τα πρόσημα και τα χρώματα δεν έχουν και μεγάλη σημασία, εκτός και αν ενστερνιστούμε την ανόητη απόδειξη του Άδωνι Γεωργιάδη ότι η ταυτότητα όσων επιχειρούν να εισβάλλουν στη Βουλή αποκαλύπτεται επειδή «κόκκινη μπογιά πετάνε οι αναρχικοί».

Το «Μακεδονικό» αναδεικνύεται ως το νέο μνημόνιο που μας επιβάλλουν -ποιοι άλλοι- οι ξένοι σε συνεργασία με τους εγχώριους προδότες. Οι παλιές συμπεριφορές επανεμφανίζονται, μέχρι να βρούμε την επόμενη αφορμή.

Σε αναζήτηση αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας

Οι πλατείες της αγανάκτησης και τα συλλαλητήρια της οργής -εκτός από τη λογική- αντιστρατεύονται την αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν σχεδόν 7 στους 10 Έλληνες να είναι αντίθετοι στην επικύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Το φαινόμενο δεν είναι καινοφανές, καθώς το ίδιο ίσχυε για πολλά και σημαντικά νομοσχέδια, είτε σε εφαρμογή μνημονίων είτε για ανθρώπινα δικαιώματα σε εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Στο σύστημα της αντιπροσωπευτικές δημοκρατίας, οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι ψηφίζουν κατά συνείδηση και επαναξιολογούνται από τους εκλογείς. Όμως οι περισσότεροι βουλευτές μας διαμορφώνουν τη στάση τους ανάλογα με το πού φυσάει ο λαϊκός άνεμος ή λένε «θα συνταχθώ με την άποψη της κοινοβουλευτικής ομάδας». Πρόκειται για κατάργηση, στην πράξη, του συνταγματικού προνομίου της ελευθερίας γνώμης και προστασίας της αδέσμευτης άσκησης των καθηκόντων του βουλευτή.

Τα δημοψηφίσματα τελικά δεν πρέπει να τα φοβόμαστε, γιατί δεν έχουμε βρετανικές κοινοβουλευτικές παραδόσεις. Εδώ, είτε δεν γίνονται ακόμη και αν τα εξαγγέλλει πρωθυπουργός, είτε το αποτέλεσμά τους δεν εφαρμόζεται. Ακόμη και το ερώτημα, έτσι κι αλλιώς, θα ήταν παραπλανητικό. Πόσοι θα διάβαζαν τη Συμφωνία των Πρεσπών πριν από ένα δημοψήφισμα; Όσοι είχαν διαβάσει το "Debt sustainability analysis" το 2015.

Οι θερμοκέφαλοι πάντα κυριαρχούν στην έδρα τους

Μέχρι στιγμής, επισήμως η ΝΔ δεν έχει υιοθετήσει δεσμεύσεις που θα την εκθέσουν μελλοντικά, όπως ακύρωση της Συμφωνίας και επαναδιαπραγμάτευση ή δημοψήφισμα. Η πίεση είναι μεγάλη και ο πειρασμός ικανοποίησης ενός οργισμένου κοινού δελεαστικός.

Έχει δίκιο ο κ. Δένδιας όταν αποκωδικοποιεί τη στρατηγική Τσίπρα: «Τι είναι αυτό που θέλει; Να μας σπρώξει σε έναν χώρο πέρα από τα δικά μας όρια, μιας “Δεξιάς” η οποία να είναι απωθητική για τους ανθρώπους που έχουν συμπαραταχθεί μαζί μας, στην προσπάθεια να φύγει αυτή η χείριστη κυβέρνηση».

Αν η ΝΔ περιχαρακωθεί σε έναν πυρήνα «λαϊκής δεξιάς» με εθνικιστικές προδιαγραφές, τότε γρήγορα θα βρεθεί σε θέση άμυνας και η χώρα θα δίνει μάχες οπισθοδρόμησης. Η εφαρμογή της Συμφωνίας για το όνομα της Βόρειας Μακεδονίας θα βρίσκεται μπροστά μας για αρκετά χρόνια και τα θετικά (ή αρνητικά) αποτελέσματα εξαρτώνται από την ψύχραιμη εκτίμηση της κατάστασης.

Αλήθειες και πολιτική

Ο Στέφανος Μάνος παρότρυνε τον Σταύρο Θεοδωράκη να συνεχίσει την πολιτική του δράση, γιατί «είναι σημαντικό να υπάρχει ένα κόμμα μικρό, έστω, το οποίο να λέει πάντα την αλήθεια». Φευ! Η άσκηση πολιτικής είναι τέχνη και όχι επιστήμη. Δεν ανταμείβεται η ειλικρίνεια περισσότερο από την παραπλάνηση.

