Κυρίτσης: Το ΧΑ μπορεί να στηρίξει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Μπορεί η συγκυρία για τις εγχώριες ΑΕΠΕΥ να είναι δυσμενής, ωστόσο ο πρόεδρος του ΣΜΕΧΑ πιστεύει πως τώρα είναι ο καιρός να σχεδιαστεί το «αύριο» της χρηματιστηριακής αγοράς πάνω σε μια σύγχρονη, διευρυμένη και διεθνοποιημένη βάση.

Επίσης, ο κ. Σπύρος Κυρίτσης μιλάει για τα νέα επενδυτικά προϊόντα που μπορούν να προωθηθούν μέσω του ΧΑ, καθώς και για τη δυνατότητα που έχει η ελληνική κεφαλαιαγορά να στηρίξει τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και να προσελκύσει κεφάλαια από το εξωτερικό.

Κύριε Κυρίτση, ποιοι παράγοντες πιστεύετε ότι θα διαμορφώσουν την πορεία της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς;

Βραχυπρόθεσμα, η κατάσταση στη χρηματιστηριακή μας αγορά επηρεάζεται από το αν και κατά πόσο θα κλείσει θετικά το ζήτημα της αξιολόγησης.

Ωστόσο, μεσοπρόθεσμα θα υπάρξουν και άλλοι παράγοντες που θα επηρεάσουν τις τιμές των ελληνικών μετοχών, όπως η πορεία υλοποίησης του προγράμματος, η εξέλιξη των βασικών δεικτών της ελληνικής οικονομίας και η αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Το τελευταίο θα επηρεάσει ιδιαίτερα τις τράπεζες και άλλωστε μην ξεχνάμε πως οι βασικοί δείκτες του ελληνικού χρηματιστηρίου ξαναέγιναν τραπεζοκεντρικοί, ενδεικτικά αναφέρω τον δείκτη FTSE της υψηλής κεφαλαιοποίησης στον οποίο η στάθμιση των 4 συστημικών τραπεζών ανέρχεται σε περίπου 35% με 40%.

Μετά από ένα πολύ δύσκολο 2015, όπου είχαμε την επιβολή των capital controls, πώς ξεκίνησε το 2016 για τις χρηματιστηριακές εταιρείες;

Το καθεστώς των κεφαλαιακών ελέγχων συνεχίζεται έως σήμερα. Και μπορεί βέβαια τα πράγματα να έχουν βελτιωθεί σε σχέση με το περυσινό καλοκαίρι ως προς τις επενδύσεις στο ΧΑ, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπήρχε κατά τα προηγούμενα χρόνια ένα σταδιακά αυξανόμενο ποσοστό των συμπολιτών μας που ενδιαφερόταν για τοποθετήσεις σε ξένες αγορές, προκειμένου να διευρύνει τη διασπορά και να περιορίσει το ρίσκο του. Η δραστηριότητα αυτή των ελληνικών χρηματιστηριακών εταιρειών, κάτω από το καθεστώς των capital controls, έχει περιοριστεί δραστικά.

Επιπρόσθετα, σε ό,τι αφορά στα δρώμενα στο ελληνικό χρηματιστήριο, ο ημερήσιος τζίρος «τρέχει» το 2016 σε μία τάξη μεγέθους 60-70 εκατ. ευρώ, οι ενεργές μερίδες -που κατά κύριο λόγο αφορούν στους Έλληνες επενδυτές- έχουν υποχωρήσει κάτω από τις χίλιες ημερησίως και η συμμετοχή των Ελλήνων ιδιωτών επενδυτών στον ημερήσιο τζίρο είναι της τάξης του 20%.

Αν θέλουμε να δούμε το πόσο έχει υποχωρήσει η αγορά κατά τα τελευταία χρόνια, αρκεί να πούμε ότι το 2009, την τελευταία χρονιά πριν την έναρξη της κρίσης, ο ημερήσιος τζίρος ανερχόταν στα 200 εκατ. ευρώ, οι ενεργές μερίδες αριθμούσαν σε ημερήσια βάση τις 10.000 με 11.000, ενώ η συναλλακτική δραστηριότητα των ιδιωτών επενδυτών αποτελούσε περίπου το 35% του ημερήσιου τζίρου.

Από τη σύγκριση των παραπάνω στοιχείων αντιλαμβανόμαστε -τόσο σε ποιοτικό, όσο και σε ποσοτικό επίπεδο- πόσο έχει επιδεινωθεί η κατάσταση για τις ιδιωτικές χρηματιστηριακές εταιρείες, που είναι κατά κύριο λόγο οι εκφραστές των Ελλήνων επενδυτών.

Χρειάζεται λοιπόν μια συστράτευση όλων των εμπλεκομένων, προκειμένου να σχεδιάσουμε το μέλλον και να θέσουμε την αγορά σε αναπτυξιακή τροχιά.

Σ’ αυτή τη δυσμενή συγκυρία, ποια είναι τα βασικότερα αιτήματα του ΣΜΕΧΑ;

Τα αιτήματά μας μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη αφορά στην αγωνία των χρηματιστηριακών εταιρειών -μέσα από τον ΣΜΕΧΑ- για το πώς η αγορά μας θα λειτουργήσει και θα διαμορφωθεί μέσα σε ένα πιο ανταγωνιστικό και περισσότερο διεθνοποιημένο περιβάλλον.

