Ξυπόλητοι στ' αγκάθια

Ενας φίλος συνηθίζει να λέει πως τα δύο βασικά χαρακτηριστικά μιας πετυχημένης οικονομίας είναι η ανταγωνιστικότητα και η αξιοκρατία.

Χωρίς αμφιβολία, η Ελλάδα δεν φημίζεται γι’ αυτά.

Δέκα περίπου χρόνια μετά τη μεγαλύτερη καταστροφή πλούτου που υπέστη μια ανεπτυγμένη χώρα από το κραχ του 1929, η ελληνική οικονομία ανακάμπτει αλλά με ρυθμό κατώτερο του αναμενόμενου.

Η θεωρία του ελατηρίου αποδείχθηκε λανθασμένη, στην περίπτωση της Ελλάδας.

Αναμφίβολα,  υπάρχουν λόγοι γι’ αυτό.

Η αυστηρή δημοσιονομική πολιτική με τους υψηλούς στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα επί σειρά ετών είναι ένας λόγος.

Το μεγάλο στοκ προβληματικών δανείων που εμποδίζει τις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν την οικονομία είναι ένας άλλος λόγος.

Όμως, αυτοί οι λόγοι θα συνεχίσουν να υφίστανται λίγο-πολύ τα επόμενα χρόνια, κατά πάσα πιθανότητα.

Από εκεί και πέρα, είναι προφανές ότι η πρόοδος που έχει γίνει στον περιορισμό της γραφειοκρατίας και στον εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης είναι περιορισμένη.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες θα μπορούσαν θεωρητικά να εμφανίσουν βελτίωση σε διάστημα 1-2 ετών, δίνοντας ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα.

Το ίδιο ισχύει με τις επενδύσεις σε κτίρια, μηχανήματα κ.τ.λ.

Όμως, δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για άλλους παράγοντες που επηρεάζουν δυσμενώς τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας μεσομακροπρόθεσμα.

Το δημογραφικό είναι ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας.

Η γήρανση του πληθυσμού προκαλεί συρρίκνωση της εργατικής δύναμης ενώ αυξάνει τις δαπάνες για συντάξεις και υγεία.

Η επίλυσή του απαιτεί την εφαρμογή σύνθετων πολιτικών σε βάθος χρόνου.

Όμως, η υπομονή δεν είναι το κύριο χαρακτηριστικό των ελληνικών κυβερνήσεων.

Η αποδοχή δεκάδων χιλιάδων μεταναστών σε ελεγχόμενη βάση θα μπορούσε να είναι μια λύση. Όμως, η δημόσια διοίκηση έχει αποδείξει πως δεν μπορεί να ανταπεξέλθει, ενώ το υψηλό ποσοστό ανεργίας και οι ενδεχόμενες κοινωνικές αντιδράσεις το καθιστούν εξαιρετικά επικίνδυνο.

Το εκπαιδευτικό σύστημα θέτει επίσης εμπόδια στην ανάπτυξη της χώρας.

Σε μια εποχή που ο κόσμος έχει μπει στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι δομημένο στα πρότυπα της 2ης.

Τα περισσότερα παιδιά ίσως είναι χρήστες των νέων τεχνολογιών, όμως δεν αποκτούν δεξιότητες που είναι απαραίτητες στην εποχή  της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.

Επιπλέον, αρκετοί νέοι με δεξιότητες έχουν φύγει στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και εταιρείες στη χώρα να μη βρίσκουν τα άτομα που θέλουν.

Δυστυχώς, ο δρόμος της ελληνικής οικονομίας είναι στρωμένος με πολλές λακκούβες.  

Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πέσουμε πάλι μέσα σε μία από αυτές και θα ακινητοποιηθούμε.

Όμως, ο κίνδυνος δεν είναι ασήμαντος.