Bitcoin: Νέο νόμισμα ή νέα φούσκα της τουλίπας;

Το παρόν άρθρο έχει παραχωρηθεί από το περιοδικό TRADERS'. Εάν το βρήκατε ενδιαφέρον, μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση και σε άλλα άρθρα, κάνοντας δωρεάν εγγραφή στην ιστοσελίδα www.traders-mag.gr.

Η έννοια του Bitcoin παρουσιάστηκε για πρώτη φορά δημοσίως από τον Satoshi Nakamoto το 2008 – εποχή όπου ο κόσμος της οικονομίας ακροβατούσε σε παγκόσμια κλίμακα. Έκτοτε, το υφιστάμενο νομισματικό σύστημά μας έχει βρεθεί αντιμέτωπο με μια αυξανόμενη κρίση εμπιστοσύνης και, επομένως, η ανάγκη για μια εναλλακτική λύση έχει καταστεί εντονότερη. Μια εναλλακτική μπορεί να είναι τα Bitcoins. Αλλά τι είναι τα Bitcoins;

Πρόκειται για ένα εικονικό ψηφιακό νόμισμα που αποτελείται από κρυπτογραφικώς κωδικοποιημένα δεδομένα που διασφαλίζουν τη γνησιότητα. Τα Bitcoins επιτρέπουν την άμεση μεταφορά από τον έναν χρήστη στον άλλον, και καθιστούν μεσάζοντες όπως είναι οι εμπορικές και οι κεντρικές τράπεζες, περιττούς.

Αντί για έναν κεντρικό τρίτο παράγοντα -την κεντρική ή την εμπορική τράπεζα- έχετε ένα παγκόσμιο δίκτυο P2P (Peer-to-Peer), όπου ο κάθε χρήστης αναλαμβάνει τον έλεγχο του συναλλαγματικού συστήματος. Η αποκεντρωμένη δομή αποφεύγει την παρουσία μεμονωμένων ισχυρών παικτών που χρησιμοποιούν το σύστημα προς όφελός τους ή το χειραγωγούν. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα των Bitcoins σε σχέση με το υφιστάμενο νομισματικό σύστημα είναι η ανωνυμία και οι χαμηλές δαπάνες συναλλαγής.

Δημιουργία χρημάτων με έναν διαφορετικό τρόπο

Τα Bitcoins δεν εκδίδονται από ένα κεντρικό ίδρυμα, αλλά πρέπει να δημιουργηθούν. Όλοι οι χρήστες εντός του δικτύου μπορούν να συμμετάσχουν. Αλλά έχει νόημα μόνο εάν έχετε υπολογιστή υψηλής απόδοσης επειδή κερδίζουν Bitcoins για την επίλυση ενός ιδιαίτερα σύνθετου αριθμητικού προβλήματος.

Η μετάλλευση (mining), η δημιουργία χρημάτων, οργανώνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να χρειάζεστε περισσότερη ισχύς απόδοσης με τον χρόνο για να δημιουργηθούν πρόσθετες μονάδες χρημάτων - είναι παρόμοιο με την παραγωγή φυσικών πόρων. Επί του παρόντος, το δίκτυο δημιουργεί περίπου 25 νέα Bitcoins ανά δέκα λεπτά. Σε αντίθεση με το υφιστάμενο νομισματικό σύστημα, όπου οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να ξεπεράσουν η μία την άλλη μέσω της εκτύπωσης χρήματος, η διάθεση Bitcoins είναι περιορισμένη εξαρχής - σε 21 εκατομμύρια μονάδες, γεγονός που, σύμφωνα με τους υποστηρικτές του, εγγυάται τη νομισματική σταθερότητα.

Πώς λειτουργεί ο τεχνικός χειρισμός;

Προτού να είστε σε θέση να χρησιμοποιήσετε τα Bitcoins πρέπει να εγκαταστήσετε στον υπολογιστή σας το αποκαλούμενο «Bitcoin-client». Πρόκειται για ένα λογισμικό ελεύθερης πρόσβασης που διαχειρίζεται την υποδοχή και τη μεταφορά των Bitcoins. Μέρος του προγράμματος αποτελεί και ένα ψηφιακό πορτοφόλι - ένα πορτοφόλι όπου μπορείτε να τοποθετήσετε τα εικονικά χρήματά σας. Σε αυτό το πορτοφόλι υπάρχουν μερικά δημόσια και ιδιωτικά κλειδιά που χρησιμεύουν ως υπογραφή για συναλλαγές, κατά παρόμοιο τρόπο με ένα σύνηθες συμβόλαιο.

