Λέτα: Η συνταγή για «καλύτερη» Ευρώπη

Κατά τον Ιταλό πρωθυπουργό, η Ευρώπη δεν χρειάζεται μια διαμάχη ως προς το αν αυτό που απαιτείται είναι η λιτότητα ή η ανάπτυξη. Ως παράδειγμα φέρνει την πρόσφατη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κατά την οποία συζητήθηκαν δύο από τα πιο πιεστικά προβλήματα της Ευρώπης: οι δυσλειτουργίες στις αγορές εργασίας, που αντανακλώνται στα επίπεδα ρεκόρ της ανεργίας των νέων, και οι δυσλειτουργίες στις χρηματοπιστωτικές αγορές, στις οποίες η πρόσβαση στη χρηματοδότηση είναι δύσκολη και τα επιτόκια δανεισμού διαφέρουν σημαντικά στα διάφορα σημεία της ενιαίας αγοράς. Όπως σχολιάζει, το αποτέλεσμα της συνεδρίασης του Συμβουλίου τον Ιούνιο ήταν ενθαρρυντικό, και οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να συνεχίσουν σε αυτόν τον δρόμο τους επόμενους μήνες προκειμένου να υπάρξει πρόοδος σε δύο εξίσου σημαντικά ζητήματα: στο πώς θα καλλιεργηθεί η καινοτομία και η ψηφιακή οικονομία και στο πώς θα διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα στον μεταποιητικό κλάδο της Ευρώπης.

Σύμφωνα με τον Ε. Λέτα, αυτό που πρέπει να εξεταστεί είναι τι μπορεί να επιτευχθεί σε εθνικό επίπεδο και τι θα πρέπει να κάνουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί. Η δημοσιονομική προσαρμογή και οι εθνικές μεταρρυθμίσεις είναι ζωτικής σημασίας και πρέπει να συνεχιστούν. Όμως, οι αντικειμενικοί σκοποί της Ε.Ε. μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα μέσα σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο που θα στηρίζει, αντί να εμποδίζει, τις ενέργειες σε εθνικό επίπεδο ώστε να τονωθούν η ανάπτυξη και η απασχόληση. Η πρόσφατη απόφαση της Κομισιόν να δώσει στα κράτη μέλη κάποια ευελιξία για τις παραγωγικές δημόσιες επενδύσεις που συνδέονται με τα διαρθρωτικά κεφάλαια της Ε.Ε. είναι ένα καλοδεχούμενο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση, σημειώνει.

Το δεύτερο θέμα αφορά την ανάγκη να ληφθούν περαιτέρω μέτρα προς μια στενότερη ενοποίηση εντός της ευρωζώνης. Η τραπεζική ένωση είναι μια σημαντική αρχή, η οποία θα αποτρέψει τον κατακερματισμό των χρηματοοικονομικών αγορών σε εθνικό επίπεδο και θα μειώσει τα κόστη δανεισμού του ιδιωτικού τομέα. Τα επιτόκια δανεισμού εξακολουθούν να είναι υπερβολικά υψηλά για τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις και εξαρτώνται σε υπερβολικά μεγάλο βαθμό από το πού βρίσκεται στην Ε.Ε. μια επιχείρηση.

Κατά τον Ε. Λέτα, έχουν επιτευχθεί σημαντικά αποτελέσματα στον δρόμο προς μια τραπεζική ένωση, και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την εποπτεία. Τώρα, η Ε.Ε. πρέπει να εργαστεί πάνω στον δεύτερο πυλώνα, την επίλυση της τραπεζικής κρίσης. Όπως υποστηρίζει, η πρόταση που παρουσίασε ο Ευρωπαίος επίτροπος εσωτερικής αγοράς και υπηρεσιών, Μισέλ Μπαρνιέ, είναι θαρραλέα, όμως η Ευρώπη πράγματι χρειάζεται έναν ισχυρό, αποτελεσματικό μηχανισμό, που θα διασφαλίζει την έγκαιρη δράση ώστε να αντιμετωπίζονται οι τραπεζικές κρίσεις.

