«Εμπιστοσύνη ΑΕ»: Το... εργαλείο της δυναμικής ανάπτυξης

Ένα φάντασμα πλανιέται στον κόσμο και είναι το έλλειμμα εμπιστοσύνης. Αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο, μαστίζει τους χώρους εργασίας, επηρεάζει τις οικονομικές πολιτικές μεγάλων, μεσαίων και μικρών χωρών, οριοθετεί σε νέα επίπεδα τις ανθρώπινες σχέσεις.

Στο μέτρο δε που η εποχή μας ψηφιοποιείται, με την παγκοσμιοποίηση να κατέχει δεσπόζουσα θέση σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, η εμπιστοσύνη τείνει να γίνει καθοριστικός παράγοντας με τεράστιο ειδικό βάρος σε όλες τις μορφές συναλλαγών και σχέσεων.

Προλογίζοντας το πολύ καλό βιβλίο της Nan S.Russell, ο πρόεδρος ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Διοίκησης Επιχειρήσεων Κων. Λαμπρινόπουλος επισημαίνει ότι το «Εμπιστοσύνη Α.Ε.» (εκδ. Παπαδόπουλος) θίγει και αναδεικνύει ένα από τα σοβαρότερα θέματα της εποχής μας. Και τούτο διότι, όπως δείχνουν όλες οι σχετικές έρευνες, η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο βγήκε ενισχυμένο από την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2008.

Επίσης, σχετική έρευνα που έγινε για το World Economic Forum το 2014 δείχνει ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στις επιχειρήσεις, σε κλίμακα 1-10, βαθμολογείται με 4,72 –καλύτερα, πάντως, από το επίπεδο εμπιστοσύνης προς τις κυβερνήσεις, τους διεθνείς οργανισμούς και άλλους θεσμούς. Αυτό είναι ένα ανησυχητικό φαινόμενο, διότι όσο εύκολο είναι να διαρραγεί η εμπιστοσύνη τόσο δυσκολότερη αποδεικνύεται η επανάκτησή της. Δύσκολη, αλλά πάντως όχι αδύνατη!

«Σαν κοινωνικός δόκτωρ Τζέκυλ και κύριος Χάϊντ», γράφει η Nan S.Russell, «η εμπιστοσύνη μάς κάνει να σαστίζουμε. Αφ' ενός, ζούμε σε πρωτόγνωρους καιρούς παγκόσμιας αλληλεξάρτησης, άμεσης σύνδεσης και απρόσκοπτης πρόσβασης (τουλάχιστον στις αναπτυγμένες χώρες) σε άφθονο και καθαρό νερό, τρόφιμα και ιατρική περίθαλψη.

Οι περισσότεροι από εμάς δεν το σκέπτονται λεπτό να δώσουν πλαστικές κάρτες σε ταμεία, να απαντήσουν σε email από αγνώστους, να παραγγείλουν πράγματα από το Διαδίκτυο ή να πετάξουν από την μία άκρη της χώρας στην άλλη. Αφ' ετέρου, ζούμε σε μία εποχή που η μαγεία των υπολογιστών κάνει τις πραγματικές φωτογραφίες πανομοιότυπες με τις πειραγμένες, η αλήθεια των διαφημίσεων είναι σχήμα οξύμωρο και τα πρωτοσέλιδα είναι γεμάτα από υπενθυμίσεις για τους κινδύνους της εμπιστοσύνης –όπως η παραδοχή του επτάκις νικητή του Γύρου της Γαλλίας Λανς Άρμστρονγκ ότι ήταν ντοπαρισμένος, ή οι κατηγορίες για διαφθορά σε βάρος του πρώην δημάρχου της Νέας Ορλεάνης κατά την διαχείριση του τυφώνα Κατρίνα. Ένας κύκλος ειδήσεων επί 24ώρου βάσης, ενισχυμένος από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εξασφαλίζει την πρόσβασή μας σε ιστορίες διάρρηξης της εμπιστοσύνης: κακοποίηση παιδιών από ιερείς, ψέμματα και χειραγώγηση στην πολιτική, αδικήματα από στελέχη επιχειρήσεων...».

