Πότε οι τράπεζες θα ακούσουν τη λογική της αγοράς;

Οι ελληνικές τράπεζες, κατά δηλώσεις και στελεχών και εκπροσώπων τους, έχουν πλέον και τις "γερές βάσεις" και "τα κεφάλαια που χρειάζονται για να μπορέσουν να δανειοδοτηθούν οι υγιείς επιχειρήσεις, ιδιαίτερα εκείνες που έχουν εξωστρέφεια" (δηλώσεις Προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Γιώργου Ζανιά, 2/7/2013).

Η πρώτη απορία για τους περισσότερους αποδέκτες αυτών των δηλώσεων είναι ο βαθμός όπου αυτή η... ετοιμότητα των ελληνικών τραπεζών αντανακλάται στην πρακτική που ακολουθούν και εφαρμόζουν σήμερα.

Η δεύτερη απορία είναι τι ακριβώς περιμένουν πλέον οι τράπεζες προκειμένου να αρχίσουν να υποστηρίζουν έμπρακτα τις υγιείς επιχειρηματικές δυνάμεις και οντότητες, οι οποίες αυτό το διάστημα διψούν για κεφάλαια και διευκολύνσεις και ειδικά στον τομέα του τουρισμού, πασχίζοντας να αξιοποιήσουν την πρώτη καλή χρονιά ύστερα από μία μακρά περίοδο ύφεσης. Διότι είναι σαφές ότι οι οικονομικές δυσχέρειες και οι αυξημένες απαιτήσεις, είτε λόγω υπερφορολόγησης, είτε λόγω συσσωρευμένων υποχρεώσεων, καταπίνουν την όποια τόνωση των κύκλων εργασιών με ταχύτητα φωτός.

Η τρίτη απορία που αρχίζει πια να μετασχηματίζεται από ψίθυρο σε βοή είναι αφοπλιστικά κυνική και δεν απηχεί τίποτα περισσότερο από μία ωμή αντίληψη της επιχειρηματικής καθημερινότητας: "Μήπως μας δουλεύουν;".

Είναι σαφές ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα διήλθε μιας επίπονης και σύνθετης διαδικασίας, η οποία διήρκεσε σαφώς μεγαλύτερο χρονικό διάστημα του αρχικώς εκτιμωμένου και οδήγησε τους τραπεζικούς ομίλους σε άρδην μεταβολή των όρων, των πολιτικών και των πρακτικών λειτουργίας τους, απέναντι στο επιχειρηματικό πελατειακό κοινό τους.

Η πλειονότητα των υγειών ξενοδοχειακών επιχειρήσεων της χώρας, μεσούσης της κρίσης, βρέθηκε σε δυσχερή οικονομική και επενδυτική θέση εξαιτίας ακριβώς αυτών των πολιτικών.

Η αυστηρή έως απόλυτη πολιτική των τραπεζών, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, όπως οι καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των οφειλών του Δημοσίου στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, στην επιστροφή του ΦΠΑ, αλλά και στην καταβολή των επιχορηγήσεων για ολοκληρωθείσες επενδύσεις -χωρίς καν να συνεκτιμήσουμε τις υπέρμετρες φορολογικές και λοιπές επιβαρύνσεις σε επίπεδο επιχειρηματικού και λειτουργικού κόστους- έχει οξύνει δραματικά το πρόβλημα ρευστότητας των επιχειρήσεων, προκαλώντας, παράλληλα, σειρά άλλων επιπλοκών και επιπτώσεων στη δραστηριότητα, στην ανταγωνιστικότητα, στην κάλυψη άμεσων υποχρεώσεων, αλλά και στις συνεργασίες τους (προμηθευτές, τουριστικοί οργανισμοί κ.λπ.). Αν στα ανωτέρω αναφερόμενα προστεθεί και η πρακτική που τα τελευταία χρόνια ακολουθείται, από tour operators να μην καταβάλουν προκαταβολές, γίνεται εύκολα αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων αναμένει και επιζητεί πλέον την τάχιστη επανενεργοποίηση των Ελληνικών Τραπεζών στον ρόλο τους ως πηγές χρηματοδότησης και διευκόλυνσης της κίνησης κεφαλαίων για τις χιλιάδες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις-πελάτες τους, καθώς και στην αποστολή τους ως αρωγοί κάθε υγιούς και βιώσιμης επιχειρηματικής προσπάθειας ανάπτυξης και δημιουργίας.

