Οι αντιδράσεις των Ευρωπαίων στο σενάριο του Brexit

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ετοιμάζουν μια σειρά από έκτακτες συναντήσεις σε περίπτωση που το Brexit επικρατήσει στο δημοψήφισμα. Είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι για τον κίνδυνο μετάδοσης σε δυο χώρες της ευρωζώνης: την Ιρλανδία και την Πορτογαλία.

Η πρώτη έχει ιδιαίτερα στενούς οικονομικούς δεσμούς με τη Βρετανία, η δεύτερη στηρίζει το «πιεσμένο» τραπεζικό της σύστημα στα φθηνά δάνεια της ΕΚΤ και μπορεί να χάσει τη χρηματοδότηση αν ο τελευταίος από τους οίκους αξιολόγησης υποβαθμίσει τα ομόλογα της χώρας στην κατηγορία «σκουπίδια» (junk).

Η ΕΚΤ εκτιμάται ότι θα εκδώσει ανακοίνωση με στόχο να κατευνάσει αυτές τις ανησυχίες ακόμα και το πρωί της Παρασκευής αν επικρατήσει το Brexit.

Σύμφωνα με την WSJ, στις Βρυξέλλες οι επικεφαλής των θεσμών θα συναντηθούν το πρωί της Παρασκευής για να συζητήσουν το αποτέλεσμα και να εκδώσουν μια κοινή ανακοίνωση, σύμφωνα με πηγές της Κομισιόν.

Ο Ντ. Τουσκ, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλώντ Γιούνκερ, ο ολλανδός πρωθυπουργός Μάρκ Ρούττε (η χώρα έχει την προεδρία της ΕΕ) και ο Μάρτιν Σουλτς, πρόεδρος του ευρωκοινοβουλίου σχεδιάζουν να μετέχουν στη σύσκεψη της Παρασκευής.

Θα προσπαθήσουν να πείσουν τις αγορές ότι η ΕΕ στέκεται ενωμένη αν η Μεγάλη Βρετανία επιλέξει την έξοδο και ότι το μπλοκ έχει βγει ισχυρότερο, αν επικρατήσει το Bremain, σύμφωνα με αξιωματούχους που έχουν γνώση των προετοιμασιών.

Περισσότερες έκτακτες συναντήσεις θα γίνουν το σαββατοκύριακο στις Βρυξέλλες αν επικρατήσει το Brexit, συμπεριλαμβανομένων των εκπροσώπων των 28 ηγετών της ΕΕ και του Κολεγίου των 28 Επιτρόπων. Μπαράζ τηλεφωνημάτων μεταξύ των ηγετών, ενόψει του ανοίγματος των αγορών τη Δευτέρα επίσης αναμένεται.

«Θέλουμε να αποφύγουμε να αρχίσουν οι αγορές να κερδοσκοπούν γύρω από ένα φαινόμενο ντόμινο. Πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι η Πολωνία, η Τσεχία και άλλοι ήρθαν για να μείνουν», είπε υψηλόβαθμος αξιωματούχος, αναφερόμενος σε κυβερνήσεις της κεντρικής Ευρώπης που έχουν σκληρύνει την κριτική τους για την ΕΕ τα τελευταία χρόνια και ίσως νοιώσουν ενθαρρυμένες από μια Βρετανική απόφαση να εγκαταλείψει την ΕΕ.

Οι ηγέτες της ΕΕ έχει προγραμματιστεί να συναντηθούν Τρίτη και Τετάρτη μετά το δημοψήφισμα αλλά μια δεύτερη Σύνοδος μπορεί να γίνει στις αρχές Ιουλίου αν –σε περίπτωση ψήφου υπέρ του Brexit- ο Ντ. Κάμερον αποχωρήσει και δεν υπάρχει καθαρότητα για το πώς η Μεγάλη Βρετανία σχεδιάζει την έξοδό της.

Μια «κανονική» έξοδος, αν το Λονδίνο ενεργοποιήσει τη νομική διαδικασία που προβλέπεται στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες (σ.σ. άρθρο 50) εκτιμάται ότι είναι η λιγότερο βλαπτική επιλογή. Η Μεγάλη Βρετανία θα παραμείνει μέλος της κοινής αγοράς και θα υπόκειται στον ευρωπαϊκό νόμο για ακόμα τρία χρόνια, ενώ θα διαπραγματεύεται τους όρους της αποχώρησης.

Κάποιοι από την καμπάνια «Leave», ωστόσο, έχουν υποστηρίξει ότι η Μεγάλη Βρετανία θα μπορούσε μονομερώς να απεμπολήσει τους ευρωπαϊκούς νόμους και να αναζητήσει νέα συμφωνία με την ΕΕ σε όρους εμπορίου και πρόσβασης στην ενιαία αγορά.

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι πάντως τονίζουν ότι όποια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου θα απαιτήσει τουλάχιστον πέντε χρόνια διαπραγματεύσεων και θα πρέπει να εγκριθεί από τις 27 κυβερνήσεις, τα κοινοβούλια και το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο.

Με τις εκλογές σε Γαλλία και Γερμανία να πλησιάζουν τον επόμενο χρόνο, οι πιθανότητες για «καλή θέληση» από Παρίσι και Βερολίνο είναι ελάχιστες καθώς θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τα εθνικιστικά κόμματα και τις εκκλήσεις τους να εγκαταλείψουν την ΕΕ ή τμήματά της, όπως η Ευρωζώνη ή η Ζώνη Σένγκεν.

Σε περίπτωση εξόδου, οι αξιωματούχοι της ΕΕ θα πιέσουν ώστε να προχωρήσουν σχέδια που έμειναν «στο περίμενε» λόγω του Βρετανικού δημοψηφίσματος, κυρίως στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. Η λογική πίσω από την επιλογή της εμβάθυνσης σε αυτούς τους τομείς είναι γιατί εκτιμάται ότι «ενώνουν» περισσότερο απ’ ότι η εμβάθυνση της ευρωζώνης στην οποία μετέχουν μόνο 19 κράτη, αφήνοντας εκτός χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.

Ωστόσο αξιωματούχοι υποστηρίζουν, σύμφωνα με την WSJ, ότι αρκετά κράτη μέλη δεν ενστερνίζονται την ιδέα θεωρώντας ότι θα «ντουμπλάρει» το ΝΑΤΟ και τις προσπάθειες που καταβάλει σε αυτό τον τομέα.

Αν πάντως η Μεγάλη Βρετανία επιλέξει την παραμονή στην ΕΕ η ρητορική των ευρωπαίων πολιτικών θα χαρακτηριστεί από την συμφωνία της Βρετανίας που διαπραγματεύτηκε ο Ντ. Κάμερον πριν το δημοψήφισμα και η οποία περιλαμβάνει αλλαγές στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και τα επιδόματα.

Οι νέοι νόμοι αναμένεται να γραφούν το καλοκαίρι και να παρουσιαστούν το Σεπτέμβριο πριν γίνει η διαπραγμάτευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τις κυβερνήσεις, ώστε να υιοθετηθούν στα μέσα του 2017, σύμφωνα με δυο ευρωπαίους αξιωματούχους.