Δεν είναι αντισυνταγματικό ό,τι δεν μας αρέσει

Η πιο σημαντική έκκληση-σύσταση των τελευταίων ημερών ήταν αυτή του Συνταγματολόγου Γιώργου Σωτηρέλη: «δεν μπορούμε να βαφτίζουμε συνταγματικό ό,τι δεν μας αρέσει. Άλλο πολιτική θέση, άλλο τήρηση ή παραβίαση του Συντάγματος».

Ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου παρενέβη ακριβώς τη στιγμή που ουκ ολίγοι από τα κόμματα της αντιπολίτευσης έκαναν – εκόντες άκοντες – το Σύνταγμα «κουρελού», στην προσπάθειά τους να πείσουν ότι η κυβέρνηση Τσίπρα γίνεται «κυβέρνηση κουρελού».

Όροι όπως «δεδηλωμένη», «ψήφος εμπιστοσύνης», «πρόταση δυσπιστίας» , «κυβέρνηση ανοχής» κακοποιήθηκαν από διαπρύσιους κήρυκες της ανάγκης να παραδώσει την εντολή διακυβέρνησης ο Αλέξης Τσίπρας, επικαλούμενοι τον Καταστατικό Χάρτη της χώρας.

Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η σύσταση του γραμματέα της ΝΔ Λευτέρη Αυγενάκη να παρέμβει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, χωρίς καν να εξηγεί βάσει ποιας Συνταγματικής διάταξης μπορεί να συμβεί αυτό.

Οι εν λόγω κήρυκες ετοιμάζονται να ξανακτυπήσουν, με αφορμή την «έλευση» της Συμφωνίας των Πρεσπών στην ελληνική Βουλή και τους αναμενόμενους, νέους, κυβερνητικούς τριγμούς. Ένα… ξεσκόνισμα του Συντάγματος, συνεπώς, με βάση και τις επισημάνσεις του κ. Σωτηρέλη, δεν θα έβλαπτε όσους ομνύουν στην τήρησή του.

* «Δεδηλωμένη» σημαίνει ότι ως Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος που έχει λάβει την πλειοψηφία της Βουλής. Αυτό το τεκμήριο (σ.σ. ότι έχει τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας) πρέπει να το επιβεβαιώσει μέσα σε 15 ημέρες με τη διαδικασία της ψήφου εμπιστοσύνης. Η «δεδηλωμένη» δίνεται άπαξ.

* Η εμπιστοσύνη της Βουλής επαναβεβαιώνεται με δύο τρόπους:

• Αν τη ζητήσει εκ νέου ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Σ΄ αυτή την περίπτωση χρειάζεται η πλειοψηφία επί των παρόντων και η οποία δεν μπορεί να είναι λιγότερη από 120. Δηλαδή εάν, για παράδειγμα, μείνουν στην ψηφοφορία μόνο 280 βουλευτές, τότε η εμπιστοσύνη θα πρέπει να δοθεί από τουλάχιστον 141 βουλευτές. (Όπως είναι γνωστό, ο κ. Τσίπρας έχει ξεκαθαρίσει ότι στην περίπτωση που κινήσει αυτή τη διαδικασία δεν θα δεχτεί λιγότερα από 151 «ναι». Αλλιώς, όπως είπε δημοσίως, θα υπάρχει πολιτικό θέμα και θα προσφύγει στις κάλπες «συντεταγμένα και εν ευθέτω χρόνο»).

• Να υποβάλλει η αντιπολίτευση πρόταση δυσπιστίας. Για να «περάσει» από τη Βουλή απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία (όχι επί των παρόντων). Δηλαδή, 151 «ναι». (Η πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε η ΝΔ τον περασμένο Ιούνιο δεν απέδωσε καθώς απέσπασε μόλις 127 θετικές ψήφους).

* Τι σημαίνει κυβέρνηση μειοψηφίας ή ανοχής; Ότι υπάρχουν κόμματα ή βουλευτές που δεν συμμετέχουν στη βουλή στην ψηφοφορία για ψήφο εμπιστοσύνης και άρα «πέφτει» ο αναγκαίος αριθμός των θετικών ψήφων. Μία κυβέρνηση με 141 ‘ναι’ μια χαρά μπορεί να σταθεί συνταγματικά, επομένως. Όπως εξηγήθηκε και παραπάνω, ο κ. Τσίπρας έχει απορρίψει αυτή την εκδοχή για καθαρά πολιτικούς λόγους.

* Μπορεί στην Ελλάδα να σταθεί κυβέρνηση ανοχής; «Όχι», έχει απαντήσει η ΝΔ, με το επιχείρημα ότι προβλέπεται από το Σύνταγμα αλλά δεν έχει συμβεί ποτέ μεταπολιτευτικά. Ο αντίλογος από τον κ. Σωτηρέλη έχει ενδιαφέρον: «Μέχρι το 2012 ούτε κυβέρνηση συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ είχε συμβεί αλλά συνέβη, για όλα υπάρχει πρώτη φορά». Λίγο νωρίτερα, άλλωστε, ο εκλεγμένος πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου «παρέδωσε» στον Λουκά Παπαδήμο χωρίς να προηγηθούν εκλογές. Κι αυτή ήταν, επίσης, μία «πρώτη φορά», την οποία επίσης επιτρέπει το Σύνταγμα.

Σύμφωνα με στελέχη της ΝΔ, τον Σεπτέμβριο του 2015 η εντολή διακυβέρνησης δόθηκε σε ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ, οπότε εάν αλλάξει ο συσχετισμός της συγκυβέρνησης δεν υφίσταται η εντολή.  Επ'  αυτού ο κ. Σωτηρέλης απάντησε: Δεν έχει καμία βάση. Όταν υπάρχει κυβέρνηση που έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, είναι μια συνταγματική-κοινοβουλευτική κυβέρνηση. Όλα τα άλλα είναι πολιτικοί σχολιασμοί, δεν είναι συνταγματικές απόψεις, δεν έχουν σχέση με την εφαρμογή του Συντάγματος.