Και η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει αμιγώς κλαδικά αιτήματα των εταιρειών μας, η αποδοχή των οποίων θα βοηθήσει είτε τα οικονομικά τους αποτελέσματα, είτε την εύρυθμη λειτουργία τους (π.χ. δυνατότητα συμμετοχής των ΑΕΠΕΥ στον υπό ψήφιση αναπτυξιακό νόμο, επανεξέταση του πλαισίου διαμόρφωσης των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας, άρση της χρέωσης των 200 ευρώ ανά συνδεδεμένο αντιπρόσωπο).

Να μιλήσουμε για την πρώτη κατηγορία;

Ευχαρίστως. Πιστεύουμε πως είναι σημαντικό να υπάρξει -ακόμη και σήμερα που η χώρα ταλαιπωρείται από το δημοσιονομικό της πρόβλημα- ένα στρατηγικό σχέδιο ανάτασης και περαιτέρω διεθνοποίησης της ελληνικής κεφαλαιαγοράς. Μπορεί αυτό να θεωρείται από ορισμένους άκαιρο, πρέπει ωστόσο να προετοιμαστούμε από τώρα, έτσι ώστε να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε με επιτυχία το στρατηγικό αυτό σχέδιο, όταν το επιστρέψουν οι συνθήκες.

Στη διαμόρφωση αυτού του στρατηγικού σχεδίου πρέπει να συμμετάσχουν όλοι οι φορείς της κεφαλαιαγοράς και σε άμεση συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο, να καταλήξουμε σε ένα πενταετές πλάνο που στόχο θα έχει να καταστήσει το ελληνικό χρηματιστήριο ένα διεθνές χρηματοοικονομκό κέντρο στη νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η ελληνική κεφαλαιαγορά έχει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης και ανάληψης ενός ευρύτερου ρόλου στην περιοχή μας, η συμμετοχή μας στην ΕΕ και το μέχρι σήμερα επενδυτικό ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές μάς δίνει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τα γειτονικά μας χρηματιστήρια, πρέπει όμως όλα αυτά να αποτελέσουν τη βάση για ένα πλαίσιο συγκεκριμένων ενεργειών που θα διαμορφώσουν το στρατηγικό σχέδιο που ανέφερα.

Πολύ φοβάμαι ότι αν δεν ξεκινήσουμε τώρα όλον αυτόν τον σχεδιασμό, το ελληνικό χρηματιστήριο θα χάσει οριστικά την ευκαιρία να αναλάβει τον προαναφερόμενο ρόλο και δυστυχώς θα περιορισθεί σε μία αγορά με τοπικά χαρακτηριστικά, με αρνητικές συνέπειες όχι μόνο για τον θεσμό της κεφαλαιαγοράς, τους συμμετέχοντες σε αυτή, αλλά και για την ίδια την εθνική οικονομία.

Εμείς όμως προχωρούμε σε μια σειρά αυξημένων φορολογιών (π.χ. στις εγχώριες θεσμικές επενδύσεις και στα μερίσματα) που μάλλον κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση…

Δυστυχώς αυτά τα μέτρα-αλλά και άλλα προηγούμενων εποχών- έρχονται προς ψήφιση στην κεφαλαιαγορά μας γιατί δεν υπάρχει ο στρατηγικός σχεδιασμός που λέγαμε πιο πριν, ο οποίος θα δεσμεύει όλους τους συμμετέχοντες -προφανώς και την εκάστοτε πολιτική ηγεσία- για το πώς πρέπει να πορευτούμε στο μέλλον και τι χρειάζεται να γίνει. Αν δεν υπάρχει αυτός ο σχεδιασμός, έρχεται ο καθένας με τη δική του οπτική -ενίοτε κοντόφθαλμη- και επεμβαίνει στα δρώμενα της επενδυτικής αγοράς, χωρίς να αντιλαμβάνεται τις συνολικές επιπτώσεις των πράξεών του.

Ο ΣΜΕΧΑ συνδέει συχνά τον στρατηγικό αυτό σχεδιασμό με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας.

Αναμφίβολα. Η ανάπτυξη της ελληνικής κεφαλαιαγοράς περνάει μέσα από την ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η χρηματοδότηση των οποίων -για διάφορους λόγους- δεν μπορεί να γίνει όπως στις προηγούμενες δεκαετίες αποκλειστικά μέσα από το τραπεζικό σύστημα.

Όπως λοιπόν συμβαίνει κατά κόρον στην Ευρώπη και ακόμη περισσότερο στην Αμερική, θα πρέπει και εμείς να βρούμε εναλλακτικά εργαλεία που βοηθούν στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Πολλά από αυτά τα εργαλεία μπορούν να περάσουν μέσα από την ελληνική κεφαλαιαγορά. Προφανώς, κάθε νέο προϊόν που προστίθεται στο οπλοστάσιο της εγχώριας κεφαλαιαγοράς την καθιστά περισσότερο ανταγωνιστική και πιο εξωστρεφή.

