Συνέντευξη του κ. Ιορδάνη Αϊβάζη, γενικού διευθυντή Χρηματοοικονομικών Θεμάτων του ομίλου ΟΤΕ *

Παρακολουθώντας κυριολεκτικά ”εκ του σύνεγγυς” τις πλέον προβληματικές για τον ΟΤΕ επενδύσεις στα Βαλκάνια, όντας για χρόνια στέλεχος της ΟΤΕ Ιnternational, ο κ. Ιορδάνης Αϊβάζης γνωρίζει με ακρίβεια τα τρωτά σημεία του ομίλου.

Έτσι, η πρόσφατη ”προαγωγή” του σε γενικό διευθυντή Χρηματοοικονομικών Θεμάτων του ομίλου ΟΤΕ συνοδευόταν από την απαίτηση της ταχύτατης προσαρμογής του. Ο νέος CFO του ΟΤΕ μπήκε από την αρχή ”στα βαθιά” με ένα road show σε Βοστώνη, Ν. Υόρκη και Λονδίνο που συνέπεσε με τις πρώτες προβλέψεις για μειωμένα έσοδα από τη βασική δραστηριότητα του ομίλου.

Έχοντας πλέον ενημερωθεί σχετικά με τα θέματα που ”καίνε” τον ΟΤΕ, ο κ. Ιορδάνης Αϊβάζης παραχωρεί την πρώτη συνέντευξή του υπό τη νέα του ιδιότητα και μιλάει για τον περιορισμό των απωλειών από τη σταθερή τηλεφωνία, την αναδιάρθρωση των διεθνών επενδύσεων, την αποτελεσματικότητα του προγράμματος περικοπής κόστους, αλλά και την πορεία της πολύπαθης μετοχής.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης στον Σταμάτη Ζαχαρό

- Το γεγονός που απασχόλησε έντονα τον Τύπο και τους αναλυτές τις τελευταίες ημέρες ήταν η ενδεχόμενη δραματική μείωση των κερδών της μητρικής εταιρείας. Έχοντας πλέον σαφή εικόνα για τo πρώτο τρίμηνο και μέρος της εικόνας του δεύτερου τριμήνου, πώς αναμένετε να εξελιχθούν τα αποτελέσματα, σε τι αποδίδετε την πτώση και πώς σχεδιάζετε να αναστρέψετε την κατάσταση;

- Είναι προφανές πλέον ότι στο πρώτο τρίμηνο του έτους υπήρξε ένταση του ανταγωνισμού στη σταθερή τηλεφωνία, η οποία προέρχεται από δύο διαφορετικές πηγές, τους ”εναλλακτικούς” φυσικά, που απέσπασαν σημαντικό μερίδιο της αγοράς, και τις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας.

Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα στο τέλος του πρώτου τριμήνου να μειωθεί το μερίδιο αγοράς του ΟΤΕ στο 93%, ενώ δεν έχει ακόμη προσμετρηθεί πλήρως η επίπτωση της λειτουργίας της Tellas που ξεκίνησε τις δραστηριότητές της τον Φεβρουάριο. Η κατάσταση δεν είναι εκτός του δικού μας προγραμματισμού, καθώς ο στόχος μας είναι στα επόμενα τρία χρόνια να μην χάσει ο ΟΤΕ μερίδιο αγοράς μεγαλύτερο από 25%, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες ανταγωνισμού.

Στο διάστημα των τριών ετών που προανέφερα, είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν περίοδοι μεγαλύτερης έντασης του ανταγωνισμού και άλλες κατά τις οποίες η κατάσταση θα είναι πιο ήρεμη. Αυτή τη στιγμή διανύουμε μια περίοδο μεγάλης έντασης του ανταγωνισμού, αλλά η κατάσταση θα ισορροπήσει και πιστεύω ότι σε βάθος τριών χρόνων ο ΟΤΕ δεν θα χάσει μερίδιο μεγαλύτερο από 25%.

Μην ξεχνάτε επίσης ότι κατά την περίοδο που εξετάζουμε ο ΟΤΕ δεν άσκησε κανενός είδους εμπορική πολιτική, κάτι για το οποίο είναι ήδη έτοιμος και είμαι βέβαιος ότι, παρά τις όποιες δυσκολίες, η προσπάθεια θα ανακόψει τον ρυθμό των απωλειών.