Τα Bitcoins αποτελούνται από δεδομένα και, επομένως, μπορούν να αντιγραφούν κατά βούληση - παραδείγματος χάριν, ως εφεδρικό αντίγραφο σε ένα USB – ωστόσο, για τους χρήστες υπάρχει ο κίνδυνος να ξοδέψουν τα Bitcoins τους αρκετές φορές. Όλες οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται εντός του δικτύου αποθηκεύονται, χρονολογούνται και δημοσιεύονται στον πληρωτή και στον δικαιούχο, καθώς επίσης και σε έναν αποκεντρωμένο κατάλογο – με την ονομασία blockchain - που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους τους συμμετέχοντες του συστήματος για να αποφευχθούν αυτά τα «διπλά έξοδα». Είναι προσβάσιμο στη διεύθυνση www.blockchain.info. Συνεπώς, εάν ένας χρήστης αγοράζει από έναν πωλητή με ένα ορισμένο Bitcoin, όλοι οι συμμετέχοντες του δικτύου ενημερώνονται για αυτήν την συναλλαγή – χωρίς, ωστόσο, να αποκαλύπτεται η πραγματική ταυτότητα των συμβαλλομένων. Κάθε προσπάθεια χρησιμοποίησης ενός Bitcoin που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί αναγνωρίζεται από το δίκτυο και αναφέρεται αμέσως ως λάθος.

Μέθοδος πληρωμής και αντικείμενο κερδοσκοπίας

Η αποδοχή των Bitcoins σε επιχειρήσεις και διαδικτυακά καταστήματα αυξάνεται σταθερά. Στις ΗΠΑ υπάρχουν μεγάλα διαδικτυακά καταστήματα που προσφέρουν ηλεκτρονική συσκευή για Bitcoins. Και στη Γερμανία, ειδικά στο Βερολίνο, οι υποστηρικτές των Bitcoins γίνονται όλο και περισσότεροι. Αλλά εφόσον η μεταβλητότητα παραμένει υψηλή και τα εικονικά χρήματα δεν έχουν νομικό καθεστώς ως μέθοδος πληρωμής, είναι απίθανο να αγοράσετε το πρωινό σας με Bitcoins στο κοντινό μέλλον.

Όμως εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε τα εικονικά χρήματα για κερδοσκοπία αντί για αγορές μπορείτε ήδη να το κάνετε. Υπάρχουν δεκάδες αγορές και χώροι συναλλαγής swap όπου μπορείτε να αγοράσετε και να πουλήσετε τα εικονικά νομίσματα. Διαδικτυακά ανταλλακτήρια προσφέρουν τον ευκολότερο και ταχύτερο τρόπο. Το μεγαλύτερο χρηματιστήριο του κόσμου είναι το Mt. Gox με έδρα το Τόκιο.

Κατά μέσο όρο, περισσότερα από 100.000 Bitcoins αλλάζουν χέρια ημερησίως. Μετά την εγγραφή οι χρήστες μπορούν να καταβάλουν ένα ποσό μέσω τραπεζικής μεταφοράς. Στη συνέχεια, αυτά τα χρήματα θα ανταλλαχθούν με αμερικανικά δολάρια και θα είναι διαθέσιμα για την αγορά Bitcoins. Έπειτα από μερικά κλικ ο αγοραστής μπορεί να αγοράσει τα Bitcoins του στο χρηματιστήριο και να τα τοποθετήσει στο πορτοφόλι του. Η πώληση λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο. Τα προϊόντα διατίθενται αρχικά σε αμερικανικά δολάρια, στη συνέχεια μπορούν να μετατραπούν σε ευρώ και μέσα σε μία έως τρεις ημέρες μπορείτε να τα μεταφέρετε στον λογαριασμό σας στην τράπεζά σας. Ένας άλλος, αλλά ακριβότερος τρόπος για να αλλάξετε τα νομίσματα σε Bitcoins είναι σε εξειδικευμένα ανταλλακτήρια. Επιπλέον έχετε τη δυνατότητα να εκτελείτε συναλλαγές με άλλους ιδιώτες άμεσα - όπως στο ebay.

Δεν ενδείκνυται για τους άτολμους

Η γοητεία της χρήσης των Bitcoins ως εργαλείου συναλλαγών μπορεί να εξηγηθεί με μια γρήγορη ματιά στις εκπληκτικές αυξήσεις τιμών των προηγούμενων ετών. Στο τρέχον έτος και μόνο, η τιμή του Bitcoin εκτοξεύτηκε σε σχέση με το αμερικανικό δολάριο ή το ευρώ. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μια τόσο περιορισμένη αγορά διακρίνεται από εξαιρετικά υψηλή μεταβλητότητα. Το 2011, η τιμή των Bitcoins συνετρίβη από τα περίπου 32 δολάρια στο 0,01 μέσα σε μερικούς μήνες λόγω μιας επίθεσης χάκερ ενάντια σε ένα ιαπωνικό walletprovider.

Κατόπιν, η τιμή επανήλθε στα 14 δολάρια μέσα σε σύντομο διάστημα. Η πρόσφατη στιγμιαία συντριβή του Bitcoin έγινε στις 10 Απριλίου του 2013. Η τιμή έπεσε από ένα ενδοημερήσιο υψηλό των 266 δολαρίων ΗΠΑ στα 105, περισσότερο από 50% μέσα σε μία ημέρα – έπειτα αποσύρθηκε από τις συναλλαγές. Μετά από έξι ημέρες το εικονικό νόμισμα ήταν στα 50 δολάρια ΗΠΑ, για να διπλασιαστεί μέσα σε λίγες μέρες.