Ο τομέας τουρισμού αυτήν τη στιγμή είναι ο πλέον ελπιδοφόρος κλάδος της εθνικής οικονομίας και της εξωστρεφούς ελληνικής επιχειρηματικότητας. Η μέχρι τώρα θετική εξέλιξη της φετινής τουριστικής περιόδου καταμαρτυρεί και αναδεικνύει τις προοπτικές που υπάρχουν ως προς την τουριστική ανάπτυξη και τις δυνατότητες που προσφέρονται για βιώσιμο και βέλτιστο επιχειρείν στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.

Οι σχέσεις των τραπεζών με τις επιχειρήσεις πελάτες τους πρέπει να επιστρέψουν σε επίπεδα εμπιστοσύνης, ουσιαστικής υποβοήθησης και κατανόησης. Μόνον έτσι θα καταστεί δυνατή η αποκατάσταση της ρευστότητας στην αγορά, θα ενισχυθούν οι αμιγώς ελληνικές επενδύσεις των μικρομεσαίων ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, θα τονωθεί η απασχόληση και θα παραχθεί εισόδημα που θα διαχυθεί σε συνδεόμενους με τον ξενοδοχειακό τομέα, άλλους κλάδους και επαγγελματικές τάξεις της αγοράς.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι επιτακτική ανάγκη:

- Να ξεκινήσει αμέσως η ροή του χρήματος στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, και μάλιστα όχι με απαγορευτικά επιτόκια.

- Να υπάρξει έως και διπλασιασμός του χρόνου αποπληρωμής των δανείων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, με ταυτόχρονη μείωση των επιτοκίων, θέτοντας ταυτόχρονα και ένα ανώτατο πλαφόν χορήγησης δανείων, το οποίο σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να ξεπερνά το 6%, μειούμενο ανάλογα με την κατάσταση της επιχείρησης και το ρίσκο της επένδυσης.

Παράλληλα, θα πρέπει να προβλεφθεί πως, τουλάχιστον για χρονικό διάστημα δύο ετών, δεν θα επιβαρύνονται με την εισφορά του Ν. 128/1975 (ΦΕΚ 178 Α') τα υπόλοιπα των δανείων, καθώς και τα χορηγούμενα δάνεια ή πιστώσεις από τα πιστωτικά ιδρύματα προς τα τουριστικά καταλύματα της χώρας, όπως είχε συμβεί με το Αρ. 23 του Ν. 3756/2009 (ΦΕΚ 53 Α').

Καλώς ή κακώς, είτε μας αρέσει είτε όχι, το τραπεζικό σύστημα είναι ο βασικός κρίκος σε κάθε διαδικασία ενίσχυσης ή καθυστέρησης της ανάπτυξης. Το καθοριστικό γρανάζι σε κάθε διαδικασία επιχειρηματικότητας και επενδυτικής δραστηριότητας.

Αν ο ρυθμός και η κατεύθυνση περιστροφής αυτού του γραναζιού υστερεί ή υπολείπεται των ρυθμών και των αναγκών της αγοράς, μπλοκάρει όλος ο μηχανισμός, ανεξαρτήτως της δυναμικότητας που έχει.

Η συνεχιζόμενη πολιτική του τραπεζικού συστήματος απέναντι σε τομείς και κλάδους επιχειρήσεων που αποδεδειγμένα μπορούν να πρωταγωνιστήσουν στην ανάσχεση της ύφεσης και στην έξοδο από την κρίση δεν είναι κατανοητή. Με οποιαδήποτε λογική και οποιοδήποτε σκεπτικό, όχι μόνον της αγοράς, αλλά και βάσει ευρύτερων κοινών αποδοχών.

Εκτός κι αν συμβαίνει κάτι άλλο, που μας ξεπερνά και σε επίπεδο λογικής και σε επίπεδο χρηματοπιστωτικής πραγματικότητας.

* Ο κ. Γ. Α. Ρέτσος είναι Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) και Α' Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).