Ενέργεια: Προχωρήστε έργα που μειώνουν τα «χαράτσια»

Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, η μία από τις πρόσφατες μνημονιακές υποχρεώσεις προβλέπει αναθεώρηση του κόστους των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), η οποία θα το ανεβάζει στο τεράστιο ποσό των 900 εκατ. ευρώ το χρόνο, ίσως και παραπάνω, από περίπου 800 εκατομμύρια σήμερα.

Η διαφορά αυτή αντιστοιχεί σε μεσοσταθμική αύξηση 12,5%, ενώ από την κατανομή ανά κατηγορία καταναλωτών, είναι βέβαιο ότι για κάποιες από αυτές το ποσοστό της αύξησης θα είναι υψηλότερο.

Σήμερα, η ρυθμιζόμενη αυτή χρέωση, μαζί με την άλλη για τις ΑΠΕ, το τέλος ΕΤΜΕΑΡ, αντιπροσωπεύουν ένα υψηλότατο ποσοστό του συνολικού λογαριασμού ηλεκτρικού με τον οποίο επιβαρύνεται ο καταναλωτής.

Για να γίνουμε πιο σαφείς, σε τετραμηνιαία κατανάλωση 2.627 κιλοβατωρών, η χρέωση ενέργειας ανέρχεται σε 274 ευρώ, οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις για χρήση δικτύων (μεταφοράς και διανομής) σε 74,12 ευρώ, και σε 160,71 ευρώ αντιστοιχούν οι χρεώσεις (ρυθμιζόμενες επίσης) για ΥΚΩ και ΕΤΜΕΑΡ. Είναι δηλαδή το 31,5% ενός λογαριασμού ηλεκτρικού με σύνολο 510 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Μέσα στο ποσό αυτό, περιλαμβάνεται επίσης και φόρος περίπου 6 ευρώ ή 1,5% επί του συνόλου.

Το σημαντικότερο ωστόσο είναι ότι μέσω των δύο τελευταίων χρεώσεων μεταφέρεται στις πλάτες των καταναλωτών το κόστος πολιτικών που θέλησαν να ασκήσουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις, παρακάμπτοντας τις αρχές της αναδιανομής των φορολογικών εσόδων.

Στο ΕΤΜΕΑΡ οι κυβερνήσεις από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, στήριξαν τις πολιτικές της «πράσινης» ανάπτυξης με τις γνωστές τραγελαφικές (και απολύτως ελληνικές) εξελίξεις, που έχουν τινάξει στον αέρα την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Με τις χρεώσεις για ΥΚΩ, οι κυβερνήσεις ασκούν κοινωνική πολιτική. Δηλαδή, καλύπτουν το υψηλό κόστος ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά λόγω χρήσης πετρελαίου, ώστε τα τιμολόγια ηλεκτρικού να είναι ενιαία σε όλη τη χώρα και να μην επιβαρύνονται οι νησιώτες με μεγαλυτερες χρεώσεις.

Επίσης, καλύπτουν τη διαφορά του κοινωνικού τιμολογίου με τα κανονικά, για όσους το δικαιούνται (χαμηλά εισοδήματα, άνεργοι κ.ά.). Πρόσφατα δε, κάλυψαν το κόστος του δωρεάν ρεύματος για τις χειμωνιάτικες μέρες με μεγάλη ρύπανση λόγω... τζακιών, τα οποία βέβαια άναψαν όταν η κυβέρνηση αύξησε τη φορολόγηση του πετρελαίου θέρμανσης και με πρόσχημα την πάταξη του λαθρεμπορίου, το οποίο επί μία εικοσαετία δεν μπορούν(;) να ελέγξουν.

Όλα όμως έχουν ένα όριο. Αισίως το κόστος των ΥΚΩ πλησιάζει το 1 δισεκατομμύριο, ενώ το ΕΤΜΕΑΡ το 2013 απέδωσε 626 εκατομμύρια και για το 2014 προϋπολογίζεται σε περίπου 800 εκατομμύρια. Δηλαδή κοντά 1,8 δισ. ευρώ θα το πληρώνουν οι καταναλωτές, έχοντες και μη, για να ασκούν οι κυβερνήσεις κοινωνική και «αντιρρυπαντική» πολιτική και για την... πράσινη ανάπτυξη.

Ο ρόλος και η ανταποδοτικότητα του ΕΤΜΕΑΡ έχουν ήδη αμφισβητηθεί στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο και αναμένεται η απόφαση. Τα τέλη ΥΚΩ έτσι όπως επιβάλλονται και αυτά αφήνουν πολλά περιθώρια να αμφισβητηθούν στο μεγαλύτερο μέρος τους.