Επρόκειτο είτε για αποκαλούμενη «DDoS-attack» -όπου οι χάκερ προσπαθούν να υπερφορτώσουν την υποδομή των συναλλαγών Bitcoin με πλήθος αιτήσεων για φθηνότερες αγορές μετά την πτώση της τιμής-, είτε απλώς για έναν κλασικό πανικό πώλησης μετά τη διαπίστωση παραβολικής ανόδου. Αλλά είναι γνωστό ότι η μικρή και αδιαφανής αγορά Bitcoin προσφέρει τόσο ευκαιρίες όσο και ρίσκα που μπορεί να συνεπάγονται καθολικές απώλειες. Όμως τα Bitcoins δεν αποτελούν σοβαρό εργαλείο εκτέλεσης συναλλαγών ακόμη - δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τις συναλλαγές μετοχών (ή τα χρηματιστήρια) λόγω των διφορούμενων όρων και της χαμηλής ρευστότητας.

Τι ακολουθεί;

Η έννοια του Bitcoin αποτελεί ένα πείραμα και η έκβασή του είναι απολύτως αβέβαιη. Η κοινότητα Bitcoin και η ευφορία γύρω από αυτήν αυξάνονται καθημερινά αναμένοντας τη νίκη των εικονικών νομισμάτων, αλλά πρέπει να καταστεί σαφές ότι υπάρχουν ακόμα πολλές νομικές, πολιτικές και τεχνικές αβεβαιότητες για το μέλλον. Δεν ξέρουμε ακόμα πώς θα αντιδράσουν οι ρυθμιστικές αρχές. Ωστόσο, ένα είναι σίγουρο: Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του συστήματος των Bitcoins -η ανώνυμη και αποκεντρωμένη δομή- θα ενοχλήσει τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες. Επειδή αυτό το σύστημα είναι έως τώρα ανεξέλεγκτο, μπορεί να γίνει εργαλείο για ξέπλυμα χρημάτων ή για φοροδιαφυγή.

Αυτό επιβεβαιώνεται από πρόσφατα γεγονότα στις ΗΠΑ: Τον Μάρτιο, ρυθμιστές ενήργησαν ενάντια σε προμηθευτές Bitcoin στο πλαίσιο των κανονισμών ξεπλύματος χρημάτων. Στις αρχές Μαΐου ακολούθησε η επόμενη πράξη: πάγωσαν δύο λογαριασμοί της αμερικανικής υπηρεσίας πληρωμών Dwolla επειδή το Department of Homeland Security δήλωσε ότι υπήρξαν μη αδειοδοτημένες μεταφορές. Μια αναφορά του Reuters είπε ότι εκείνοι οι λογαριασμοί άνηκαν στο ανταλλακτήριο Bitcoin Mt. Gox και στη Mutum Sigillum, τη θυγατρική του στις ΗΠΑ. Λίγο αργότερα, η υπηρεσία διαδικτυακών πληρωμών Liberty Reserve συνελήφθη και, κατά συνέπεια, το ανταλλακτήριο Mt. Gox ανακοίνωσε ότι, από τον Μάιο του 2013 κι έπειτα, οι λογαριασμοί των χρηστών πρέπει να επιβεβαιώνονται.

Συγχρόνως, προτού καταστούν κατάλληλα για τις μάζες, τα Bitcoins πρέπει να είναι ασφαλή ως προς την τεχνική τους πλευρά. Πρέπει ιδιαίτερα να απαντηθεί το ερώτημα εάν υπάρχει περίπτωση να χάσουν οι χρήστες τα Bitcoins τους από ενδεχόμενη επίθεση χάκερ. Κι αυτό γιατί σε μια τέτοια περίπτωση οι πληγέντες δεν θα μπορούν να βασιστούν σε νομική βοήθεια. Επίσης, ένα λάθος λογισμικού στο πρωτόκολλο Bitcoin δεν μπορεί να αποκλειστεί, ενώ υπάρχουν κι άλλοι κίνδυνοι.

Η κεντρική ιδέα πίσω από κάθε νόμισμα είναι η αποδοχή του εντός της κοινότητας. Το να δείξει εμπιστοσύνη στα χαρτονομίσματα, τα πολύτιμα μέταλλα ή τα Bitcoins - είναι μια απόφαση που ο καθένας πρέπει να λάβει για τον εαυτό του. Εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε τα εικονικά χρήματα για κερδοσκοπία αντί για αγορές μπορείτε ήδη να το κάνετε.

Πρόσθετες συνδέσεις
• www.bitcoin.org
• www.mtgox.com
• www.bitcoin.clarkmoody.com
• www.bitcoin.de
• www.bitcointalk.org
• www.bitcoinfoundation.org
• www.bitcoincharts.com

*Ο David Pieper είναι CIIΑ και ασχολείται ενεργά με τις χρηματαγορές από τα τέλη της δεκαετίας του '90. Επικεντρώνεται στην εκτέλεση συναλλαγών με CFD και, παράλληλα, είναι ανεξάρτητος συγγραφέας.