Τα παράδοξα της πολιτικής και στο βάθος πετρέλαιο

Ασφαλώς, η προσωπικότητα και το επικοινωνιακό χάρισμα ενός πολιτικού αρχηγού παίζει ρόλο στην επικράτηση ή μη ενός κόμματος στις εθνικές εκλογές.

Όμως, στη μεγάλη, ίσως συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, για να κερδίσει ένα κόμμα είτε της δεξιάς είτε της αριστεράς τις εκλογές σε χώρα της ευρωζώνης, θα πρέπει να μετακινηθεί προς το κέντρο για να διευρύνει τη δεξαμενή των υποψήφιων ψηφοφόρων του.

Η Βρετανία δεν ανήκει πλέον στην ΕΕ. Όμως, το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών επιβεβαίωσε την ανωτέρω εκτίμηση. Το 2019, το Εργατικό Κόμμα της Βρετανίας υπό τον Τζέρεμι Κόρμπιν υπέστη τη μεγαλύτερη ήττα του από τη δεκαετία του 1930. Το ριζοσπαστικό μανιφέστο του υποσχόταν μεγάλη αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, που θα χρηματοδοτούνταν από αύξηση των φόρων για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά με υψηλά εισοδήματα.

Χθες, το πολύ λιγότερο ριζοσπαστικό Εργατικό Κόμμα υπό τον Σερ Κιρ Στάρμερ κέρδισε τις εκλογές με εντυπωσιακό τρόπο, εκλέγοντας πάνω 400 βουλευτές, σύμφωνα με τα γκάλοπ (exit polls). Πλησίασε δηλαδή το ιστορικό ρεκόρ του «Νέου» Εργατικού Κόμματος υπό τον Τόνι Μπλερ το 1997, με τους 418 βουλευτές.

Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, δεν ήταν σίγουρο αν ο συντηρητικός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ είχε την τύχη του Μάικλ Πορτίλο το μακρινό 1997. Ο τελευταίος θεωρείτο μελλοντικός πρωθυπουργός των συντηρητικών, όμως οι Τόρις συνετρίβησαν και ο ίδιος δεν εξελέγη, χάνοντας την έδρα του.     

Το παράδοξο είναι ότι επί των ημερών των συντηρητικών, οι οποίοι τάσσονταν εναντίον της μαζικής μετανάστευσης και ήταν ένα από τα επιχειρήματα των υποστηρικτών του Brexit το 2016, η καθαρή εισροή μεταναστών πολλαπλασιάστηκε. Για την ακρίβεια, ξεπέρασε τις 680 χιλιάδες (!) πέρυσι. Το 2010, όταν οι Τόρις αναλάμβαναν την κυβέρνηση, η καθαρή μετανάστευση δεν ξεπερνούσε τις 230 χιλ. άτομα τον χρόνο και το 1997 που ο Τόνι Μπλερ αναλάμβανε πρωθυπουργός, δεν ξεπερνούσε τις 30 χιλ. άτομα.    

Η φιλοεπιχειρηματική στροφή του Εργατικού Κόμματος δεν εκπλήσσει, αν και στην πράξη θα φανούν όλα. Η εξισορρόπηση των δημόσιων οικονομικών και η ευχερέστερη χρηματοδότηση του ΕΣΥ και άλλων υπηρεσιών υποδηλώνει αύξηση των φόρων. Πώς αυτό μπορεί να συμβαδίσει με την προσέλκυση επενδύσεων για ανάπτυξη αποτελεί ερώτημα. 

Πάντως, η περίπτωση της συντηρητικής πρωθυπουργού Λιζ Τρας, η οποία εξαναγκάστηκε τον Νοέμβριο του 2022 σε παραίτηση μετά τη βίαιη αντίδραση της αγοράς ομολόγων στο σχέδιό της για μεγάλες μειώσεις φόρων χωρίς αντίβαρο, έχει γίνει μάθημα. 

Επιπλέον, ο νέος πρωθυπουργός Σερ Κιρ Στάρμερ, ο οποίος είχε ταχθεί υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ παλαιότερα, έχει δηλώσει ότι δεν θα παραβεί την κόκκινη γραμμή του Brexit. Όμως, δεν αποκλείεται να μην προχωρήσει στην πλήρη αποκαθήλωση των νόμων της ΕΕ, υποστηρίζουν μερικοί αναλυτές. 

Σίγουρα, θα πρέπει να βρει τρόπο ώστε οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου της Βρετανίας με διάφορες χώρες να αποδώσουν καρπούς, κάτι που δεν έχει συμβεί μέχρι στιγμής.

Αν και κατάφερε να αποφύγει την ύφεση φέτος, το δημόσιο χρέος της Βρετανίας έχει αυξηθεί στα επίπεδα του ΑΕΠ, το δημοσιονομικό έλλειμμα παραμένει, ενώ καραδοκεί το πετρέλαιο.

Η τιμή του μαύρου χρυσού βρέθηκε χθες στο υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο και το μπρεντ πλησιάζει τα 90 δολάρια το βαρέλι. Το ράλι αποδίδεται κυρίως στην ενίσχυση της παγκόσμιας ζήτησης καθώς οι οικονομίες πάνε καλύτερα. Δευτερευόντως, σε γεωπολιτικούς παράγοντες ή καιρικά φαινόμενα όπως o μεγάλος τυφώνας στον Κόλπο του Μεξικού όπου γίνεται εξαγωγή πετρελαίου. Αυτό μπορεί να σημαίνει είτε διατήρηση των πληθωριστικών πιέσεων είτε κίνδυνο ύφεσης αν το ράλι δεν ξεθυμάνει. 

Παρά τα όποια παράδοξα, όπως κι αν το δει κανείς, η Βρετανία πήγε χθες κόντρα στο ρεύμα που θέλει τα κόμματα της σκληρής δεξιάς να κερδίζουν την εξουσία ή έδαφος σε ευρωπαϊκές εκλογές. Όμως, τα οικονομικά προβλήματα παραμένουν και ενδεχόμενη συνέχιση του ράλι στο πετρέλαιο θα τα κάνει πιο περίπλοκα.  Το Brexit δεν της έχει βγει σε καλό μέχρι στιγμής.