Tην άποψη ότι η τραπεζική αγορά πρέπει να λειτουργεί ελεύθερα, καθώς η ίδια γνωρίζει να επιβάλλει κανόνες και να υιοθετεί το μέτρο όταν χρειάζεται, προτάσσουν οι τραπεζίτες στη διαμάχη του κλάδου με τις δυτικές κυβερνήσεις.

Η έκβαση της διαφωνίας θεωρείται ότι θα κριθεί την επόμενη Πέμπτη και Παρασκευή στο Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ. Εκεί, έναν χρόνο μετά το ξέσπασμα της κρίσης με την κατάρρευση της Lehman Brothers, οι ηγέτες της ομάδας των κρατών του G20 θα συναντηθούν με βασικό θέμα την επιβολή ορίων στις αμοιβές των τραπεζικών στελεχών.

Οι τράπεζες στηρίζουν την επιχειρηματολογία τους στην ανοδική εικόνα των αγορών όταν τα πιστωτικά ιδρύματα άρχισαν να απαλλάσσονται από τις λογιστικές ρυθμίσεις που επέβαλαν επιπλέον βάρη στους ισολογισμούς τους.

Όμως, ακόμα και αν τα επενδυτικά κεφάλαια επιβραβεύουν την πρακτική των τραπεζιτών (το δείχνει και το πρόσφατο χρηματιστηριακό ράλι), οι τελευταίοι φαίνεται πως θέλουν και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Μάλιστα, επικρίνουν την κυβέρνηση και την Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) πως το μόνο λάθος που έκαναν ήταν να αφήσουν τη Lehman Brothers να καταρρεύσει!

Ειδικότερα, οι χώρες του G20 είναι διχασμένες. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θεωρεί ότι η διαφάνεια και η αύξηση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών είναι το κλειδί για την αποφυγή νέων κρίσεων, αφού τα υψηλά μπόνους είναι ένα σύμπτωμα και όχι η ασθένεια του τραπεζικού συστήματος, όπως έγραψε το «Economist».

Ήδη, στις ΗΠΑ, η Goldman Sachs ανακοίνωσε πως θα δώσει στα στελέχη της 20 δισ. δολάρια για μπόνους, ενώ το δώρο της Citigroup είναι 10 εκατ. ευρώ στα κορυφαία στελέχη της και 100 εκατ. ευρώ στον καλύτερο χρηματιστή της. Ταυτόχρονα, 72 τραπεζίτες στη Βρετανία διεκδικούν με προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας απλήρωτα μπόνους αξίας 33 εκατ. ευρώ.

Στην Ευρώπη το θέμα έχει και μία άλλη διάσταση: Χαρακτηριστικά, ο ιδιαίτερα επιτυχημένος διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank κ. Γιόζεφ Άκερμαν διαφώνησε με τους περιορισμούς στις αμοιβές στον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο, λέγοντας πως θα προκαλέσουν φυγή των ταλέντων από την Ευρώπη προς άλλες αγορές με πιο ευνοϊκή πολιτική μισθοδοσίας. Και εννοούσε φυσικά τις ΗΠΑ.

--- Κανόνες με... μέτρο ζητούν οι τραπεζίτες

Οι τραπεζίτες θεωρούν ότι έχουν μεγάλο μερίδιο στη διεθνή οικονομική άνθηση πριν από το 2007. Πιστεύουν επίσης πως το κράτος δεν μπορεί να έχει άποψη για τις αμοιβές των υπαλλήλων στις ιδιωτικές επιχειρήσεις και κρίνουν ότι η επιβολή κανόνων διαφάνειας είναι η μόνη λύση ώστε να προστατεύονται οι επενδυτές από τα διάφορα επισφαλή επενδυτικά σχήματα (δομημένα κ.λπ.).

Άλλωστε, η μόνη ρύθμιση που ουσιαστικά ελήφθη τον τελευταίο χρόνο, μετά την κατάρρευση της Lehman, ήταν η κατάργηση του mark-to-market, δηλαδή της νομοθεσίας που επέβαλε στις τράπεζες να αποτιμούν τα χαρτοφυλάκιά τους με βάση τις τρέχουσες τιμές της αγοράς.

Αυτό επέτρεψε στα πιστωτικά ιδρύματα να αποτιμούν τους τοξικούς τίτλους όπως τα ίδια έκριναν, χωρίς να τους εγγράφουν ως ζημίες στους ισολογισμούς τους. Να σημειωθεί ότι μετά την κατάργηση του mark-to-market άρχισε από τον Μάρτιο το ράλι του τραπεζικού δείκτη στη Wall Street (+120%), οδηγώντας όλες τις αγορές στην ανάκαμψη.

Οι τραπεζίτες της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου διακηρύσσουν ότι πρέπει να είναι ελεύθεροι να κάνουν αυτό που γνωρίζουν (δηλαδή να προσφέρουν κέρδη στα χρηματιστήρια) χωρίς να λογοδοτούν. Μάλιστα, είναι ενδεικτικό το επιχείρημα που ακούστηκε πως το λάθος της αμερικανικής κυβέρνησης και της Fed ήταν ότι άφησαν τη Lehman Brothers να καταρρεύσει. Δεν την έσωσαν όπως την AIG, τη Citigroup κ.ά.

Είναι όμως ιδιωτικές επιχειρήσεις οι τράπεζες που διασώθηκαν με κονδύλια φορολογούμενων; Σαφώς σήμερα επιστρέφουν τα ποσά που πήραν από τα κυβερνητικά πακέτα. Όμως, ακόμα πολλές επιβιώνουν με κρατικές εγγυήσεις, ενώ ήδη τα χρέη του κράτους έχουν εκτιναχτεί στην προσπάθεια να σωθούν οι τραπεζικοί κολοσσοί. Ουσιαστικά οι τραπεζίτες δεν θέλουν τη λήψη προληπτικών μέτρων, αλλά μόνο κατασταλτικών και μάλιστα μέχρι τον βαθμό που τους βολεύει. 

* Αναδημοσίευση από το 600ό φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 18 - 22 Σεπτεμβρίου 2009.