Είναι έτσι σαφές ότι η εμπιστοσύνη είναι μία δύσκολη υπόθεση. Οι άνθρωποι εννοούν διαφορετικά πράγματα όταν την χρησιμοποιούν, συχνά ως συνώνυμη λέξεων όπως αξιόπιστος ή προβλέψιμος ή φερέγγυος. Είναι μία λέξη βεβαρημένη με πλήθος ορισμών, ερμηνειών και προσδοκιών. Υπάρχουν μέχρι και διαφορετικά είδη εμπιστοσύνης –εμπιστοσύνη στην εχεμύθεια κάποιου, εμπιστοσύνη στις ικανότητες κάποιου, εμπιστοσύνη μέσα στις οργανώσεις, εμπιστοσύνη στους θεσμούς, βασική εμπιστοσύνη, αυθεντική εμπιστοσύνη, τυφλή εμπιστοσύνη, εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, εμπιστοσύνη κατά περίπτωση, εμπιστοσύνη στις συναλλαγές, μετοχική εμπιστοσύνη, εμπιστοσύνη σε μία φίρμα, εμπιστοσύνη στην ηγεσία, και ούτω καθεξής.

Κατά την Nan S.Russell, το βιβλίο της αφορά την αυθεντική εμπιστοσύνη. Αυτή είναι η εμπιστοσύνη που λείπει, ή που έχει διαρραγεί στους περισσότερους χώρους εργασίας. Είναι η εμπιστοσύνη που, όταν υπάρχει, πυροδοτεί την καινοτομία και την δέσμευση, εξάπτοντας το πάθος των ανθρώπων μιας επιχείρησης και ενός οργανισμού γι αυτό που κάνουν. Ιδιαίτερα δε σε μία εποχή όπου η πλειονότητα των εργαζομένων είναι αποστασιοποιημένοι στην εργασία, με οδυνηρά αποτελέσματα.

«Δεν χρειάζεστε ειδικούς για να σάς εξηγήσουν ότι, ενώ η βασική παραγωγικότητα και η παρουσία στην δουλειά μπορούν να αγοράζονται, οι ιδέες του προσωπικού και οι προαιρετικές προσπάθειες πρέπει να προσφέρονται ελεύθερα. Όταν η διανοητική ιδιοκτησία (το χρυσό αυγό) είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των περισσότερων επιχειρήσεων, η επιτυχία εξαρτάται από την φυσική ιεραρχία και τις ουσιαστικές σχέσεις που χτίζονται μέσω της αυθεντικής εμπιστοσύνης.

Μία νοοτροπία του 20ου αιώνα, που βλέπει τους εργαζόμενους ως εναλλάξιμα εξαρτήματα, δεν πρόκειται να οδηγήσει σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες ή να βελτιώσει τις εντυπώσεις των πελατών στον 21ο αιώνα που διανύουμε», γράφει η συγγραφέας και σίγουρα θέτει τις ηγεσίες, κυρίως των επιχειρήσεων, προ ζωτικών ευθυνών.

Επισημαίνουμε, τέλος, ότι η Nan S.Russell είναι συγγραφέας, ομιλήτρια σε πανεθνικό επίπεδο και σύμβουλος. Ζει με τον σύζυγό της Dan στα Βραχώδη Όρη, κάνει πράξη το πάθος της να βοηθά ανθρώπους και οργανώσεις να βγάζουν τον καλύτερο εαυτό τους στον κόσμο.

* Αν θέλετε να επικοινωνήσετε με την Nan S.Russell μπορείτε να την ακολουθήσετε στο Twitter (@nan_russell) ή να τής στείλετε email στο [email protected].