Παρά τις προσπάθειες της ΕΕ και τις πιέσεις που ασκεί στην Τουρκία για να περιοριστεί η ροή των προσφύγων/μεταναστών, οι διακινητές της Τουρκίας λένε πως όχι μόνο η ζήτηση για τις «υπηρεσίες» τους βρίσκεται στα ύψη, αλλά και πως το μόνο που μπορεί να σταματήσει την παράνομη διακίνηση είναι ο... στρατός.
H δημοσιογράφος του Reuters Dasha Afanasieva βρέθηκε στην περιοχή της Σμύρνης, όπου συνομίλησε με έναν «βετεράνο» (όπως τον χαρακτηρίζει) διακινητή, τον 30χρονο Dursun, ο οποίος είπε χαρακτηριστικά ότι «η Τουρκία θα έπρεπε να βάλει στρατιώτες σε όλες τις παραλίες. Πρέπει να βάλεις χιλιάδες στρατιώτες στις παραλίες». Το Reuters σημειώνει πως o Dursun έχει φυλακιστεί τρεις φορές στην Ελλάδα για τη διακίνηση μεταναστών/προσφύγων προς την Ευρώπη.
Όπως αναφέρει το πρακτορείο, η Άγκυρα έχει εντείνει τις περιπολίες των ακτών της, μήκους 2.600 χιλιομέτρων, αναπτύσσοντας περισσότερες λιμενικές και αστυνομικές δυνάμεις στην περιοχή και έχει αυστηροποιήσει τις ποινές για τους διακινητές που συλλαμβάνονται, ιδιαίτερα αν οι ενέργειές τους έχουν οδηγήσει σε θάνατο μεταναστών/προσφύγων.
Και ενώ η Τουρκία έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ, μεγάλο μέρος του απασχολείται στα νοτιοανατολικά της χώρας, είτε στη μάχη κατά των Κούρδων ανταρτών ή στα σύνορα με τη Συρία, όπου ο εμφύλιος πόλεμος αποτελεί την κύρια πηγή της προσφυγικής κρίσης.
Ο κυβερνήτης του Αϊβαλιού, Namik Kemal Nazli, σχολίασε πως ένα μεγάλο πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζουν οι αρμόδιες αρχές είναι το γεγονός πως μεγάλο μέρος της ακτογραμμής βρίσκεται σε απομακρυσμένες και αραιοκατοικημένες περιοχές, όπου υπάρχουν πολλά μέρη που μπορούν να κρυφτούν οι διακινητές. «Είναι δύσκολο να ελεγχθεί ολόκληρη η ακτογραμμή, και το εκμεταλλεύονται αυτό», δήλωσε.
Διπλωμάτες της Δύσης, αν και κατανοούν τις δυσκολίες διαχείρισης μιας τεράστιας ακτογραμμής με πολλά «τυφλά» σημεία, τονίζουν πως η Άγκυρα μπορεί να κάνει περισσότερα, τόσο σε ό,τι αφορά στην αστυνόμευση των ακτών της όσο και στον εντοπισμό εγκληματικών συμμοριών.
Εν τω μεταξύ, η ροή των προσφύγων/μεταναστών ολοένα και αυξάνεται. Τις πρώτες έξι εβδομάδες του 2016, περισσότεροι από 80.000 άνθρωποι έφθασαν στην Ευρώπη με βάρκες, κυρίως από την Τουρκία, ενώ περισσότεροι από 400 έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Την περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε πως περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι ημερησίως ρισκάρουν τη ζωή τους για να κάνουν το ταξίδι προς την Ευρώπη. Ο χειμώνας μπορεί να σημαίνει φθηνότερο ταξίδι, αλλά το ταξίδι αυτό είναι πιο επικίνδυνο.
Η Abby Dwommoh του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης εξηγεί στο Reuters πως οι διακινητές ακολουθούν πιο επικίνδυνες θαλάσσιες οδούς για να αποφύγουν την αστυνόμευση. «Όταν αυξάνονται τα μέτρα απαγόρευσης, διακινητές και μετανάστες τείνουν να βρίσκουν τρόπους να τα παρακάμπτουν», δήλωσε, συμπληρώνοντας πως οι αριθμοί είναι τόσο μεγάλοι που καμία χώρα δεν μπορεί να τους διαχειριστεί.
Ο Dursun αναφέρει στο Reuters πως, όταν ξεκίνησε τη διακίνηση μεταναστών, υπήρχε μια πολύ μικρή ροή από την Ερυθραία και τη Σομαλία, δεν υπήρχαν Σύριοι μετανάστες/πρόσφυγες και οι διακινητές ήταν λίγοι. Τώρα, η αυλή ενός τεμένους στη συνοικία Μπασμανέ της Σμύρνης, όπου δραστηριοποιείται και ο ίδιος, είναι γεμάτη με Σύριους που προσπαθούν να κλείσουν συμφωνίες με τους διακινητές -λίγα μόλις τετράγωνα μακριά από ένα αστυνομικό τμήμα.
Αν και η αστυνομία βρίσκεται σε μεγαλύτερη επαγρύπνηση, ο Dursun λέει πως δεν μπορούν να κάνουν τίποτα, εκτός και αν κάποιος διακινητής συλληφθεί στην παραλία με ομάδα προσφύγων. Την ώρα που μιλούσε στο Reuters, έδειχνε άλλους διακινητές που περνούσαν μπροστά τους εκείνη την ώρα. Οι κάτοικοι της συνοικίας είπαν πως έχει γίνει μια δημοφιλής απασχόληση, στην οποία έχουν στραφεί πολλοί από τους εμπόρους ναρκωτικών της περιοχής.
Ο Dursun, πάντως, λέει πως έχει γίνει πιο επιφυλακτικός και δεν κυβερνά πλέον τα πλοία, παρά την ελκυστική πληρωμή των 2.000 ευρώ ανά ταξίδι. Αντιθέτως, φέρνει μετανάστες και πρόσφυγες στο σημείο εκκίνησης με μίνιμπας, συντονιζόμενος με τους άλλους της «αλυσίδας» διακίνησης. «Αν ο οδηγός είναι μόνος και συλληφθεί, όμως κανένας δεν τον είδε να μεταφέρει πρόσφυγες και δεν υπήρχαν πρόσφυγες στο αυτοκίνητο, θα τον αφήσουν αμέσως ελεύθερο».