Αληγιζάκης: Σύμμαχοι με την κυβέρνηση στην πάταξη λαθρεμπορίου

Εμφανή είναι τα σημάδια ανάκαμψης στην αγορά λιανικής στα πετρελαιοειδή, σύμφωνα με τον κ. Γιάννη Αληγιζάκη, διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΛΙΝΟΙΛ και πρόεδρο του Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών.

Το 2014 οι όγκοι στην εσωτερική αγορά αυξήθηκαν κατά 4,5%, με οδηγό το ντίζελ κίνησης, ενώ θετικά λειτούργησε και η μείωση του φόρου στο θέρμανσης. Το λαθρεμπόριο συνεχίζει να αποτελεί πρόβλημα για τον κλάδο, ενώ έτοιμες για συνεργασία με την κυβέρνηση δηλώνουν οι εταιρείες για να αντιμετωπιστεί το «φαινόμενο».

Σύμφωνα με τον ίδιο τα μερίδια της ΕΛΙΝΟΙΛ στην αγορά είναι αυξημένα, ενώ τα αποτελέσματα του 2014 είναι «στο κλίμα» του εννεαμήνου.

Κύριε Αληγιζάκη, πώς εξελίχθηκε το 2014 για τις εταιρείες του κλάδου εμπορίας πετρελαιοειδών; Είδαμε κάποια ανάκαμψη στη ζήτηση;

Στην εγχώρια αγορά το 2014, η ζήτηση για βενζίνες υποχώρησε κατά 5%, ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε το πετρέλαιο κίνησης που αυξήθηκε και 5,5% (πράγμα που κυρίως οφείλεται στα οδικά έργα και κατά δεύτερο λόγο στη ντιζελοκίνηση που πήρε κάποιες ποσότητες από την βενζίνη), ενώ στο πετρέλαιο θέρμανσης είδαμε τα πράγματα να αλλάζουν επί τα βελτίω στο τελευταίο τρίμηνο του έτους: Ολόκληρη η χρονιά έκλεισε στο +4,5% παρά την αρνητική πορεία του πρώτο τριμήνου.

Άρα, το 2014 η αγορά έκλεισε με θετικό πρόσημο για πρώτη φορά μετά το ξεκίνημα της κρίσης, στοιχείο σαφώς ενθαρρυντικό που θα αποτυπωθεί και στα αποτελέσματα των εταιρειών του κλάδου. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως τα προβλήματα στον κλάδο παραμένουν μεγάλα. Πολλές εταιρείες το μόνο που κατάφεραν μέσα στο 2014 ήταν να περιορίσουν το ύψος των απωλειών τους, με αποτέλεσμα οι συσσωρευμένες ζημιές να συνεχίζουν να ανεβαίνουν και να έχουν φτάσει σε ένα υψηλό επίπεδο.

Τον Ιανουάριο, διαπιστώσατε κάποια αρνητική επίπτωση στη ζήτηση εξ' αιτίας του πολιτικού κλίματος;

Δεν έχω στη διάθεσή μου επίσημα στοιχεία, ωστόσο σύμφωνα με τις ενδείξεις, οι βενζίνες δείχνουν να παραμένουν στάσιμες στα περυσινά επίπεδα, πράγμα θετικό, το πετρέλαιο κίνησης «κρατάει» (πολύ σημαντικό γιατί το πετρέλαιο κίνησης συνδέεται στενά τη γενικότερη πορεία της οικονομίας -μεταφορές, βιομηχανία) και το θέρμανσης είχε έναν εξαιρετικά καλό μήνα, τόσο λόγω των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών, όσο και εξ' αιτίας των σαφώς χαμηλότερων τιμών. Ίσως και να μιλάμε και για ένα +80% στο πετρέλαιο θέρμανσης, που αποτελεί ένα πολύ καλό «μαξιλάρι» για τους επόμενους δύο μήνες. Άρα, το πρώτο τρίμηνο θα κλείσει λογικά στο «συν».

Ο αριθμός των πρατηρίων συνέχισε να μειώνεται μέσα στο 2014;

Δυστυχώς, ναι. Τα πρατήρια που λειτουργούν σήμερα τυπικά και ουσιαστικά πρέπει να κυμαίνονται γύρω στα 5.200. Στην ουσία ωστόσο, αυτά που λειτουργούν κανονικά πρέπει να είναι λιγότερα από 5.000. Η αλήθεια είναι πως πριν την κρίση υπήρχε ένα εντονότατος υπερεπαγγελματισμός και σ' αυτό το κομμάτι. Τα 8.500 πρατήρια που υπήρχαν δεν μπορούσαν να επιβιώσουν ακόμη και με τις τότε συνθήκες. Ήρθε στη συνέχεια και η κρίση, που μείωσε τη ζήτηση κατά 40%. Σίγουρα, η μείωση των πρατηρίων έπρεπε να γίνει, αλλά πραγματοποιήθηκε με τον πιο βίαιο τρόπο, δημιουργώντας έντονα προβλήματα. Το όλο ζήτημα βέβαια προκάλεσε και σημαντικές επισφάλειες στις εταιρείες πετρελαιοειδών.

