Πώς τινάχτηκε στον αέρα η επίσκεψη Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή

Ο Τζο Μπάιντεν στοιχημάτιζε ότι το ταξίδι στη Μέση Ανατολή αυτή την εβδομάδα θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να αποτραπεί κλιμάκωση της κρίσης. Ηταν μια διπλωματική αποστολή γεμάτη κινδύνους, σχολιάζουν οι Financial Times.

Το σχέδιο κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα, μετά την πολύνεκρη επίθεση στο νοσοκομείο στη Γάζα, που απειλεί να κατεδαφίσει την όποια προσπάθεια.

Πρώτα ήρθε η απόφαση του Παλαιστίνιου ηγέτη Μαχμούντ Αμπάς να αποχωρήσει από την προγραμματισμένη συνάντηση με τον Μπάιντεν. Στη συνέχεια, τη στιγμή που ο Μπάιντεν αναχωρούσε για το Τελ Αβίβ με το Air Force One, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι αναβλήθηκε ολόκληρο το δεύτερο σκέλος του ταξιδιού του και η συνάντηση με τον Βασιλιά Αμπντάλα Β' της Ιορδανίας και τον Πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι της Αιγύπτου.

Σηματοδότησε μια εντυπωσιακή εξέλιξη για έναν πρόεδρο που ήταν πρόθυμος να στοιχηματίσει ότι οι διαπραγματευτικές του ικανότητες και η ενσυναίσθηση θα μπορούσαν να βοηθήσουν να ηρεμήσει μια περιοχή που ο βασιλιάς Αμπντάλα λέει ότι βρίσκεται τώρα «στο χείλος του να πέσει στην άβυσσο».

Μόλις πριν από εβδομάδες, ο Λευκός Οίκος δούλευε μια μεγάλη συμφωνία για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας. Η κυβέρνηση είχε επίσης σημειώσει πρόοδο με το Ιράν, συμφωνώντας μια ανταλλαγή κρατουμένων που έφερε ελπίδες για περαιτέρω βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσιγκτον. Τώρα ο Μπάιντεν παλεύει για να σώσει οτιδήποτε από αυτή τη διπλωματική πρόοδο.

Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν πήραν θέση για το ποιος ευθύνεται για την έκρηξη στο νοσοκομείο. Αξιωματούχοι στη Γάζα κατηγόρησαν το Ισραήλ, ενώ Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν απορρίψει τον ισχυρισμό και μιλούν για ρουκέτα από την οργάνωση Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ.

Σε δήλωση που εξέδωσε ενώ ο Μπάιντεν πετούσε το βράδυ της Τρίτης, ο πρόεδρος των ΗΠΑ είπε ότι ήταν «εξοργισμένος και βαθιά λυπημένος» από την «έκρηξη» και ζήτησε από την ομάδα εθνικής του ασφάλειας να «συνεχίσει να συλλέγει πληροφορίες για το τι ακριβώς συνέβη». Ο Μπάιντεν πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ «υποστηρίζουν απερίφραστα την προστασία της ζωής των πολιτών».

Ο Τζον Κίρμπι, ο συντονιστής στρατηγικών επικοινωνιών στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, είπε ότι ο Μπάιντεν σχεδίαζε να μιλήσει τηλεφωνικά με τον Αμπάς και τον Σίσι. «Πάντα προτιμούσε τη διπλωματία πρόσωπο με πρόσωπο. Αλλά καταλαβαίνει επίσης στον απόηχο της έκρηξης στο νοσοκομείο ότι δεν είναι το κατάλληλο πράγμα, σίγουρα για τους ηγέτες που βρίσκονται εκεί, και το κατανοεί αυτό», είπε ο Kίρμπι.

Οι διπλωματικές συνέπειες από τη σφαγή στη Γάζα μπορεί μόλις να ξεκινούν για τον Μπάιντεν.

