Δικαιοσύνη δι' ...αλληλογραφίας!

Διαβάζω το προτεινόμενο νέο άρθρο 237 (είναι σε δημόσια διαβούλευση από 7-3-2014) μαζί με όλο τον προτεινόμενο νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, διαβούλευση που θα ολοκληρωθεί σήμερα, και δυσκολεύομαι να πιστέψω στα μάτια μου.

Κατ' αρχάς, ορίζει ότι πρέπει να κατατεθούν οι προτάσεις και τα αποδεικτικά μέσα «μέσα σε εκατό ημέρες από την κατάθεση της αγωγής». Χωρίς αυτό να είναι το πιο σημαντικό, το εύρημα για μέτρημα εκατό ημερών θα δυσκολέψει την υποβολή προτάσεων και αποδείξεων και ενδεχομένως θα οδηγήσει σε προβλήματα όπως απώλεια προθεσμίας. Καλύτερα να οριζόταν ότι οι προτάσεις και τα αποδεικτικά μέσα θα κατατεθούν και αυτά μαζί με την κατάθεση της αγωγής.

Το κεφαλαιώδες όμως βρίσκεται στο τέλος της παραγράφου 4: «Κατά την ορισμένη δικάσιμο δεν εξετάζονται μάρτυρες και η υπόθεση συζητείται και χωρίς την παρουσία των διαδίκων ή των πληρεξουσίων δικηγόρων τους».

Μπορεί η διάταξη αυτή να συνυπάρξει με το άρθρο 93 του Συντάγματος που ορίζει ότι οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δημόσιες; Μπορεί να συνυπάρχει με το άρθρο 115 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που ορίζει ότι «στον πρώτο βαθμό, καθώς και στις υποθέσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας, η προφορική συζήτηση είναι υποχρεωτική»; Αλλά βέβαια, στο σχέδιο προς διαβούλευση, προτείνεται η τροποποίηση και αυτού του άρθρου, με την προσθήκη της φράσης «με την επιφύλαξη των άρθρων 237 και 238...».

Ας αναφέρω κι ένα ακόμη θεμελιώδες άρθρο, το άρθρο 6 της Διεθνούς Σύμβασης της Ρώμης περί προασπίσεως των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών (ελληνικός νόμος από το 1953, που καταγγέλθηκε από τη δικτατορία το 1969 και κυρώθηκε πάλι το 1974), που ορίζει ότι «παν πρόσωπον έχει δικαίωμα όπως η υπόθεσίς του δικασθή δικαίως, δημοσία ...».

Η δημοσιότητα της διαδικασίας και των συνεδριάσεων των δικαστηρίων είναι θεμελιώδης αρχή. Πώς θα εξασφαλιστεί ένας στοιχειώδης, έστω εξωτερικός, έλεγχος της δικαιοδοτικής λειτουργίας, αν «...η υπόθεση συζητείται και χωρίς την παρουσία των διαδίκων ή των πληρεξουσίων δικηγόρων τους»; Αυτή η προτεινόμενη ρύθμιση φρονώ ότι θα μας πάει αρκετά πίσω, στην περίοδο της μυστικής, απρόσωπης και ανέλεγκτης λειτουργίας των δικαστικών αρχών.

Ο αντίλογος μάλλον θα είναι ότι, λ.χ., το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών δίδει αναβολές στην τακτική διαδικασία για το 2017.

Και πρέπει να «πληρώσουν το μάρμαρο» οι δημοκρατικές κατακτήσεις;

Αν οι δικαστές δεν προλαβαίνουν να ανταποκριθούν στο φόρτο της εργασίας, η λύση δεν είναι η κατάργηση της δημοσιότητας των συνεδριάσεων και του ακροατηρίου. Ας ακολουθήσουμε το αγγλοσαξονικό παράδειγμα: θα μπορούσαν να στρατολογούνται στον πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας δικαστές οι εμπειρότεροι των δικηγόρων, και όλοι οι υπάρχοντες δικαστές να μεταφερθούν αυτομάτως στον δεύτερο βαθμό.

Η λύση πρέπει να βλέπει μπροστά, όχι να μας πηγαίνει πίσω...

*Ο κ. Χαράλαμπος Τσέλιος είναι Δικηγόρος.