Ας έρθουμε τώρα στο ζήτημα του λαθρεμπορίου καυσίμων. Πώς βλέπετε τα πράγματα με τη νέα κυβέρνηση, με την ιδιότητα του προέδρου του Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος;

Εκτιμώ ότι η νέα κυβέρνηση έχει αποθέσει πάρα πολλές ελπίδες σε ένα ζήτημα που μας απασχολεί έντονα ως κλάδο, την πάταξη του λαθρεμπορίου. Ενδεικτικά αναφέρω το «Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης», όπου ένας από τους βασικούς πυλώνες χρηματοδότησης του προγράμματος αυτού είναι η πάταξη του λαθρεμπορίου καυσίμων. Μιλάμε δηλαδή για έναν κοινό τόπο μεταξύ κυβέρνησης, εταιρειών και πρατηριούχων. Άρα θα έλεγα ότι το πρώτο πράγμα από το οποίο θα ξεκινήσουμε τις επαφές με την κυβέρνηση, είναι η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου.

Σε ποιο σημείο βρίσκεται το συγκεκριμένο ζήτημα;

Έχουν μείνει πολλά πράγματα πίσω. Για παράδειγμα δεν υλοποιούνται έλεγχοι από τα ΚΕΔΑΚ για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα συστήματα εισροών-εκροών έχουν πολλά προβλήματα. Κάποια μέτρα έπρεπε να έχουν ήδη υλοποιηθεί (πχ τα GPS στα βυτιοφόρα, όπου δεν έχουν εκδοθεί οι ΚΥΑ), αλλά αυτό δεν έχει γίνει. Για τα συστήματα εισροών-εκροών στις ελεύθερες εγκαταστάσεις, επίσης δεν έχουν εκδοθεί οι ΚΥΑ. Όλα τα παραπάνω διευκολύνουν το λαθρεμπόριο.

Υπάρχει δηλαδή ένα έλλειμμα στο θεσμικό πλαίσιο το οποίο -παρά τις βελτιώσεις- έχει αφήσει μεγάλα παράθυρα για το λαθρεμπόριο. Αν η κυβέρνηση, θεωρεί πως μπορεί να αντλήσει σημαντικούς πόρους από εκεί, τότε πρέπει όλα αυτά τα παράθυρα να τα κλείσει και στην προσπάθειά της θα βρει κατά 100% σύμμαχους, τόσο εμάς όσο και τους πρατηριούχους. Πάντως, το λαθρεμπόριο σίγουρα δεν είναι κάτι που θα αντιμετωπιστεί αύριο το πρωί.

Άλλα θέματα που «καίνε» τον κλάδο;

Θα ξεκινήσουμε τις συζητήσεις μας με την κυβέρνηση από το μέτωπο του λαθρεμπορίου, αλλά τα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε, κάθε άλλο παρά σταματούν εκεί. Για παράδειγμα, υπάρχει το θέμα της πίστωσης του ειδικού φόρου κατανάλωσης. Πρόκειται για πολύ μεγάλο θέμα που παραμένει άλυτο εδώ και καιρό παρά τις συναντήσεις που είχαμε με αξιωματούχους της προηγούμενης κυβέρνησης. Από την άλλη πλευρά όμως, αν το ζητούμενο στην αγορά είναι η παροχή ρευστότητας, η οποία ενδέχεται να μην μπορεί να προέλθει από το τραπεζικό σύστημα τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, τότε η ικανοποίηση του αιτήματός μας, θα ανακούφιζε πολύ, κυρίως τον κλάδο των πρατηριούχων. Θα σταματούσαν τα λουκέτα στα πρατήρια.

Άλλο ζήτημα είναι το ποια πολιτική θα ακολουθηθεί στον ειδικό φόρο κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης, που θα πρέπει να ξεκαθαριστεί πριν τον προσεχή Οκτώβριο, όταν θα ξεκινήσει η καινούρια σεζόν. Θα πρέπει να συζητηθεί με τους φορείς και με την κυβέρνηση έγκαιρα, ώστε η όποια απόφαση και τα όποια μέτρα ληφθούν, να μην οδηγήσουν στην επανεμφάνιση του λαθρεμπορίου με το πετρέλαιο θέρμανσης.

