Αγώνας ταχύτητας των τραπεζών για τα κριτήρια ESG

Για την αδήριτη ανάγκη ταχείας προσαρμογής των τραπεζών στην εφαρμογή των κριτηρίων ESG (Environmental, Social, Governance) μιλά στο Euro2day.gr ο Νίκος Αυλώνας, πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας (CSE) και επισκέπτης καθηγητής Βιώσιμης Ανάπτυξης τόσο στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο όσο και στο University of Illinois στο Σικάγο.

Oι τράπεζες θα πρέπει να προσαρμόσουν τα κριτήρια χορηγήσεών τους, όπως επίσης τα χρηματοοικονομικά προϊόντα και τις επενδύσεις τους, ενώ παράλληλα για την ταχεία υιοθέτηση των κριτηρίων ESG πιέζονται και από τη διεθνή επενδυτική κοινότητα.

Ωστόσο, η ταχεία προσαρμογή των τραπεζών δεν αφορά μόνο τις ίδιες, αλλά και την ελληνική οικονομία γενικότερα, καθώς τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καλούνται να διαδραματίσουν κομβικό ρόλο στην απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Πόσο σημαντική είναι για τις τράπεζες η υπόθεση των ESG; Κατά πόσο η επίδοσή τους μπορεί να επηρεάσει τις τιμές των μετοχών τους στο Χρηματιστήριο της Αθήνας;

Οι τράπεζες βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο της εφαρμογής των κριτηρίων ESG. Στην πραγματικότητα, θα χρειαστεί να κάνουν αγώνα δρόμου, γιατί από τη μία πλευρά είναι σημαντικό να τα εφαρμόσουν επειδή αυτό ζητούν οι επενδυτές τους και από την άλλη -βάσει των νέων ευρωπαϊκών νομοθεσιών, όπως SFDR και Taxonomy- καλούνται να τα εφαρμόσουν και να προσαρμόσουν αντίστοιχα τα χρηματοοικονομικά τους προϊόντα αλλά και τις επενδύσεις που υλοποιούν.

Ποιο είναι το χρονικό περιθώριο που έχουν οι τράπεζες στο να δανειοδοτούν με ESG κριτήρια τις επιχειρήσεις της χώρας;

Οι τρεις European Supervisory Authorities [ESAs] εξέδωσαν από τον περασμένο Φεβρουάριο οδηγό συμμόρφωσης και κριτήρια που θα πρέπει να εφαρμοστούν από τον Ιούλιο του 2022. Ειδικότερα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν 64 συγκεκριμένους και σχετικά πολύπλοκους δείκτες για να υποβάλουν συγκεκριμένα στοιχεία στο πλαίσιο του PAIS (Principal Adverse Impacts, είναι οι αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην κοινωνία που μπορεί να προκαλέσουν επενδύσεις ή και επενδυτικές συμβουλές). Στην πραγματικότητα, οι τράπεζες θα πρέπει να είναι σύντομα έτοιμες να ενσωματώσουν κριτήρια ESG στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, όπως και στις επενδύνσεις που υλοποιούν και πέρα από την κανονιστική συμμόρφωση, να εφαρμόσουν αξιόπιστα ΕSG πρότυπα, αλλά και να θεσπίσουν στρατηγικές για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη με δημοσιευμένους ποσοτικούς στόχους. Είναι θετικό ότι, για παράδειγμα, από την Τράπεζα Πειραιώς έχουν ανακοινωθεί κάποια κριτήρια σε θέματα χρηματοδότησης, όπως επίσης το ότι η Εθνική Τράπεζα εξέδωσε πράσινο ομόλογο.

Οι τράπεζες καλούνται να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στο Ταμείο Ανάκαμψης και τα ESG κριτήρια αποτελούν κομβικό παράγοντα. Είναι έτοιμες να ανταποκριθούν σε μια τέτοια πρόκληση; Γενικότερα, πόσο καλή είναι η προσαρμογή τους στα ESG κριτήρια;

Πραγματικά δεν γνωρίζω την απάντηση, αλλά θα ήθελα να πιστεύω ότι είναι έτοιμες, γιατί η απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης με τα κατάλληλα ESG κριτήρια είναι το τελευταίο στοίχημα που έχει η Ελλάδα για να αναπτυχθεί μετά από τόσα χρόνια οικονομικής κρίσης. Μεγάλη πρόκληση σίγουρα θα αποτελέσουν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, που θα εφαρμοστούν στα θέματα δανειοδότησης, αλλά και το πόσο έτοιμες είναι οι επιχειρήσεις να ανταποκριθούν.

Η δανειοδότηση δεν αφορά μόνο τις τράπεζες, αλλά και τη στάση των ίδιων των επιχειρήσεων. Από τη μεγάλη εμπειρία που έχετε στο θέμα, πόσο έτοιμες είναι να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα;

Εκτιμώ ότι οι μεγάλες εισηγμένες επιχειρήσεις μπορούν σε γενικές γραμμές να ανταποκριθούν στα κριτήρια ESG και γενικότερα στα νέα δεδομένα. Από εκεί και πέρα όμως, οι υπόλοιπες επιχειρήσεις όχι μόνο δεν είναι έτοιμες, αλλά επιπλέον oι περισσότερες δεν έχουν καν αντιληφθεί τη σημασία των κριτηρίων ESG και πώς θα πρέπει να δράσουν. Στο σημείο αυτό ειδικά, υπάρχει σημαντικό πρόβλημα σε ό,τι αφορά την προσέλκυση επενδυτών. Σήμερα, η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων περνά άμεσα και μέσα από την εφαρμογή των κριτηρίων ESG. Τα οφέλη για τις επιχειρήσεις είναι πολλά και ουσιαστικά. Εκτός από τη διευκόλυνση στη χρηματοδότηση και στην προσέλκυση επενδυτών, ένας άλλος παράγοντας που ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις στο εξωτερικό να ενσωματώσουν ESG κριτήρια είναι ότι επηρεάζει θετικά τις σχέσεις τους με τα ενδιαφερόμενα μέρη τους (stakeholders), τους εργαζομένους τους, ενώ παράλληλα ενισχύει την αξιοπιστία και την εικόνα τους.