Ο ΣΜΕΧΑ έχει κάνει έντονες προσπάθειες σε ό,τι αφορά στην προώθηση των λεγόμενων νέων επενδυτικών προϊόντων. Επίσης, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς το τελευταίο χρονικό διάστημα θέλει να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Σε ποια φάση βρισκόμαστε;

Όντως, το τελευταίο διάστημα η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει δείξει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τέτοιου είδους προϊόντα. Έτσι, έχουν ήδη «περάσει» από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και από τη σχετική διαβούλευση συγκεκριμένα σχέδια νόμου, είτε σε ό,τι αφορά στα εταιρικά ομόλογα, είτε στις πλατφόρμες crowd funding, και έχουν προωθηθεί προς το Υπουργείο με τελικό αποδέκτη τη Βουλή για τις σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις. 

Εκτιμούμε ότι αυτό δεν θα απαιτήσει μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί όλη η προεργασία έγινε από συμμετέχοντες που έχουν γνώση και άποψη.

Μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για τα εταιρικά ομόλογα, ποιες δυσκολίες απομένουν προκειμένου το προϊόν αυτό να λειτουργήσει στην πράξη;

Το νομοσχέδιο απελευθερώνει τον καθορισμό του επιτοκίου γιατί σήμερα υπάρχει το πλαφόν του 5,25%. Έτσι, το επιτόκιο θα είναι ελεύθερα κυμαινόμενο και κάθε εταιρεία με τον σύμβουλό της θα προτείνει στους επενδυτές επιτόκιο που θα αντιστοιχεί στα μεγέθη της, στις προοπτικές της και στο ρίσκο της.

Ήδη υπάρχουν εταιρείες, όχι εισηγμένες κατά κύριο λόγο, που εξετάζουν με ενδιαφέρον την αγορά εταιρικών ομολόγων και αυτό για δύο κυρίως λόγους:

Πρώτον, γιατί η διαδικασία εισαγωγής του ομολόγου στο χρηματιστήριο -εφόσον μιλάμε για εκδόσεις κάτω των 5 εκατ. ευρώ- είναι σχετικά γρήγορη, εύκολη και χωρίς μεγάλα κόστη.

Και δεύτερον, γιατί η εταιρεία δεν δεσμεύεται επ’ άπειρον από το χρηματιστήριο, με την έννοια ότι απεμπλέκεται αυτόματα από αυτό, όταν λήξει και αποπληρωθεί το εταιρικό ομόλογο.

Νομίζω λοιπόν ότι θα υπάρξει ενδιαφέρον από τις εταιρείες. Βέβαια, θα πρέπει να αντιληφθούμε και εμείς ότι το κρίσιμο σ’ αυτές τις εκδόσεις είναι το ρίσκο που έχει κάθε εταιρεία, το οποίο με τη σειρά του συνδέεται ως ένα βαθμό και με τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στην οικονομία. Όσο υψηλότερο είναι το ρίσκο, τόσο μεγαλύτερο επιτόκιο θα ζητούν οι επενδυτές.

Τα καινούρια αυτά προϊόντα θα μπορούσαν ενδεχομένως να προσελκύσουν και επενδύσεις από το εξωτερικό;

Επειδή αυτές οι εκδόσεις είναι μικρές, στην πράξη δύσκολα μεγάλα διεθνή funds θα επιδείξουν σχετικό ενδιαφέρον. Εδώ λοιπόν ερχόμαστε σε άλλου είδους προϊόντα όπως είναι τα ΑΚΕΣ και τα ΕΚΕΣ. Πρόκειται για «καλάθια» τέτοιου είδους επενδυτικών επιλογών, που θα μπορούσαν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των ξένων.

Τι είναι το crowdfunding και πώς μπορεί να λειτουργήσει;

Το crowdfunding αποτελεί ευέλικτη διαδικασία συγκέντρωσης κεφαλαίων, είτε για εταιρείες που ξεκινούν τώρα την επιχειρηματική τους ζωή, είτε και για επιχειρήσεις που βρίσκονται σε πιο ώριμη φάση και αναζητούν κάποιες πηγές άμεσης και φτηνής χρηματοδότησης.

Έρχεται λοιπόν ο θεσμός του crowdfunding, που είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος στο εξωτερικό, και δίνει τη δυνατότητα σ’ αυτές τις εταιρείες, με ένα συγκεκριμένο πλαίσιο που ορίζει και προσδιορίζει η ΕΚ, να ζητήσουν -κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις και διαδικασίες- μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών χρηματοδότηση από επενδυτές.

Οι τελευταίοι μπορεί να είναι τύπου angel investors ή venture capitals, ή ακόμη και ιδιώτες επενδυτές που προβλέπουν ότι -με βάση τα στοιχεία που δημοσιοποιούνται- έχουν μεγάλες πιθανότητες να αποκομίσουν υπεραξίες. Πρόκειται για μια καινούρια δραστηριότητα που τονίζω ότι θέλει ιδιαίτερη προσοχή από τους επενδυτές.