Τράπεζες: Και αν κάνουν λάθος οι θεσμοί;

Η αλλαγή στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας έχει πλέον δρομολογηθεί. Τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ταμείου υπέβαλαν, προχθές, τις παραιτήσεις τους στο Γενικό Συμβούλιο και ανοίγει ο δρόμος για να τρέξει -και τυπικά- η διαδικασία αντικατάστασης.

Ο τρόπος, όμως, με τον οποίο επήλθε η αλλαγή σελίδας αποτελεί κακό οιωνό για όσα πρόκειται να ακολουθήσουν σε τράπεζες και επιχειρήσεις.

Ακόμη και όσοι ανέμεναν την αλλαγή σε πρόσωπα, αιφνιδιάστηκαν από το γεγονός ότι απουσίασαν οι εξηγήσεις. Το πλαίσιο, δηλαδή, εντός του οποίου αποφασίστηκε ότι απαιτείται αλλαγή προσώπων στο τιμόνι του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Από τη χθεσινή ανακοίνωση με την οποία επισημοποιήθηκε η υποβολή παραιτήσεων, προκύπτει ότι το Γενικό Συμβούλιο του Ταμείου αξιολογεί ως τουλάχιστον ικανοποιητικό το έργο που παρήχθη από τη θητεία των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής.

Επί των ημερών τους, το Ταμείο ολοκλήρωσε εντός χρονοδιαγραμμάτων σειρά δεσμεύσεων που είχε αναλάβει με βάση το Μνημόνιο και συνέβαλε στην ολοκλήρωση της πλέον δύσκολης, δεδομένων των συνθηκών, ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

Αν τα παραπάνω ισχύουν, οι κ. κ. Ξενόφος, Κουτσός και Γάγαλης δεν κρίθηκαν ανεπαρκείς για όσα έπραξαν, αλλά για τον νέο ρόλο που θέλουν οι θεσμοί να διαδραματίσει το ΤΧΣ.

Ένας ρόλος, όμως, που πρέπει να εξηγηθεί, για να διώξει όλη την τυχόν περιττή ανασφάλεια που από τη διαρροή του αποτελέσματος της αξιολόγησης ως σήμερα κατακλύζει το σύστημα.

Καλώς ή κακώς, στην οικονομία η ψυχολογία παίζει σημαντικό ρόλο και η αντίληψη που εγκαθιδρύεται μετά τους χειρισμούς σε ΤΧΣ και Πειραιώς, ότι οι θεσμοί στέλνουν ξένους managers, έχει ήδη μετρήσιμες επιπτώσεις.

Καταρχήν έθεσε τις τράπεζες σε θέση άμυνας, την ώρα που απαιτούνται ενεργητικές πρωτοβουλίες τόσο για την ολοκλήρωση του λειψού ακόμη πλαισίου για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, όσο και για πιεστικά ζητήματα αναδιαρθρώσεων δανείων σειράς μεγάλων επιχειρήσεων.

Ακόμη χειρότερα, έβαλε την αγορά σε κατάσταση αναμονής καλύτερων λύσεων.

Όσο εδραιώνεται η αντίληψη ότι το νέο management του ΤΧΣ, απαρτιζόμενο από ξένους, θα ασκήσει μεγαλύτερη πίεση για πωλήσεις ή ριζικές αναδιαρθρώσεις δανείων, οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές... πατούν φρένο, ενώ οι μεγαλομέτοχοι υπερχρεωμένων επιχειρήσεων... πατούν γκάζι για την κατάθεση αίτησης προστασίας. Αμφότεροι ποντάρουν στη βελτίωση της θέσης τους έναντι των τραπεζών.

Τέλος, η φημολογία για εκτενείς αλλαγές στις διοικήσεις κάποιων τραπεζών δρα παραλυτικά στο εσωτερικό τους, με απρόβλεπτες συνέπειες ιδιαίτερα σε ομίλους όπου η κεντρομόλος δύναμη είναι συνυφασμένη με την άσκηση στιβαρής διοίκησης ή με τον ρόλο ιστορικών στελεχών.

Η μόνη λογική εξήγηση για τη βεβιασμένη κίνηση των θεσμών είναι ότι υπό το βάρος του Brexit και της καθυστέρησης στην εξέλιξη του ελληνικού προγράμματος, την οποία προκάλεσε η πολύμηνη διαδικασία ολοκλήρωσης της πρώτης αξιολόγησης, σπεύδουν να καλύψουν, όπως μπορούν, τον χαμένο χρόνο.

Αν η τοποθέτηση ξένων managers σε ΤΧΣ και σε κάποιες τράπεζες αποτελεί λύση για να τρέξει ταχύτερα και αποτελεσματικότερα η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, θα φανεί, όπως όλα δείχνουν, στην πράξη.

Με τη διαφορά ότι αν κάνουν λάθος οι θεσμοί, τον λογαριασμό θα τον πληρώσουμε κατά κύριο λόγο εμείς και όχι αυτοί.

Θεωρητικά, τα ξένα στελέχη διαθέτουν το πλεονέκτημα ότι δεν διαθέτουν δεσμεύσεις. Την ίδια στιγμή, όμως, το μειονέκτημα του άγνωστου πεδίου μπορεί να αποβεί εξίσου σημαντικό. Ιδιαίτερα όσο το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων παραμένει ατελές, καθώς πρέπει με βάση το Μνημόνιο να γίνουν ακόμη αρκετά.

Το παράδειγμα των κυπριακών τραπεζών είναι κοντινό και το ζήσαμε.

Περιουσιακά στοιχεία και δάνεια πωλήθηκαν υπό το βάρος της πίεσης να επιτευχθούν στόχοι, χωρίς να συνυπολογίζονται οι ιδιαιτερότητες της κυπριακής ή της ελληνικής οικονομίας. Έτσι τα μεν κεφάλαια ροκανίζονται, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα αυξάνονται, παρά τη δειλή ανάκαμψη της οικονομίας.