Γιατί ο ΕΝΦΙΑ πρέπει να περάσει στους δήμους

Ο ΕΝΦΙΑ γεννήθηκε ως μετεξέλιξη του ΕΕΤΗΔΕ, του «χαρατσιού» της ΔEH δηλαδή, που θεσμοθετήθηκε σε μία κρίσιμη στιγμή το 2011 χωρίς επαρκή προετοιμασία. Όπως κάθε μεταρρύθμιση, στα πρώτα χρόνια εφαρμογής χρειάζεται την εντατική αξιολόγηση, με σκοπό την περαιτέρω βελτίωση, με σεβασμό στον πολίτη που πάντα πληρώνει τον λογαριασμό.

Η εξαγγελία Μητσοτάκη για μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους δήμους είναι μία ιστορική μεταρρύθμιση, που θα έχει διαρθρωτικές επιπτώσεις και μακάρι να γίνει.

Ειδικότερα θα φέρει δύο μεγάλες αλλαγές:

Πρώτον, τερματίζει την αδιαφάνεια και τον κομματισμό. Τα 2,6 δισ. που σήμερα εισπράττονται από τον ΕΝΦΙΑ είναι όσο περίπου και τα κονδύλια που αποδίδονται στους δήμους από την κυβέρνηση πέρα από τα ίδια έσοδα που έχουν. Η διάθεση των κονδυλίων αυτών σήμερα γίνεται σε καθεστώς αδιαφάνειας και διακριτικής μεταχείρισης δημάρχων, σύμφωνα με τις «συμπάθειες» του εκάστοτε υπουργού και της κυβέρνησης, ενώ αφήνει χώρο και για σκάνδαλα. Παραμένει ένα παλαιοκομματικό φέουδο που καμία κυβέρνηση δεν είχε τολμήσει να καταργήσει καθώς τις δίνει 3 δισεκατομμύρια να τα μοιράζει με μία υπογραφή όπου θέλει.

Δεύτερον, φέρνει μεγαλύτερη λογοδοσία και διαφάνεια. Οι δήμοι θα έχουν πλέον την αρμοδιότητα να αυξάνουν ή να μειώνουν τον ΕΝΦΙΑ στα ακίνητα του δήμου τους και να λογοδοτούν στους δημότες γι' αυτό. Η αρμοδιότητα αυτή θα ισχύει από τον πρώτο χρόνο, που θα εισπραχθεί βέβαια στον 2ο χρόνο. Η μεταρρύθμιση αυτή θα δημιουργήσει ένα πλαίσιο κινήτρων και αντικινήτρων στην καλύτερη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης προς όφελος των δημοτών.

Εννοείται ότι η μεταφορά της αρμοδιότητας στους δήμους δεν αφορά τον μηχανισμό είσπραξης. Η ΑΑΔΕ έχει αποδειχθεί αποτελεσματικότατη, ενώ ο εισπρακτικός μηχανισμός των δήμων βρίσκεται ακόμη στη δεκαετεία του 1980. Κατά τη μεταφορά του πόρου, κάποιοι δήμοι θα βρεθούν με περισσότερα έσοδα και κάποιοι με λιγότερα. Για να μην προκληθούν μεγάλα προβλήματα στην αρχή θα πρέπει να προβλέπεται (με σύνθετα κριτήρια) εξισορρόπηση (phase out), που για τον πρώτο χρόνο θα καλύπτει τις μεταβολές στο 100%, τον δεύτερο χρόνο στο 70%, τον τρίτο χρόνο στο 35% και μετά, τέλος. Αυτό προτείνεται να ισχύει για όλους, δηλαδή όχι μόνο για όσους πάρουν λιγότερα, αλλά και όσους πάρουν περισσότερα, για να μην έχει δημοσιονομικό κόστος.

Εκτός όμως από τη μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους δήμους, θα πρέπει να δούμε και περαιτέρω τεχνικές διορθώσεις για τη δικαιότερη κατανομή του πολύτιμου αυτού εσόδου στους φορολογούμενους. Αυτές είναι:

- Μείωση της συνολικού λογαριασμού του ΕΝΦΙΑ κατά περίπου 1/3, φέρνοντας τα συνολικά έσοδα από τη φορολογία ακινήτων πιο κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σήμερα ο ΕΝΦΙΑ εισφέρει το 5% περίπου του συνόλου των φορολογικών εσόδων, ενώ επιπλέον έσοδα αρκετών εκατομμυρίων ευρώ από ακίνητα εισπράττονται από τα δημοτικά τέλη που πληρώνονται μέσω ΔEH.

- Επαναξιολόγηση και εξορθολογισμός ειδικών καθεστώτων και εξαιρέσεων με άμεση μεταφορά των εξοικονομήσεων σε μείωση των συντελεστών για όλους.

- Εξίσωση της αξίας του ακινήτου στο εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ με την αντικειμενική αξία καθώς από λάθος σήμερα, σε αρκετές περιπτώσεις, είναι διαφορετική.

- Χρήση και των εμπορικών αξιών, όταν αυτές είναι υψηλότερες από την αντικειμενική, με στόχο την περαιτέρω μείωση της επιβάρυνσης για όλους.

- Επαναξιολόγηση των συντελεστών για τα νομικά πρόσωπα και τις εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητα με στόχο την περαιτέρω προσέλκυση ξένων κεφαλαίων στην εγχώρια αγορά για την ταχύτερη ανάκαμψη των τιμών, που θα μειώσει το τεράστιο πρόβλημα των κόκκινων δανείων και θα βοηθήσει το τραπεζικό μας σύστημα.

* Ο Δρ. Μιχάλης Πεγκλής, ιδιοκτήτης της εταιρείας Athensbnb Κτηματική, διετέλεσε σύμβουλος του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκου Μητσοτάκη.