Ας έρθουμε τώρα στην ΕΛΙΝΟΙΛ. Πώς εξελίχθηκε το 2014 για την εταιρεία;

Το 2014 για την ΕΛΙΝΟΙΛ έκλεισε πολύ καλύτερα από το 2013. Τελικά αποτελέσματα δεν έχουμε, ωστόσο στο εννεάμηνο της χρήσης είχαμε «γυρίσει» σε κερδοφόρο πορεία, ενώ κατά το τελευταίο τρίμηνο δεν είχαμε κάποιο σημαντικό αρνητικό παράγοντα. Πέραν αυτού υπάρχουν μια σειρά άλλων θετικών στοιχείων για την εταιρεία, όπως για παράδειγμα οι σχέσεις με το χρηματοπιστωτικό σύστημα, που εξελίσσονται θετικά. Οι τράπεζες βλέπουν από τη μια πλευρά έναν προβληματικό κλάδο και μέσα σ' αυτόν μια εταιρεία, την ΕΛΙΝΟΙΛ, που πηγαίνει καλά.

Το μερίδιο αγοράς μας διευρύνεται. Αυτή τη στιγμή έχουμε 570 πρατήρια, κατά ένα περισσότερο από το 2013. Αυτό αντανακλάται και στο μερίδιο αγοράς της ΕΛΙΝΟΙΛ. Το 2014 έκλεισε στο 8,6% σε σύγκριση με το 7,5% το 2013. Αυτή η αύξηση είναι ξεκάθαρο ότι αντανακλά μια δυναμική. Ένα μερίδιο κοντά στο 9% είναι ένα πολύ καλό μερίδιο. Να σημειώσω μάλιστα πως το μερίδιο αυτό δεν επιτεύχθηκε μέσα από εξαγορές δικτύων. Θυμίζω ότι όσες εταιρείες εξαγόρασαν δίκτυα κατά τα τελευταία χρόνια, σήμερα έχουν πρόβλημα.

Και φυσικά, θα ήθελα να αναφερθώ στο ζήτημα των επισφαλειών. Εμείς ακολουθήσαμε πολύ σφιχτή πολιτική με αποτέλεσμα το 2014 να μην δημιουργηθούν καινούριες επισφάλειες. Πέρυσι ήταν μια χρονιά όπου προσφέρονταν απεριόριστες δυνατότητες για να διευρύνουμε το δίκτυό μας, αρκεί να αναλαμβάναμε τον πιστωτικό κίνδυνο. Ευτυχώς που δεν μπήκαμε σ' αυτή τη διαδικασία. Αντίθετα, τα βήματα νέων συνεργασιών με πρατήρια ήταν πολύ προσεκτικά.

Μια πρώτη εκτίμηση για τη νέα χρονιά;

Αν δεν επικρατήσει το σενάριο της πολιτικής και της οικονομικής αβεβαιότητας, θα έλεγα ότι για την ΕΛΙΝΟΙΛ υπάρχουν βάσιμες προοπτικές, έτσι ώστε τα πράγματα να πάνε πολύ καλύτερα μέσα στο 2015. Έχουν μπει οι βάσεις, έχουμε ανοίξει καινούριες αγορές.

Αρκετές εταιρείες του κλάδου επιλέγουν να αυξάνουν τον αριθμό των ιδιοκατεχόμενων πρατηρίων. Πώς κρίνετε μια τέτοια στρατηγική;

Πραγματικά υπάρχει μια τέτοια τάση, αλλά προσέξτε: Η συγκεκριμένη τάση οφείλεται κυρίως στις επισφάλειες που είχαν δημιουργηθεί στα πρατήρια. Οι πρατηριούχοι χρωστούσαν στις εταιρείες σημαντικά ποσά και επειδή δεν υπήρχε άλλος τρόπος είσπραξής τους, έπαιρναν τα πρατήρια και τα λειτουργούσαν ως απολύτως ελεγχόμενα. Αυτό δεν είναι και πολύ υγιές, καθώς δεν αποτελεί το αποτέλεσμα μιας διαμορφωμένης στρατηγικής, αλλά αποτέλεσμα ανάγκης. Δεν αντανακλά για παράδειγμα τη βούληση μιας εταιρείας να πάρει συγκεκριμένο αριθμό ελεγχόμενων πρατήρια σε συγκεκριμένες περιοχές και στις κατάλληλες τοποθεσίες. Πρόκειται για πρατήρια στα οποία υπάρχει ήδη πρόβλημα, που επιχειρείται να κουκουλωθεί.

Κάποιες εταιρείες βέβαια έχουν επιλέξει αυτή τη στρατηγική και προσπαθούν να την υλοποιήσουν. Εμείς την ακολουθούμε μεν, αλλά όχι ως πρώτη προτεραιότητα.