Οι πολιτικές τακτικές δεν μοιάζουν με επιστημονικά πειράματα τα οποία δεν λαμβάνουν υπόψη τις αντιλήψεις της πλειοψηφίας. Ένα κόμμα που υποστηρίζει σε μεγάλη δοσολογία ιστορικές ή επιστημονικές αλήθειες δεν έχει καμία τύχη στην Ελλάδα.

Κανένας σοβαρός ιστορικός δεν θα ισχυριστεί ότι υπήρξε Κρυφό σχολειό. Όμως η μυθολογία του είναι συγκινητικά όμορφη και υποστηρίζει γλωσσικά, θρησκευτικά και εθνικά θεμέλια. Δεν έχει καμία τύχη όποιος υποστηρίζει νόμους της βιολογικής εξέλιξης ή της κοσμολογίας ενάντια σε θρησκευτικές πεποιθήσεις.

Ας αποδεχθούμε τους διακριτούς ρόλους και ας μην παινεύονται αυτάρεσκα όσοι μπερδεύουν την πολιτική με την αλήθεια, ακόμη και αν η τελευταία είναι με το μέρος τους. Στο Ποτάμι συναντήθηκαν για λίγο ο αριστερός με τον δεξιόστροφο φιλελευθερισμό, γιατί αυτά που τους ένωναν ήταν πολύ περισσότερα από τις διαφορές τους. Όμως την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση ανέλαβαν επαγγελματίες πολιτικοί, οι οποίοι δεν είχαν τον παραμικρό δισταγμό να εγκαταλείψουν το καράβι όταν έπλεε σταθερά ενάντια στο κύμα, βρίσκοντας πρόθυμα καταφύγια δεξιά και αριστερά. Ένα κόμμα εκτός Βουλής έχει σύντομη ημερομηνία λήξεως και εύκολα διαλύεται στα εξ ων συνετέθη.

Πορεία στο μέλλον

Ο ελληνισμός τα τελευταία 100 χρόνια έχει περιοριστεί σε ένα μικρό γεωγραφικό χώρο. Έχει αναπτυχθεί ένα κλειστοφοβικό σύνδρομο σε μια μεγάλη μερίδα Ελλήνων, που πιστεύουν ότι με την υπεράσπιση κάποιων αναλλοίωτων ιερών και οσίων θα προστατευθούμε από την παγκοσμιοποίηση. Από το 2008 μέχρι το 2017 ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 355.000 (όσους κατοίκους έχει η Ήπειρος) και οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες.

Η εθνικοποίηση των ατομικών επιτυχιών του Τσιτσιπά, του Αντετοκούνμπο ή του Λάνθιμου, πέραν ενός ορίου, φανερώνουν εθνικές μειονεξίες και έλλειψη αυτοπεποίθησης. Αναδείχθηκαν όμως εδώ, κάτι που δείχνει ότι υπάρχουν κάποιες νησίδες που λειτουργούν ανταγωνιστικά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το ίδιο ισχύει και στις επιχειρήσεις. Το να αναζητούν μεγαλύτερες αγορές όσοι εφορμούν από εδώ είναι λογικό και αναμενόμενο. Αν θα μπορούσαμε να ενισχύσουμε όσα θετικά διαθέτουμε (και δεν είναι όσα λίγα μεμψιμοιρούμε) και να καταργήσουμε ό,τι αναχρονιστικό μας οπισθοδρομεί, τα παραδείγματα θα πολλαπλασιάζονταν.

Η Ελλάδα θα μπορούσε σήμερα να έχει διπλάσιο ΑΕΠ, με ισχυρούς θεσμούς, οικονομική ισχύ και αξιοπιστία. Αυτά είναι η πιο αποτελεσματική προστασία μας σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον. Ας ισχυροποιήσουμε τους θεσμούς μας, αποδεχόμενοι ότι δεν ζούμε μόνοι μας, περιορίζοντας συμπεριφορές που μόνο εφήμερα ικανοποιούν, χωρίς καμία ουσία.

Ας μην ψάχνουμε μνημόνια όταν δεν υπάρχουν και ας αποφύγουμε όσα με βεβαιότητα μας περιμένουν μελλοντικά, αν συνεχίσουμε την ίδια πορεία... 

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ» (εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη)