Ο φόβος του ηθικού κινδύνου και η Άνγκελα

Η έκβαση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη θα κριθεί σε σημαντικό βαθμό από την ικανότητα της Γερμανίας και της Μέρκελ να τιθασεύσει τους φόβους της για τον ηθικό κίνδυνο όταν εφαρμόζει οικονομική πολιτική.

Δημοσιεύθηκε: 14 Ιουνίου 2012 - 07:48

Dr Money

Ο φόβος του ηθικού κινδύνου και η Άνγκελα

Κάθε χώρα της ευρωπεριφέρειας έχει τη δική της ιστορία.

Η έκρηξη των δαπανών και το υπερτροφικό δημόσιο υπερχρέωσαν την Ελλάδα, ενώ η φούσκα της αγοράς ακινήτων και το πλημμελώς εποπτευόμενο τραπεζικό σύστημα ευθύνονται για τα προβλήματα της Ιρλανδίας και της Ισπανίας.

Η Πορτογαλία οδηγήθηκε στην Ε.Ε. και στο ΔΝΤ λόγω των διογκωμένων δημοσιονομικών ελλειμμάτων, που ήταν απόρροια των χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης της τελευταίας δεκαετίας και της μειωμένης ανταγωνιστικότητας.

Οι ανωτέρω χώρες έχουν ζητήσει ή θα ζητήσουν κάποιας μορφής χρηματοδοτική στήριξη από την Ε.Ε. ή και το ΔΝΤ.

Εξυπακούεται ότι ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση φέρουν επίσης οι τράπεζες, τα funds κ.ά. που τους δάνειζαν για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τον πιστωτικό κίνδυνο και τα συμφέροντα των μετόχων, μεριδιούχων τους.

Όποιος δανείζει περισσότερα έχει τον πρώτο λόγο σε τέτοιες περιπτώσεις κι αυτός στην ευρωζώνη είναι η Γερμανία.

Δυστυχώς, ο τελευταίος είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η οικονομική κατάσταση στην ευρωζώνη έχει φθάσει στο σημερινό σημείο καθώς η γερμανική κυβέρνηση συνδέει το θέμα του ηθικού κινδύνου (moral hazard) με το πακέτο μέτρων και πολιτικών για τη στήριξη των κρατών της ευρωπεριφέρειας και τη διάσωση του ευρώ.

Ο αποκαλούμενος ηθικός κίνδυνος έχει πολλές αναφορές στην οικονομική επιστήμη, συμπεριλαμβανομένων των πακέτων στήριξης κρατών ή και τραπεζών.

Αν μια κυβέρνηση ή τράπεζες γνωρίζουν ότι θα διασωθούν από τρίτους όσο ανεύθυνα κι αν φερθούν, τότε δεν έχουν κανένα κίνητρο να διορθώσουν τα λάθη τους παίρνοντας τα σωστά μέτρα.

Για να μη λάβει διαστάσεις το θέμα του ηθικού κινδύνου, αρκετοί προτείνουν την άσκηση οικονομικής πολιτικής με βάση κανόνες και να μην αφεθεί στη διακριτική ευχέρεια (discretion) των εκάστοτε κυβερνώντων.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Δωροθέα Μέρκελ εμφανίζεται να ασπάζεται την ανωτέρω άποψη.

Η επιμονή της στη μη έκδοση ευρωομολόγων χωρίς προηγουμένως όλες οι χώρες-μέλη της ευρωζώνης να έχουν αποδεχτεί και να έχουν εφαρμόσει το δημοσιονομικό σύμφωνο (fiscal compact) επιβεβαιώνει την ανωτέρω άποψη.

Από τη σκοπιά τη δική της, π.χ. το ευρωομολόγο στην κλασική μορφή της κοινής εγγύησης από τα κράτη-μέλη θα ισοδυναμούσε με εγγύηση αποπληρωμής των χρεών των υπολοίπων από τους Γερμανούς φορολογούμενους και δεν είναι αποδεκτό.

Σύμφωνα με το ίδιο σκεπτικό, η αθέτηση των όρων της συμφωνίας που έχει συνάψει η Ελλάδα με τους πιστωτές της, χωρίς συνέπειες για την ίδια, αφενός θα ενθάρρυνε τη συνέχιση παρόμοιων πρακτικών στο εσωτερικό και αφετέρου θα έδινε σήμα σε άλλες χώρες της ευρωπεριφέρειας που εφαρμόζουν οικονομικά προγράμματα προσαρμογής να συμπεριφερθούν με τον ίδιο τρόπο, αθετώντας τα συμφωνηθέντα.

Επομένως, ο φόβος του ηθικού κινδύνου επιβάλλει την τήρηση σκληρής γραμμής απέναντι σε «αμαρτωλές» χώρες όπως η Ελλάδα, από τη σκοπιά της Άν. Μέρκελ.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η σκληρή γερμανική γραμμή δεν θα δεχθεί να βάλει λίγο νερό στο κρασί της, αποδεχόμενη τη χρονική επέκταση της επίτευξης των ελληνικών δημοσιονομικών στόχων κατά ένα ή δύο χρόνια, με ανάλογη κατανομή των περιοριστικών μέτρων.

Άλλωστε, προς την ίδια κατεύθυνση της χρονικής επέκτασης επιχειρηματολογούσε το ΔΝΤ όταν ετοιμαζόταν το δεύτερο οικονομικό πρόγραμμα πριν από μερικούς μήνες, όπως αναφέρουν οι γνωρίζοντες.

Όμως, ο φόβος του ηθικού κινδύνου έχει οδηγήσει επίσης τη γερμανική πλευρά να πιέζει για την υιοθέτηση μέτρων λιτότητας, που συχνά αποδεικνύονται υπερβολικά, υποσκάπτοντας την επίτευξη του στόχου για το έλλειμμα και προκαλώντας «μεταρρυθμιστική κούραση» στον κόσμο.

Υπό αυτήν την έννοια, η γερμανική κυβέρνηση και η Άν. Μέρκελ ίσως έχουν υποεκτιμήσει τις έντονες ανησυχίες που προκαλούν σε Ιρλανδούς, Πορτογάλους, Ισπανούς και σε άλλους οι επιπτώσεις της συγκεκριμένης πολιτικής λιτότητας στην Ελλάδα.

Ακόμη λοιπόν κι αν οι πιστωτές συμφωνούσαν με την κατάργηση πολλών όρων της ελληνικής συμφωνίας, είναι αμφίβολο αν άλλες χώρες της ευρωπεριφέρειας θα ξεκινούσαν να ξοδεύουν πάλι αλόγιστα και να συσσωρεύουν δημόσιο χρέος σύμφωνα με τη λογική του ηθικού κινδύνου.

Είναι λοιπόν πολύ πιθανό η Γερμανία να φοβάται τον ηθικό κίνδυνο πιο πολύ απ’ ό,τι θα έπρεπε, διογκώνοντας τα οικονομικά προβλήματα της ευρωζώνης, που η ίδια θα ήθελε να επιλύσει.

Dr. Money

*Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον αρθρογράφο; Τι γνώμη έχετε;

To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.