Σε ό,τι αφορά τη μείωση των κερδών, δεν θεωρώ ότι είναι σημαντική, ειδικότερα δε αν τη δει κανείς σε ετήσιο επίπεδο. Σύμφωνα με τις προβλέψεις μας, το περιθώριο λειτουργικής κερδοφορίας (EBITDA margin) δεν αναμένεται να μειωθεί περισσότερο από 5 ποσοστιαίες μονάδες στο σύνολο του έτους.

Το γεγονός αυτό θα έχει μια κάποια -μικρότερη- επίπτωση και στα αποτελέσματα του ομίλου, και βέβαια προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες όπως οι επενδύσεις του εξωτερικού. Για τον λόγο αυτό ”προϊδεάσαμε” και τους αναλυτές στο τελευταίο road show.

Σε ό,τι αφορά το τρίμηνο που διανύουμε, θα μπορούσα να πω ότι οι ενδείξεις που έχουμε κινούνται στα επίπεδα του πρώτου τριμήνου, είναι όμως πραγματικά δύσκολο να κάνει κανείς προβλέψεις, δεδομένου ότι ο ανταγωνισμός δεν ακολουθεί κάποιους κανόνες, ενώ η ύπαρξη τόσων ”παικτών” στην αγορά σίγουρα δεν αποτελεί ομαλή κατάσταση.

Νομίζω ότι θα γίνει ξεκαθάρισμα κατά τους επόμενους μήνες και τότε θα μπορούμε πραγματικά να εξαγάγουμε ασφαλέστερα συμπεράσματα.

- Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια ο ΟΤΕ είναι οι διεθνείς επενδύσεις του. Στα τέλη του περασμένου έτους, η διοίκηση του ΟΤΕ διεμήνυε παντού ότι η κατάσταση ξεκαθάρισε, βλέπουμε όμως ότι τα προβλήματα συνεχίζονται, κυρίως για τη ζημιογόνο εταιρεία κινητής τηλεφωνίας CosmoRom. Τι σχεδιάζετε να κάνετε για να μειώσετε τις ζημίες που προκαλεί στον Οργανισμό;

- Κατ’ αρχήν έχετε δίκιο, η CosmoRom είναι πολύ ζημιογόνος και απ’ ό,τι φαίνεται θα συνεχίσει να είναι. Για τον λόγο αυτό η διοίκηση του ΟΤΕ έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να αναλάβει τα χρέη της CosmoRom και πρέπει να κάνει κάτι άμεσα προκειμένου να απαλλάξει και τη RomTelecom αλλά και τον όμιλο.

Αυτό που έχουμε στο μυαλό μας είναι ότι τα αποτελέσματα της RomTelecom δεν πρέπει να επιβαρυνθούν από τη θυγατρική της. Η διοίκηση του ομίλου επεξεργάζεται λοιπόν ένα σχέδιο που προβλέπει την άμεση διακοπή της ”αιμορραγίας” προς την CosmoRom, σχέδιο που μπορεί να προβλέπει ακόμη και το κλείσιμό της. Η όποια απόφαση θα ληφθεί και θα υλοποιηθεί στο αμέσως προσεχές διάστημα.

Μια τέτοια κίνηση δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι έχουμε εγκαταλείψει το ενδιαφέρον μας για την αγορά της κινητής τηλεφωνίας στη χώρα, αλλά οποιαδήποτε κίνηση γίνει προς την κατεύθυνση αυτή θα γίνει αφού ξεκαθαρίσει η κατάσταση με την CosmoRom.

Από την άλλη, η σταθερή τηλεφωνία στη χώρα έχει δυνατότητες ανάπτυξης και προς αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε προκειμένου να αποκομίσουμε τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη. Άρα τα δύο θέματα για τα οποία θα κριθεί η διοίκηση είναι τόσο το ξεκαθάρισμα της CosmoRom όσο και η δυνατότητα να φέρει αποτελέσματα η RomTelecom.

- Υπάρχει όμως και ένα ακόμη ανοικτό μέτωπο, της Αρμενίας. Έχει ληφθεί η απόφαση να αποχωρήσετε, γεγονός που φαίνεται δύσκολο. Θα βρείτε αγοραστή και πόσο θα την πουλήσετε;

- Δεν θα έλεγα ακριβώς ότι είναι δύσκολο. Έχει ληφθεί απόφαση για αποχώρηση και υπάρχουν σχετικές επαφές με διάφορους ενδιαφερομένους. Πρόκειται για τηλεπικοινωνιακούς φορείς που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή και έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον.