Η Μερίσα Χούρμα, διευθύντρια του Προγράμματος για τη Μέση Ανατολή στο Κέντρο Γουίλσον, είπε ότι η επίσκεψη του Μπάιντεν στο Ισραήλ θα «διαβαστεί» τώρα σε πολλές πρωτεύουσες της περιοχής υπό την οπτική ότι οι ΗΠΑ «δεν αντιδρούν στη δολοφονία ανθρώπων» από την έκρηξη στο νοσοκομείο.

«Θα είναι πολύ δύσκολο να το αντιμετωπίσει η αμερικανική κυβέρνηση και σχεδόν αδύνατο να εξισορροπηθεί», είπε η Χούρμα. «Οι άνθρωποι στη Ραμάλα, το Αμάν, την Τύνιδα και αλλού έχουν ήδη βγει στους δρόμους καταδικάζοντας το Ισραήλ και ζητώντας να σταματήσει η δολοφονία των Παλαιστινίων».

Για να ανοίξει τον δρόμο για την επίσκεψη, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν πραγματοποίησε μαραθώνιες συνομιλίες με τον ηγέτη του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου, για θέματα όπως η μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και η δημιουργία ασφαλών ζωνών στον θύλακα πριν από οποιαδήποτε χερσαία εισβολή από τις ισραηλινές δυνάμεις. Οι ΗΠΑ ήλπιζαν επίσης να σημειώσουν πρόοδο στο θέμα της απελευθέρωσης των Αμερικανών και άλλων ομήρων που κρατά η Χαμάς και την ασφαλή διέλευση ξένων υπηκόων από τη Γάζα στην Αίγυπτο.

Η έκρηξη του νοσοκομείου κατέστρεψε αυτόν τον σχεδιασμό, αφήνοντας τον Μπάιντεν να διαχειριστεί μια μονόπλευρη επίσκεψη στο Ισραήλ, που κινδυνεύει να αυξήσει τις εντάσεις στην περιοχή αντί να τις αμβλύνει -και να βλάψει την προσπάθεια των ΗΠΑ να προβληθούν ως έντιμοι μεσολαβητές.

Οι εικόνες του Μπάιντεν να στέκεται πλάι στον Νετανιάχου στο Τελ Αβίβ, μόλις μία ημέρα μετά την καταστροφή του νοσοκομείου στη Γάζα, θα επιβεβαιώσουν επίσης -για το αμερικανικό κοινό και το κοινό της Μέσης Ανατολής- ότι η αμερικανική υποστήριξη στο Ισραήλ παραμένει σταθερή.

Ο πρόεδρος πάντως είχε ήδη αρχίσει να προειδοποιεί τον Νετανιάχου στις δημόσιες δηλώσεις του τις τελευταίες ημέρες, τονίζοντας τη σημασία του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και προειδοποιώντας τον να μη στοχεύει στην κατάληψη της Γάζας.

Ωστόσο, αναλυτές πολιτικής στη Μέση Ανατολή είπαν ότι ο Μπάιντεν κινδύνευε επίσης να συνδεθεί πολύ στενά με οποιαδήποτε απόφαση του Ισραήλ να εξαπολύσει χερσαία εισβολή στη Γάζα.

«Εάν συμβεί αμέσως μετά την αναχώρησή του, θα φανεί ότι οι ΗΠΑ ευλόγησαν την επιχείρηση», δήλωσε ο Ντέιβιντ Σένκερ, παλαιότερα βοηθός υπουργός Εξωτερικών για Υποθέσεις Εγγύς Ανατολής.

«Η θέση των ΗΠΑ ήταν το Ισραήλ να κάνει ό,τι πρέπει να κάνει για να αμυνθεί, αλλά να μην εμπλακεί στις επιχειρησιακές λεπτομέρειες», είπε.

Αυτό είναι επίσης επικίνδυνο για τον Μπάιντεν, ακόμη και στο εσωτερικό. Ο πρόεδρος έχει ωφεληθεί πολιτικά από το ισχυρό αγκάλιασμα του Ισραήλ στον απόηχο των επιθέσεων της Χαμάς. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει καθώς η σύγκρουση βαθαίνει ή εξαπλώνεται και καθώς αυξάνεται ο αριθμός των νεκρών αμάχων από την αντίδραση του Ισραήλ.