Πώς θα ανακάμψουν επαγγελματίες και μικρές επιχειρήσεις 

Πολλά έχουν λεχθεί κατά καιρούς για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις μικρές επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα ότι πρέπει σε πολλές περιπτώσεις:

* Να συμπράξουν μεταξύ τους και να δημιουργήσουν μεγαλύτερα σχήματα.

* Να σταματήσουν να φοροδιαφεύγουν και να εισφοροδιαφεύγουν.

* Να δώσουν έμφαση στην απόκτηση υψηλότερης τεχνογνωσίας και στην υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών.

* Να αποκτήσουν εξωστρέφεια, κοιτάζοντας παράλληλα και τις αγορές του εξωτερικού.

Κανείς δεν μπορεί να φέρει αντίρρηση σε όλα τα παραπάνω, ωστόσο θεωρώ πως αν πραγματικά θέλει η Πολιτεία να συμβάλει στην αναβάθμιση του ρόλου των ελεύθερων επαγγελματιών και των μικρών επιχειρήσεων (της ραχοκοκαλιάς δηλαδή της πραγματικής οικονομίας), τότε θα πρέπει να δημιουργήσει και το κατάλληλο περιβάλλον.

Και ξεκινάω:

Πρώτον, το φορολογικό: Στις 11 Ιουνίου του 2018, στο Euro2day.gr είχα δημοσιεύσει άρθρο με τίτλο «Η Εφορία από... συνεταίρος έγινε βασικός μέτοχος», στο οποίο επεξηγούσα με αναλυτικά παραδείγματα τις σοβαρές παρενέργειες που προκύπτουν από το γεγονός ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες δουλεύουν για να πληρώνουν φόρους και εισφορές. Και επειδή αντίστοιχες είναι οι φορολογικές-ασφαλιστικές επιβαρύνσεις στους μισθωτούς, οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν μπορούν ούτε να προσλάβουν προσωπικό ή, αν το πράξουν, δυσκολεύονται συνήθως να το ικανοποιήσουν μισθολογικά, οπότε το χάνουν γρήγορα.

Δεύτερον, το καθεστώς ανομίας: Ο επιχειρηματικός κόσμος δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τη δυσβάστακτη, όπως προαναφέρθηκε, φορολογία, αλλά επιπλέον το πρόβλημα διογκώνεται από το γενικότερο κλίμα ανομίας που επικρατεί στη χώρα. Όταν πολλοί ανταγωνιστές μπορούν στην πράξη να μην πληρώνουν ΦΠΑ και άλλους έμμεσους φόρους, να απασχολούν «μαύρη εργασία» και να μην καταβάλλουν φόρο εισοδήματος, με ποιο τρόπο να αντιμετωπιστούν από τους νομοταγείς συναδέλφους τους;

Καταδικαστέες μεν οι όποιες παράνομες συμπεριφορές, ωστόσο πίσω από όλα αυτά ρόλο καταλύτη παίζει η επίσημη Πολιτεία, όταν επιβάλλει υψηλότατες άμεσες και έμμεσες επιβαρύνσεις. Όταν για παράδειγμα οι φορολογικές-ασφαλιστικές εισφορές φτάνουν στο 70% των κερδών και όταν οι έμμεσες επιβαρύνσεις π.χ. σε τσιγάρα και βενζίνες αποτελούν το 60%-70% της τιμής του προϊόντος, πώς να μη γεννηθεί διαφθορά και κάθε είδους παραβατικότητα;

Τρίτον, το ζήτημα της ασφάλειας: Οι ληστείες (ένοπλες κατά κανόνα) των καταστημάτων έχουν αποκτήσει επιδημικό χαρακτήρα και πέρα από τον φόβο της ζωής τους, δεκάδες χιλιάδες επιχειρηματίες καλούνται κάθε τόσο να καλύψουν τη ζημιά των κλεμμένων και των κατεστραμμένων. Ακόμη όμως και αν δεν έχουν πέσει θύματα κλοπών και ληστειών, σε πολλές περιοχές -λόγω της αυξημένης παραβατικότητας- οι δυνητικοί πελάτες τους αποφεύγουν να κυκλοφορούν μετά τη δύση του ηλίου ή καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Τέταρτο, το ζήτημα της χρηματοδότησης: Με δεδομένο ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν κατά κανόνα πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, ούτε επίσης έχουν σημαντική διαπραγματευτική δύναμη έναντι των προμηθευτών τους, είδαν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης να μετατρέπονται σε ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Και σε αντίθεση με μεγάλους ομίλους που κάτω από ορισμένες συνθήκες κερδίζουν «κουρέματα» στις τραπεζικές τους υποχρεώσεις και μεγάλες επιμηκύνσεις δανειακών λήξεων (ακόμη και έως το 2030), οι «μικροί» αναζητούν σωσίβιο στις 120 δόσεις, που θα έπρεπε να είχαν θεσμοθετηθεί εδώ και χρόνια.

Πέμπτο, το παραεμπόριο: Δεκαετίες ολόκληρες ακούμε τις κυβερνήσεις να υπόσχονται πάταξη του παραεμπορίου και του λαθρεμπορίου, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις το παραεμπόριο έχει λάβει και «επίσημο» χαρακτήρα, ακόμη και σε κεντρικά σημεία των πόλεων, ακόμη και έξω από τα… Πανεπιστημιακά μας Ιδρύματα.

Πέραν όλων αυτών, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι μικρές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν με ένταση (μεγαλύτερη από τις μεγάλες εταιρείες) όλες τις γενικότερες δυσκολίες που συναντά στη χώρα μας το εγχώριο επιχειρείν: Συνεχείς αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο (φορολογικό και όχι μόνο), απίστευτη γραφειοκρατία, διαφθορά κρατικών λειτουργών, χαμηλή ζήτηση λόγω οικονομικής ύφεσης.

Αν ζητάμε λοιπόν από τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις μικρές επιχειρήσεις (από τον κορμό δηλαδή της οικονομίας) να μετασχηματιστεί και να παίξει κομβικό ρόλο στη διαδικασία της ανάπτυξης, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με επάρκεια όλα τα προαναφερόμενα προβλήματα, μέσα από ένα καθεστώς λογικότερων φορολογικών-ασφαλιστικών επιβαρύνσεων, μέσα από ένα περιβάλλον νομιμότητας και ασφάλειας, μέσα από τη μείωση της γραφειοκρατίας και την πάταξη του παραεμπορίου και οποιουδήποτε άλλου «μαύρου» αλλοιώνει τον ανταγωνισμό.

* O Αλέξανδρος Μωραϊτάκης είναι τέως βουλευτής Ν.Δ. Α' Αθήνας