Το θέμα λοιπόν είναι πόσο γρήγορα μπορούμε να αποχωρήσουμε και με τι τίμημα. Όπως θα γνωρίζετε, ο ΟΤΕ έχει προχωρήσει σε απομείωση της επένδυσής του, με αποτέλεσμα η σημερινή αξία της εταιρείας να είναι 50 εκατ. ευρώ, άρα και 51 εκατ. ευρώ να πάρουμε θα είμαστε σίγουρα σε καλύτερη κατάσταση.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν θα προσπαθήσουμε να πάρουμε περισσότερα χρήματα, από την άλλη μεριά όμως η αποχώρησή μας από μια χώρα που δεν μας ενδιαφέρει θα έχει ως αποτέλεσμα να κερδίσουμε χρόνο και φυσικά επιπλέον χρήματα που δαπανούμε ως έξοδα διοίκησης. Η θέση μας λοιπόν είναι ότι θα προσπαθήσουμε να μην την πουλήσουμε σε τιμή κάτω από 50 εκατ. ευρώ.

Νομίζω άλλωστε ότι 50 εκατ. για μια εταιρεία που έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις και βρίσκεται σε καλή κατάσταση είναι ιδιαίτερα δίκαιη τιμή.

- Μιλώντας για τις αξίες των επενδύσεών σας, υπάρχει περίπτωση να δούμε μια νέα περαιτέρω απομείωση;

- Περαιτέρω απομείωση όχι. Ξέρετε πάντως ότι υποχρεούμαστε από τις χρηματιστηριακές αρχές της Ν. Υόρκης να ζητούμε δύο φορές τον χρόνο αποτίμηση των επενδύσεών μας και, εφόσον η τρέχουσα αξία τους είναι χαμηλότερη από τη λογιστική, υποχρεούμαστε να την αναπροσαρμόζουμε, γεγονός που δεν ισχύει στην περίπτωση που η λογιστική αξία τους είναι μεγαλύτερη.

Σύμφωνα με την τελευταία αποτίμηση, δεν συντρέχει λόγος να προβούμε σε τέτοια κίνηση, ενώ είναι πολύ νωρίς για να προβλέψουμε το περιβάλλον στο οποίο θα γίνει η επόμενη αποτίμηση ώστε να μπορέσουμε να προεξοφλήσουμε τι θα συμβεί. Αν θέλετε τη γνώμη μου, πάντως, οι τρέχουσες αξίες των εταιρειών είναι δίκαιες και δεν νομίζω ότι θα αναγκαστούμε να προβούμε σε περαιτέρω λογιστικές μειώσεις.

- Το ”νοικοκύρεμα” όμως του ομίλου δεν σχετίζεται μόνο με τις νεοπαγείς επενδύσεις στο εξωτερικό, αλλά και με την περικοπή των δαπανών στην Ελλάδα. Πόσο επιτυχώς εξελίσσεται αυτό το κομμάτι;

Ας ξεκινήσουμε μιλώντας για την εθελουσία έξοδο των εργαζομένων του ΟΤΕ, που θα μειώσει σημαντικά το κόστος μας. Είναι ενδεικτικό ότι στο πρόγραμμα εγγράφηκαν περισσότεροι εργαζόμενοι απ’ ό,τι προέβλεπε το αρχικό σχέδιο. Αυτό που νομίζω ότι πρέπει να γίνει για να έχουμε κάποιο αποτέλεσμα είναι μεθοδική δουλειά σε όλα τα ανεξάρτητα κομμάτια των εξόδων. Υπάρχουν διάφορες δαπάνες που είναι ασήμαντες, αλλά εάν συγκεντρωθούν, τότε πράγματι μπορεί να υπάρξει συνολικό όφελος για τον ΟΤΕ.

Ήδη, πάντως, τον τελευταίο χρόνο έχουμε μειώσει τις δαπάνες μας κατά 50 εκατ. ευρώ. Το ποσό είναι μικρό, αλλά έχει γίνει το πρώτο βήμα και νομίζω ότι αν συνεχίσουμε έτσι θα μπορέσουμε να περικόψουμε 100 εκατ. ευρώ κατά το επόμενο έτος.

- Για να επιστρέψουμε στα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου, νομίζετε ότι η αγορά έχει προεξοφλήσει τα μειωμένα κέρδη ή μπορούμε να δούμε και χαμηλότερα επίπεδα τιμών; Υπάρχει επίσης και το μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο του Δημοσίου που λήγει το 2005. Μπορεί αυτό να πιέσει περαιτέρω τη μετοχή;

- Όχι, δεν θεωρώ ότι η μείωση των κερδών έχει προεξοφληθεί, χωρίς κάτι τέτοιο να σημαίνει ότι θα δούμε αναγκαστικά χαμηλότερα επίπεδα. Αυτό που νομίζω είναι ότι η τρέχουσα τιμή βρίσκεται κατά τι χαμηλότερα από αυτό που θα ονομάζαμε fair value για τη μετοχή του ΟΤΕ. Οι επενδυτές πλέον δεν εντυπωσιάζονται από σχέδια, αλλά θέλουν να δουν ότι η διοίκηση μπορεί να επιτύχει αποτελέσματα στους τέσσερις-πέντε βασικούς άξονες που ήδη συζητήσαμε.

Το ξεκαθάρισμα στις διεθνείς επενδύσεις, η απάντηση στον ανταγωνισμό, η αξιοποίηση των ακινήτων και βέβαια ο ιδιαίτερα σημαντικός περιορισμός του κόστους είναι θέματα που ζητούν πλέον άμεση επίλυση. Νομίζω ότι εάν πεισθούν οι επενδυτές ότι τα θέματα αυτά λύνονται, τότε η μετοχή θα βρει σίγουρα την ισορροπία της.

Σε ό,τι αφορά το μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο, η επίπτωσή του συναρτάται σημαντικά από την πρόθεση του Δημοσίου. Με τα παρόντα επίπεδα τιμών της μετοχής, το Δημόσιο θα βρεθεί με σημαντικό ποσοστό στα χέρια του και πρέπει τότε να επιλέξει εάν θα προχωρήσει σε πώληση της συμμετοχής του ή θα καταφύγει για παράδειγμα στην κεφαλαιαγορά κάνοντας αύξηση κεφαλαίου.

Δεν προαναγγέλλω κάτι και δεν γνωρίζω ποια θα είναι η κατάσταση τότε. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι ανάλογα με την κατάσταση που θα επικρατεί στην κεφαλαιαγορά τότε, θα πρέπει να εξετασθεί και η οποιαδήποτε επίδραση από την όποια κίνηση του Δημοσίου.

- Λαμβάνοντας υπ’ όψιν μας το αισιόδοξο σενάριο να λυθούν με θετικό τρόπο όλα τα προβλήματα του ΟΤΕ και με δεδομένο ότι ο όμιλος έχει έναν από τους χαμηλότερους δανειακούς δείκτες στην Ευρώπη, ποια θα μπορούσαν να είναι τα επόμενα βήματα για τον ΟΤΕ;

Κατ’ αρχάς να σας πω ότι ο ΟΤΕ, χωρίς να γίνεται εσωστρεφής, καλείται στο επόμενο διάστημα να αντιμετωπίσει και να τακτοποιήσει μερικά από τα σημαντικότερα θέματα που έχουν απασχολήσει ποτέ τον Οργανισμό και τον είχαν ταλαιπωρήσει για καιρό. Αν λοιπόν πράγματι βελτιωθούν οι συνθήκες σε όλα αυτά τα επίπεδα, τότε όντως μπορεί να έχει μια πολύ καλή κεφαλαιακή διάρθρωση που θα του επιτρέψει να εκμεταλλευθεί οποιαδήποτε επενδυτική ευκαιρία, χωρίς να ανατρέπει τις ισορροπίες στον ισολογισμό του.

Ευκαιρίες υπάρχουν πάντα και δεν συνεπάγεται ότι αφορούν σε επέκταση στο εξωτερικό. Θα μπορούσε απλώς να είναι μια εντός των συνόρων επέκταση σε νέες δραστηριότητες.

*Η συνέντευξη αναδημοσιεύεται από το φύλλο της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ” που κυκλοφόρησε στις 23 Μαΐου 2003.