O διευθύνων σύμβουλος της Entersoft κ. Αντώνης Κοτζαμανίδης μιλά στο Euro2day.gr για τις εξελίξεις και τις προοπτικές τόσο του κλάδου πληροφορικής στην Ελλάδα, όσο και της εταιρείας του, που είναι εισηγμένη στην Εναλλακτική Αγορά του ΧΑ.
Με κύκλο εργασιών κοντά στα επίπεδα του 2014, με θετικό καθαρό ταμείο και έχοντας εκταμιεύσει το μεγαλύτερο ποσοστό των σχεδιαζόμενων επενδύσεών της, η Entersoft περιμένει το 2016 με συγκρατημένη αισιοδοξία, αρκεί να υπάρξει κλίμα πολιτικής και οικονομικής ομαλότητας.
Κατά τα λοιπά, βασικός στόχος της εισηγμένης είναι η περαιτέρω ανάπτυξη εταιρειών και δραστηριοτήτων που είχαν αποκτηθεί κατά την περασμένη τετραετία, με την προσδοκία ότι ο κύκλος εργασιών μπορεί να αυξηθεί τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό.
Τέλος, σε ό,τι αφορά στο Χρηματιστήριο, ο κ. Κοτζαμανίδης δηλώνει πως στον βαθμό που θα βελτιωθεί το γενικότερο περιβάλλον, η Entersoft θα είναι από τις πρώτες εταιρείες που θα επιδιώξει τη μετάταξή της από την Εναλλακτική στην Κύρια Αγορά του ΧΑ.
Κύριε Κοτζαμανίδη, πώς εξελίχθηκαν φέτος τα πράγματα στον κλάδο της πληροφορικής; Κατά πόσο επηρεάστηκε από τα capital controls;
Η συνολική εικόνα του κλάδου δεν εξελίχθηκε τόσο άσχημα και μάλιστα θα βρεθούν πολλές εταιρείες που θα κλείσουν τη χρονιά με θετικό πρόσημο σε ό,τι αφορά στον κύκλο εργασιών τους.
Όμως η εξέλιξη αυτή δεν οφείλεται σε μια ουσιαστική τόνωση της αγοράς, αλλά στο συγκυριακό γεγονός ότι μέσα στο 2015 ολοκληρώθηκε το ΕΣΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι πολλά έργα θα κλείσουν και θα τιμολογηθούν μέσα στη χρονιά, άρα τα έσοδα των εταιρειών θα είναι και αυξημένα και καταβεβλημένα, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις ταμειακές ροές. Ωστόσο, το 2016 είναι πολύ πιθανόν να δούμε στις εταιρείες αυτές τα αντίθετα συμπτώματα, καθώς θα βρεθούμε σε ένα έτος-γέφυρα μεταξύ του παλιού ΕΣΠΑ και του νέου προγράμματος.
Σε ό,τι αφορά τώρα στις εταιρείες που δεν εξαρτώνται από το ΕΣΠΑ και τα έργα του δημοσίου (μεταξύ των οποίων και η Entersoft), οι περισσότερες κατέγραψαν φέτος μειωμένα έσοδα, φαινόμενο που είχε συμβεί και το 2012, όταν και πάλι είχαμε εκλογικές αναμετρήσεις και έντονη αβεβαιότητα. Στην ουσία, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις μέσα σ' αυτό το περιβάλλον συγκράτησαν τις επενδύσεις τους και μάλιστα για διάστημα 3-4 μηνών εστίασαν την προσοχή τους μόνο στο πώς θα αντιμετωπίσουν τα capital controls.
Συνολικά λοιπόν για τις εταιρείες πληροφορικής που απευθύνονται στον ιδιωτικό τομέα είχαμε μια χρονιά διακυμάνσεων: Ένα πρώτο τετράμηνο που ξεκίνησε σχετικά καλά (τηρουμένων των αναλογιών και των συνεχιζόμενων συνομιλιών κυβέρνησης-πιστωτών), ένα καλοκαίρι μεγάλης βύθισης μετά την επιβολή των capital controls και τέλος, μια περίοδο κάποιας ομαλοποίησης μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την επόμενη χρονιά που ξεκινάει σε λίγες ημέρες;
Για τις εταιρείες που υλοποιούν δημόσια έργα αναμένεται να είναι μια χρονιά σημαντικής κάμψης, ενώ για τους Ομίλους που απευθύνονται στον ιδιωτικό τομέα δεν βλέπω κάποια σοβαρή αλλαγή τάσης και σε κάθε περίπτωση σημαντικό ρόλο θα παίξουν οι πολιτικές εξελίξεις.