Η Ευρώπη χρειάζεται επίσης να σκεφθεί πώς θα ενισχύσει τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών προκειμένου να προωθήσει τη σύγκλιση της παραγωγικότητας. Υπάρχει ήδη διαθέσιμος ένας καλός μηχανισμός για την πολυμερή εποπτεία, όμως η Ε.Ε. θα πρέπει να στοχεύσει στην επικέντρωσή του σε τομείς που πράγματι έχουν σημασία για την οικονομική ένωση. Αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται από συζήτηση που θα αφορά το πώς θα μπορεί να δίνει κίνητρα στα κράτη-μέλη που είναι προσηλωμένα στην εφαρμογή δύσκολων δομικών μεταρρυθμίσεων σε μια περίοδο περικοπής δαπανών, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε συζητήσεις για πιθανές μορφές δημοσιονομικού συντονισμού. Αν και είναι πρώιμη οποιαδήποτε τέτοια συζήτηση τώρα, το θέμα δεν θα πρέπει να βγει από το τραπέζι, τονίζει ο Ιταλός πρωθυπουργός.

Όπως επισημαίνει, όλες αυτές οι αλλαγές αφορούν πρώτα τα μέλη της ευρωζώνης, όμως σχετίζονται ξεκάθαρα και με την ευρύτερη Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διασφάλιση μιας σταθερής και αποτελεσματικής ευρωζώνης είναι ζωτικής σημασίας για την ομαλή λειτουργία ολόκληρης της ενιαία αγοράς. Και χωρίς μια αποτελεσματική Ευρωπαϊκή Ένωση, η ευρωζώνη δεν θα μπορούσε να ευημερήσει.

Στήριξη των εξαγωγών

Με 500 εκατ. καταναλωτές, η ενιαία αγορά της Ε.Ε. παραμένει ο μεγαλύτερος προορισμός για αγαθά και υπηρεσίες παγκοσμίως και είναι η καλύτερη μηχανή για την αποκατάσταση της ανάπτυξης. Οικονομικοί τομείς κλειδιά, όπως είναι οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, επωφελούνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους κοινούς κανόνες της ενιαίας αγοράς. Χωρίς την ενιαία αγορά, όλα τα κράτη μέλη θα ήταν λιγότερο ελκυστικά για τους ξένους επενδυτές, οι οποίοι, όταν εδραιωθούν σε ένα κράτος μέλος, μπορούν να κινηθούν ελεύθερα σε όλη την Ε.Ε.

Η ενιαία αγορά παρέχει επίσης μια πλατφόρμα και έναν μοχλό για την εξαγωγή αγαθών και υπηρεσιών στις διεθνείς αγορές. Έτσι, σύμφωνα με τον Ε. Λέτα, η ενιαία αγορά θα πρέπει να γίνει πιο ανοικτή, εσωτερικά και εξωτερικά.

Για να συμβεί όμως αυτό, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί πρέπει να γίνουν πιο αποτελεσματικοί, με καλύτερους κανόνες και με χαμηλότερα διοικητικά βάρη. Χρειάζονται κοινοί θεσμοί για να διασφαλιστεί ότι προστατεύονται τα συμφέροντα όλων των κρατών της Ε.Ε. και για να ενεργήσουν ως γέφυρα μεταξύ των κρατών της ευρωζώνης και των κρατών εκτός αυτής.

Ο Ε. Λέτα παραδέχεται πως η λειτουργία της Ε.Ε. και των θεσμών της κατά τη διάρκεια της κρίσης αποτελεί μέρος του προβλήματος. Για πολλούς ανθρώπους, ο μηχανισμός λήψεως αποφάσεων της Ε.Ε. είναι αδιαφανής, αναποτελεσματικός και απομακρυσμένος από τον δημοκρατικό έλεγχο, σημειώνει, τονίζοντας ότι το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι η κρίση έχει θέσει εν αμφιβόλω την ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Όπως υπογραμμίζει, μόνο εάν υπάρξει μια πειστική περιγραφή που να εξηγεί γιατί χρειαζόμαστε την Ευρώπη και γιατί η Ευρώπη εξυπηρετεί τα συμφέροντα των σημερινών και των μελλοντικών γενεών θα μπορέσει να προωθηθεί μια μεταρρυθμιστική ατζέντα.

Σήμερα, δίνεται η ευκαιρία να ανακατασκευαστεί η Ευρώπη, επισημαίνει. Οι ευρωεκλογές που θα λάβουν χώρα του χρόνου είναι ευκαιρία για μια θεμελιώδη συζήτηση αναφορικά με το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν δεν δοθούν επιτυχή επιχειρήματα υπέρ της Ευρώπης (και υπέρ μιας διαφορετικής Ευρώπης), οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις θα κερδίσουν έδαφος και θα μπλοκαριστεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων της Ευρώπης, τονίζει. Και καταλήγει στο ότι η επιλογή είναι ξεκάθαρη και θα πρέπει να ληφθεί νωρίτερα και όχι αργότερα.