Επόμενο βήμα: Λεφτά από το ελικόπτερο!

Η χθεσινή συντονισμένη κίνηση των 6 μεγάλων κεντρικών τραπεζών να μειώσουν τα επιτόκια δεν έφερε το ποθητό αποτέλεσμα στις αγορές και ειδικότερα στη διατραπεζική. Αυτό κάτι μας θυμίζει.

Δημοσιεύθηκε: 9 Οκτωβρίου 2008 - 07:59

Dr Money

Ονομάζεται παγίδα ρευστότητας (liquidity trap) και είναι πασίγνωστη στους κύκλους των κεντρικών τραπεζών, των εμπορικών τραπεζών και των ακαδημαϊκών οικονομολόγων.

Ο τίτλος οφείλεται στο γεγονός ότι η ρευστότητα που δημιουργεί η κεντρική τράπεζα παγιδεύεται μεταξύ των μεσολαβούντων πιστωτικών ιδρυμάτων, αφού αυτά εμφανίζονται απρόθυμα να τη διοχετεύσουν στην πραγματική οικονομία.

Πρόκειται για μία ακραία κατάσταση, όπου ουσιαστικά η νομισματική πολιτική είναι αναποτελεσματική και δεν μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομία μέσω της μείωσης των επιτοκίων.

Σε αυτή την περίπτωση πολλά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις προτιμούν να βάζουν τις οικονομίες τους στο στρώμα, που θα λέγαμε στην Ελλάδα, η εν πάση περιπτώσει σε πολύ βραχυπρόθεσμες τραπεζικές τοποθετήσεις, παρά να τα επενδύσουν με μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα, γιατί δεν έχουν εμπιστοσύνη.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι κεντρικές τράπεζες μειώνουν συνεχώς τα βασικά τους επιτόκια για να δώσουν ζωή στο χρηματοοικονομικό σύστημα, όπου παρατηρείται το φαινόμενο οι τράπεζες να εμφανίζονται απρόθυμες να δανείσουν η μία στην άλλη.

Αν το τελευταίο σας θυμίζει κάπως τη σημερινή κατάσταση, έχετε δίκιο.

Ευτυχώς, όμως, έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά μας, τουλάχιστον στην ευρωζώνη, αφού το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης απέχει ακόμη αρκετά από το 0%, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ που είναι πιο κοντά.

Μετά τις χθεσινές μειώσεις επιτοκίων, το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ βρίσκεται στο 3,75% από 4,25% και της Fed στο 1,5% από 2%.

Όμως, τα επιτόκια στη διατραπεζική αγορά του ευρώ και του δολαρίου είτε δεν μεταβλήθηκαν είτε ανέβηκαν χθες, αντίθετα με ό,τι περίμεναν οι περισσότεροι.

Κι όλα αυτά παρά τη σημαντική επιπλέον δέσμευση του απογοητευμένου, προφανώς, κ. Τρισέ ότι η ΕΚΤ θα προσφέρει απεριόριστη ρευστότητα στις τράπεζες σε εβδομαδιαία βάση στο 3,75%.

Αν λοιπόν προκύπτει κάτι θετικό από αυτή τη συντονισμένη μείωση επιτοκίων, δεν είναι άλλο από το μήνυμα που έστειλαν οι κεντρικοί τραπεζίτες στους επικεφαλείς των κυβερνήσεων των επτά ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου για την ανάγκη να κάνουν και αυτοί το ίδιο στα τέλη της εβδομάδας που διανύουμε.

Είναι ασφαλώς νωρίς ακόμη να πει κανείς με βεβαιότητα ότι η νομισματική πολιτική υπακούει σε αυτό που ο John Maynard Keynes εφηύρε, ονόματι liquidity trap.

Aκόμη όμως και αν έχουμε εισέλθει σε μια τέτοια φάση, κάτι μάλλον ριψοκίνδυνο να ισχυριστεί κανείς, υπάρχει το αντίδοτο που πρότεινε ο αείμνηστος νομπελίστας οικονομολόγος Milton Friedman.

Πρόκειται για τα λεφτά που υποτίθεται πως ρίχνει ένας κεντρικός τραπεζίτης από το ελικόπτερο, ή helicopter money, όπως ονομάστηκαν, καθώς οι κεντρικές τράπεζες προσπερνούν τις τράπεζες που φοβούνται να δανείσουν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, για να το κάνουν οι ίδιες, αγοράζοντας μετοχές και ομόλογα.

Η πρόσφατη απόφαση της Fed να βγει αγοραστής στην αγορά των βραχυπρόθεσμων χρεογράφων (commercial paper) που εκδίδουν τράπεζες και επιχειρήσεις έχει αυτό ακριβώς το νόημα.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.