Η κρίσιμη επιλογή που εξασφαλίζει καλύτερη ζωή

«...Η οικονομία της ζωής...», λέει ο γνωστός Γάλλος οικονομολόγος και συγγραφέας Ζαν Ατταλί, που έγραψε και βιβλίο με αυτόν τον τίτλο, «...είναι μια από τις σημαντικές διαστάσεις των κοινωνιών μας με ζωτικό οικονομικό ρόλο. Η υγεία, ψυχική και βιολογική είναι φθαρτό μεν, αλλά σημαντικό περιουσιακό στοιχείο. Και θα επηρεάζει όλο και περισσότερο τη ζωή των επιχειρήσεων και την οικονομική δραστηριότητα...».

Και στο επίπεδο αυτό, σύμφωνα με πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ο προσωπικός έλεγχος πάνω στην κατάσταση της υγείας μας, είναι μια σοβαρή υπαρξιακή διάσταση. Αυτό το επιβεβαιώνουν και αρκετές μελέτες, που δείχνουν ότι ο προσωπικός έλεγχος και σε άλλους τομείς της ζωής μας επηρεάζει επίσης τη σωματική και πνευματική ευεξία μας. Στην εργασία, για παράδειγμα, οι γυναίκες που αισθάνονται ότι χρησιμοποιούν τις ικανότητές τους και ότι ο λόγος τους μετράει στη δουλειά τους, τείνουν να πηγαίνουν καλύτερα, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά, συγκριτικά με τις γυναίκες που δεν έχουν την αίσθηση του ελέγχου.

Αλλά μπορεί ο προσωπικός έλεγχος, ειδικά σε τομείς άλλους πέραν της υγείας ή της εργασίας να επηρεάσει τη μακροβιότητα;

Μία νέα μελέτη δείχνει πως οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι διακρίνονται στον ρόλο τον οποίο αυτοί εκτιμούν περισσότερο στη ζωή- όπως γονέας, σύζυγος, φίλος ή εθελοντής- ζουν περισσότερο από όσους δεν έχουν το ίδιο αίσθημα ελέγχου.

Πάνω στο θέμα αυτό σημαντικές είναι οι έρευνες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, που έχουν διαχρονικό χαρακτήρα και γίνονται σε δείγματα 880 ατόμων, συνταξιούχων ανδρών και γυναικών ηλικίας 65 ετών και άνω.

Από έναν κατάλογο οκτώ ρόλων (σύζυγος, γονέας, παππούς/ γιαγιά, άλλος συγγενής, φίλος, νοικοκυρά, εργαζόμενος της οικογένειας, εργαζόμενος ως εθελοντής, μέλος της εκκλησίας ή μέλος ενός συλλόγου), οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν τους τρεις σημαντικότερους για αυτούς.

Οι ερευνητές συνέλεξαν επιπρόσθετα δεδομένα σχετικά με την κατάσταση υγείας και τη συμπεριφορά (όπως χρόνιες νόσους, κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ) και ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να βαθμολογήσουν οι ίδιοι την υγεία τους.

Οι συμμετέχοντες που αισθανόταν πως είχαν περισσότερο έλεγχο πάνω στον σημαντικότερο για αυτούς ρόλο, εμφάνιζαν λιγότερες πιθανότητες θανάτου κατά τη διάρκεια της επταετούς περιόδου παρακολούθησης.

Όπως αναμενόταν, οι επιστήμονες βρήκαν ότι όσοι συγκέντρωναν υψηλότερη βαθμολογία στον προσωπικό έλεγχο των καταστάσεων έτειναν να διεξάγουν και υγιεινότερη ζωή. Αλλά ακόμα και λαμβάνοντας αυτό υπ' όψη, βρήκαν μία σημαντική ανεξάρτητη επίδραση της αίσθησης του να είναι κανείς επιτυχημένος στο ρόλο που αξιολογεί ως «υπ’ αριθμόν ένα».

Οι ερευνητές από το Μίσιγκαν πιστεύουν πως αυτή η αίσθηση του ελέγχου του ειδικού ρόλου αξίζει μία θέση στη σειρά των καθιερωμένων δεικτών πρόβλεψης της θνησιμότητας, όπως το κάπνισμα και η σωματική ανικανότητα. Για να έχουμε μία καλύτερη κατανόηση της γήρανσης και της μακροβιότητας, λένε, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τι εκτιμούν οι άνθρωποι περισσότερο στη ζωή.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι τώρα ζούμε 33 χρόνια περισσότερο από ό,τι ζούσαμε πριν έναν αιώνα, το σημείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Για τους περισσότερους από εμάς, το να ζήσουμε μία ζωή με νόημα αξίζει τουλάχιστον όσο το να ζήσουμε πολλά χρόνια. Το να είμαστε αποτελεσματικοί στον ρόλο που εμείς θεωρούμε ως σημαντικότερο για εμάς μπορεί να μας βοηθήσει να επιτύχουμε και τους δύο στόχους.

Καθώς γερνάμε, οι ασθένειες που σχετίζονται με το γήρας και την κοινωνική λειτουργικότητα μπορούν να μειώσουν τον αριθμό των ρόλων που είμαστε σε θέση να εκπληρώσουμε και να μεταβάλουν τους τρόπους με τους οποίους είμαστε σε θέση να εκπληρώσουμε τους ρόλους αυτούς.

Αλλά η έρευνα αυτή υποστηρίζει ότι είναι σημαντικό να επικεντρώσουμε τις προσπάθειες μας στον ρόλο ή σε δύο ρόλους τους οποίους εμείς απολαμβάνουμε περισσότερο και μπορούμε να πραγματοποιήσουμε καλύτερα.

Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, οι ρόλοι αυτοί μπορούν να βρεθούν παντού, στην οικογένεια, στην εργασία ή στην κοινότητα - και μπορούν να μεταβληθούν καθώς μεταβάλλονται και οι συνθήκες. Αλλά η αίσθηση ότι μπορούμε να εκπληρώσουμε με επιτυχία ένα ρόλο ο οποίος είναι σημαντικός για εμάς μπορεί να είναι τόσο σημαντική για μία μακρά και υγιεινή ζωή όσο η ύπαρξη γερών οστών ή μίας υγιούς καρδιάς.

Σαφώς δε, υπό αυτές τις συνθήκες, η «οικονομία της ζωής» είναι μια διάσταση που θα πρέπει να ενδιαφέρει και να έχει την προσοχή κάθε επιχειρηματικής οντότητας, γιατί συναρτάται άμεσα και των επιδόσεων του ανθρώπινου παράγοντα.