Το «καλό» είναι ότι για το 2016 έχουμε ως χώρα μια συμφωνία που πρέπει να υλοποιηθεί και είναι εμπροσθοβαρής.
Ίσως μετά το πρώτο δίμηνο ή τρίμηνο, να αποκτήσουμε καλύτερη ορατότητα. Οι εταιρείες πληροφορικής επιθυμούν πρώτα απ' όλα ένα κλίμα ευστάθειας, γιατί οι δραστηριοποιούμενοι πελάτες στον ιδιωτικό τομέα δεν ενοχλούνται τόσο πολύ από το αν η οικονομία έχει ύφεση, όσο από την ύπαρξη ασταθούς περιβάλλοντος. Αν λοιπόν υπάρξει σταθερό περιβάλλον, ακόμη και αν -όπως προβλέπεται- η οικονομία παρουσιάσει ύφεση, εκτιμώ ότι θα βρούμε τον τρόπο να αναπτυχθούμε.
Πώς αξιολογείτε τον ανταγωνισμό που σήμερα υπάρχει στον χώρο της πληροφορικής;
Κάποια στιγμή θα πρέπει να αποκτήσουμε ίσους όρους ανταγωνισμού. Δεν μπορεί να αντιμετωπίζουμε αθέμιτο ανταγωνισμό από εταιρείες που είτε δεν πληρώνουν τα δάνειά τους, είτε δεν καταβάλλουν φόρους και εργοδοτικές εισφορές. Οι υπεύθυνοι πρέπει κάποια στιγμή να κάνουν τη δουλειά τους, δημιουργώντας ένα περιβάλλον υγιούς ανταγωνισμού, γιατί αυτό θα είναι θετικό και για τις τράπεζες και για το ελληνικό δημόσιο, αλλά σε τελική φάση και για τις θέσεις εργασίας.
Ως διευθύνων σύμβουλος της Entersoft, πώς αξιολογείτε την πορεία του 2015;
Η αλήθεια είναι πως κάποιες δραστηριότητές μας υποχώρησαν και κάποιες άλλες ανέβηκαν, με αποτέλεσμα στο σύνολο να βρισκόμαστε κοντά στην επίδοση του 2014. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική επιτυχία, καθώς διατηρήσαμε τις δυνάμεις μας δραστηριοποιούμενοι στον ιδιωτικό τομέα, κόντρα στις επιπτώσεις των capital controls.
Επιχειρηματικοί κλάδοι που βοήθησαν τα αποτελέσματά μας ήταν αναμφίβολα ο τουριστικός-ξενοδοχειακός και φυσικά οι επιχειρήσεις του εξαγωγικού τομέα. Μας εκπλήσσει το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετές εξαιρετικές μεσαίες επιχειρήσεις με πολύ σημαντικές εξαγωγές, χωρίς όμως να είναι γνωστές στο ευρύ κοινό.
Πέραν όμως αυτού, θα έλεγα ότι απουσιάζουν από τον ανταγωνισμό -λόγω της κρίσης- πολλές μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, γεγονός που έχει περιορίσει την προσφορά και έχει αυξήσει τα μερίδια των μεγαλύτερων και οικονομικά υγιέστερων εταιρειών πληροφορικής.
Η Entersoft έχει προχωρήσει κατά τα τελευταία χρόνια σε μια σειρά εξαγορών μικρότερων εταιρειών. Κατά πόσο αυτή η πολιτική έχει αποδώσει;
Κατά την εκτίμησή μου, για να αποδώσουν τέτοιου είδους κινήσεις απαιτείται ένα χρονικό διάστημα τριών ετών. Άρα λοιπόν, οι τοποθετήσεις της τελευταίας διετίας δεν έχουν αποδώσει όσο θα θέλαμε (πράγμα που αναμένεται να γίνει από το 2016 και μετά), ωστόσο έχουν αρχίσει να αποδίδουν όσες έλαβαν χώρα κατά τη διετία 2011-2012.
