Τα ψέματα τελειώνουν στην ευρωζώνη

Το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης βασίστηκε στον γαλλο-γερμανικό άξονα. Αυτός περιελάμβανε τόσο τις διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ του εκάστοτε Γάλλου προέδρου και του Γερμανού καγκελάριου όσο και την οικονομική συνεργασία των δυο μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ και οδηγούσε σε αμοιβαίους συμβιβασμούς.

Αν π.χ. στην περίπτωση της Ελλάδας δεν γινόταν δεκτή η συμβιβαστική παρέμβαση του Γάλλου ΥΠΟΙΚ και υιοθετείτο η γερμανική πρόταση, η Ελλάδα θα έπρεπε να εμφανίσει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, άνω του 3% του ΑΕΠ, για μια δεκαετία και όχι 5ετία από το 2018, αν θυμόμαστε σωστά.   

Σήμερα, με βάση κατά καιρούς δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο, οι διαπροσωπικές σχέσεις του προέδρου Μακρόν με τον καγκελάριο Σολτς δεν είναι τόσο θερμές όσο π.χ. του Μακρόν με τη Μέρκελ. Δεν υπάρχει η προσωπική χημεία, ενώ δεν βοηθά επίσης η χαμηλή δημοτικότητα και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στις χώρες τους, όπως αναφέρει μελέτη του ινστιτούτου Brugel.  

Όμως, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η οικονομική απόκλιση των δύο χωρών. Πριν από τη χρηματοοικονομική κρίση του 2007-2009, το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ των δυο χωρών ήταν κοντά στο 60% περίπου. Το 2023, το δημόσιο χρέος της Γαλλίας βρισκόταν στο 109% του ΑΕΠ και εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 112% το 2027.  Σε μεγάλο βαθμό είναι απόρροια των χρόνιων δημοσιονομικών ελλειμμάτων της Γαλλίας. Η τελευταία είναι η μοναδική χώρα της ευρωζώνης και της ΕΕ που δεν έχει καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα από το 2001, σύμφωνα με το Brugel. 

Επιπλέον, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της Γαλλίας ξεπερνά τα 70 δισ. ευρώ. Ακόμη, το χρέος των επιχειρήσεών της ως προς το ΑΕΠ ξεπερνά εκείνο των αμερικανικών όπως επισήμανε ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s, όταν υποβάθμισε το αξιόχρεο της Γαλλίας στις 31 Μαΐου. Ακολούθησε το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών που διεύρυνε την επιτοκιακή διαφορά (spread) της Γαλλίας από τη Γερμανία, με αποτέλεσμα το κόστος δανεισμού της Γαλλίας (3,29%) να υπερβεί ελαφρώς εκείνο της Πορτογαλίας (3,23%) στα 10 χρόνια. 

Σήμερα, θα διαπιστώσουμε αν θα υπάρξει περαιτέρω διεύρυνση του spread ή είχε προεξοφληθεί το αποτέλεσμα του 1ου γύρου των βουλευτικών εκλογών με τη σκληρή δεξιά της «Εθνικής Συσπείρωσης» στη 1η θέση. Το κωμικοτραγικό είναι ότι ο φιλόδοξος, 28χρονος Ζορντάν Μπαρντελά, ο οποίος προαλείφεται για πρωθυπουργός, είναι ιταλικής καταγωγής. Μάλιστα, πριν από 12-14 χρόνια, όταν ήταν πολύ δημοφιλές το online παιγνίδι “Warfare”, ο ίδιος είχε υιοθετήσει το προσωνύμιο «Ο Ιταλός». Σήμερα, το παίζει Γάλλος εθνικιστής, δείχνοντας τι είναι η πολιτική. 

Για να επανέλθουμε όμως στο βασικό θέμα. Η Γαλλία μπορούσε να μην είναι δημοσιονομικά πειθαρχημένη γιατί είχε τη στήριξη της Γερμανίας στο πλαίσιο του γαλλο-γερμανικού άξονα.  Αυτό της εξασφάλιζε ασυλία από την Κομισιόν κι άλλα ευρωπαϊκά όργανα, ενώ λειτουργούσε καθησυχαστικά για τις αγορές. Επίσης, επέτρεπε στις γαλλικές κυβερνήσεις να εφαρμόζουν μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, η οποία συμπεριελάμβανε κοινωνικά προγράμματα και προνόμια σε ισχυρές οργανωμένες ομάδες. 

Αυτό το μοντέλο δεν μπορεί να συνεχισθεί. Αφενός, γιατί η γερμανική  οικονομία αντιμετωπίζει προβλήματα ανάπτυξης και δεν μπορεί να παρέχει προστασία στη Γαλλία, όπως παλιά. Αφετέρου, γιατί μια ενδεχόμενη κυβέρνηση της σκληρής δεξιάς στο Παρίσι θα αποδυναμώσει τον γαλλο-γερμανικό άξονα καθώς η συνεργασία με τη γερμανική κυβέρνηση θα είναι δύσκολη. 

Κοντολογίς, οι πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία υπονομεύουν περαιτέρω τον γαλλο-γερμανικό άξονα και δημιουργούν κατ’ επέκταση προβλήματα στην ευρωζώνη. Μέχρι στιγμής, οι αγορές έχουν αντιδράσει αρνητικά μεν αλλά με μέτρο στις γαλλικές πολιτικές εξελίξεις και οι επιπτώσεις έχουν περιορισθεί στην Ευρώπη.

Τις επόμενες εβδομάδες θα φανεί καλύτερα τι θα συμβεί. Το σίγουρο είναι ότι η Γαλλία δεν θα μπορεί να κρύβει τα προβλήματά της κάτω από το χαλί με τη σύμφωνη γνώμη της Γερμανίας.