Για παράδειγμα, είναι προς αξιολόγηση το κατά πόσον στέκει η διπλή φορολόγηση των καταναλωτών ηλεκτρικού μέσω των λογαριασμών και των ΥΚΩ. Οι λογαριασμοί περιλαμβάνουν ειδικό φόρο κατανάλωσης για το ηλεκτρικό.

Ωστόσο μέσα στις ΥΚΩ περιλαμβάνεται και ποσό της τάξης των 130-140 εκατομμυρίων το οποίο αντιστοιχεί στον ειδικό φόρο κατανάλωσης για το πετρέλαιο που καταναλίσκεται στην ηλεκτροπαραγωγή των νησιών (για το πρώτο εξάμηνο του 2014 υπολογίζεται σε 28,4 ευρώ οι 1.000 κιλοβατώρες).

Και ναι μεν ο Έλληνας καταναλωτής να κάνει μια θυσία για την ελάφρυνση των ασθενέστερων ομάδων, ιδίως στην παρούσα συγκυρία. Το απαράδεκτο όμως είναι ότι το κόστος του κοινωνικού τιμολογίου, βρίσκεται κοντά στα επίπεδα του ειδικού φόρου για τα καύσιμα των νησιών. Θα μπορούσε δηλαδή κάλλιστα το υπ. Οικονομικών να χρηματοδοτεί το κοινωνικό τιμολόγιο από τη φορολόγηση των καυσίμων ηλεκτροπαραγωγής. Δεν είναι δυνατόν ο καταναλωτής να πληρώνει και την κοινωνική πολιτική και να συμβάλλει στα δημόσια έσοδα με διπλή φορολόγηση του ίδιου αγαθού.

Ρυθμιζόμενες χρεώσεις και ανταγωνισμός

Μια ακόμη παρενέργεια του υψηλού ποσοστού των ρυθμιζόμενων (και μη ανταποδοτικών) χρεώσεων στα τιμολόγια ηλεκτρικού, έχει να κάνει με την ανάπτυξη του ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών. Από τη στιγμή που τα ποσά αυτά αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο ποσοστό ενός λογαριασμού, τι κίνητρο θα έχει ο καταναλωτής να επιλέξει φθηνότερο προμηθευτή; Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, ο ανταγωνισμός περιορίζεται στο 49% του λογαριασμού ηλεκτρικού, όταν όλο το υπόλοιπο ποσό του λογαριασμού ηλεκτρικού αντιπροσωπεύει ρυθμιζόμενες χρεώσεις και φόρους. Προοπτικά δε το ποσοστό αυτό θα μειωθεί, ενώ αν υπολογίσει κανείς και τα υπόλοιπα τέλη (δημοτικά κ.λπ.) που περιλαμβάνει ένας λογαριασμός ηλεκτρικού, οι ανταγωνιστικές χρεώσεις αντιπροσωπεύουν ακόμη μικρότερο ποσοστό.

Καταληκτικά, μέχρι πότε ο καταναλωτής θα πληρώνει την αβελτηρία των κυβερνώντων όλα τα προηγούμενα χρόνια, που αντί να θέτουν ως πρώτη προτεραιότητα τις διασυνδέσεις των νησιών, προχωρούν όλες τις διαδικασίες με τον αραμπά, προς μεγάλη χαρά των μεταφορέων πετρελαίου, των προμηθευτών των μηχανών κ.ά.

Από ό,τι γνωρίζουμε, η άδεια της Ε.Ε. για τις χρεώσεις ΥΚΩ δίνεται υπό όρους και για την κάλυψη της διαφοράς μεταξύ του μέσου κόστους και της βέλτιστης προσφερόμενης λύσης για την ηλεκτροδότηση των νησιών. Με δεδομένο ότι η βέλτιστη προσφερόμενη λύση είναι η υποβρύχια διασύνδεση, σε όσα από τα νησιά είναι αυτό εφικτό, με ποια λογική και μέχρι πότε ο καταναλωτής να πληρώνει μόνο για κόστος καυσίμου 14 λεπτά την κιλοβατώρα στην Κρήτη και μαζί με τον ειδικό φόρο 17 λεπτά;

Έχει γίνει καραμέλα ότι με το κόστος των ΥΚΩ μόνο για την Κρήτη (γύρω στα 500 εκατομμύρια το χρόνο), μπορεί να χρηματοδοτηθεί και να αποσβεστεί σε ελάχιστα χρόνια η καλωδιακή διασύνδεση με το νησί.

Και όμως αυτή έχει μετατεθεί για το... 2020!