Ενδεικτικά αναφέρω ότι πολύ καλά πηγαίνει η Retail Link (αυξήσαμε το ποσοστό μας κατέχοντας σχεδόν το 100% αυτής), που συνεχίζει και φέτος τους διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης και εκτιμώ ότι θα βελτιώσει ακόμη περισσότερο τις επιδόσεις της μέσα στο 2016.
To δεύτερο κομμάτι που κινήθηκε αναπτυξιακά μέσα το 2015 ήταν οι δραστηριότητές μας στο εξωτερικό. Στο Ντουμπάι αρχίσαμε προς το τέλος της χρονιάς -στην πρώτη κιόλας εμπορική χρονιά δραστηριοποίησης- να κλείνουμε σημαντικά συμβόλαια που θα έχουν επίδραση μέσα στο 2016. Φαίνεται πως η εκεί δραστηριότητα παίρνει ένα ρυθμό ταχύτερο από αυτόν που είχαμε σε Βουλγαρία και Ρουμανία.
Άρα λοιπόν ο Όμιλος Entersoft βλέπει το 2016 με συγκρατημένη αισιοδοξία;
Ακριβώς. Αν δηλαδή δεν παρατηρηθεί πολιτική αστάθεια, μπορούμε να είμαστε εύλογα, συγκρατημένα αισιόδοξοι τόσο για τις εντός Ελλάδας δραστηριότητές μας, όσο και για εκείνες του εξωτερικού.
Η Entersoft είναι μια εταιρεία που διαθέτει θετικό καθαρό ταμείο. Θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τις λεγόμενες «ευκαιρίες της κρίσης»;
Αυτή την περίοδο δεν έχουμε κάποιο σχέδιο περαιτέρω εξαγορών, γιατί θεωρούμε ότι με τις εξαγορές της τελευταίας τετραετίας, έχουμε ήδη τοποθετηθεί στους βασικούς τομείς που επιθυμούσαμε. Άρα, για την επόμενη διετία-τριετία βασικός μας στόχος δεν είναι νέες εξαγορές, αλλά περαιτέρω ενδυνάμωση και ανάπτυξη των εταιρειών και των δραστηριοτήτων που αποκτήσαμε κατά τα προηγούμενα χρόνια.
Οι σχεδιαζόμενες επενδύσεις της ίδιας της Entersoft θα απαιτήσουν μεγάλο ύψος κεφαλαίων;
Όχι. Το τριετές πλάνο που είχαμε παρουσιάσει κατά το παρελθόν ήδη βρίσκεται στα μέσα του και μάλιστα επειδή είναι εμπροσθοβαρές, το μεγαλύτερο τμήμα του έχει ήδη υλοποιηθεί. Έτσι, μέσα στο 2016, αρκετά πράγματα θα ξεκινήσουν να βγαίνουν στην αγορά.
Ποιο είναι το επόμενο χρηματιστηριακό βήμα της Entersoft;
Τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η Εναλλακτική Αγορά του ΧΑ είναι γνωστά. Εμείς πάντως επιμένουμε να έχουμε ως στόχο να είμαστε από τις πρώτες εταιρείες που θα μεταταχθούν στην Κύρια Αγορά.
Εμείς μπήκαμε στην ΕΝΑ με πρώτο στόχο να αρχίσει να μας μαθαίνει η αγορά, πράγμα που θεωρώ ότι το πετύχαμε. Θέλαμε στη συνέχεια να πιάσουμε ένα μέγεθος που θα παρουσιάζει ενδιαφέρον από επενδυτικής πλευράς. Θεωρώ ότι το πλησιάζουμε.
Τώρα, αν βοηθήσει μελλοντικά και το γενικότερο περιβάλλον, εκτιμώ ότι θα είμαστε μέσα στις πρώτες εταιρείες που θα τολμήσουν το βήμα εισόδου στην Κύρια Αγορά.