Με σειρά μέτρων δραστικού περιορισμού των κερδοσκοπικών κινήσεων επί των κρατικών ομολόγων επιχειρούν να συνοδεύσουν, σύμφωνα με πληροφορίες, την πολιτική απόφαση για δημιουργία μηχανισμού στήριξης κρατών-μελών, τα οποία ενδέχεται να αντιμετωπίσουν πρόβλημα ομαλής αναχρηματοδότησης χρέους, οι ηγέτες της ευρωζώνης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο τραπέζι των προς εξέταση μέτρων έχουν "πέσει" προτάσεις που ξεκινούν από την αυστηροποίηση του δανεισμού ομολόγων μέσω εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών (over the counter) ή τον περιορισμό δυνατότητας αγοράς ασφαλίστρων κινδύνου (CDS) μόνο για αντιστάθμιση κινδύνου και φτάνουν έως την ολική -προσωρινή- απαγόρευση του short selling επί ομολόγων.

Αν υπάρξει συμφωνία, τα μέτρα θα ληφθούν από τις Αρχές της Κεφαλαιαγοράς και τις κεντρικές τράπεζες κάθε χώρας και ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες, πέραν των μέτρων για την αύξηση του κόστους short selling που αποφάσισε χθες το Χ.Α., μέτρα για δραστικό περιορισμό του εξωχρηματιστηριακού δανεισμού τίτλων εξετάζει και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Αντίστοιχος προβληματισμός υπάρχει και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Το τελευταίο διάστημα υπήρξε στενή συνεργασία του Χρηματιστηρίου Αθηνών με τα χρηματιστήρια της Λισαβόνας και της Μαδρίτης για την αντιμετώπιση του σορταρίσματος.

Η αύξηση του κόστους σορταρίσματος αποτελεί ενδεχομένως πρόγευση μόνο του τι θα ακολουθήσει από τις κεντρικές τράπεζες και τις Αρχές της Κεφαλαιαγοράς των χωρών της ευρωζώνης. Σε επίπεδο ευρωζώνης αναμένεται να εξεταστεί και σειρά μέτρων περιορισμού των περιθωρίων κερδοσκοπίας στα ομόλογα.

Τα μέτρα για την απονεύρωση των κερδοσκόπων στα ομόλογα

Ειδικότερα, εξετάζεται να καταστεί δυσχερέστερος ο δανεισμός ομολόγων μέσω over the counter συναλλαγών. Όσοι ανοίγουν πτωτικές θέσεις επί κρατικών ομολόγων της ευρωζώνης έχοντας δανειστεί τους τίτλους εξωχρηματιστηριακά θα υποχρεούνται να τις γνωστοποιούν και πιθανώς να τις δημοσιεύουν.

Ο παραπάνω μηχανισμός, όσο και αν φαίνεται απλός, αποτελεί "δυνατό" όπλο καθώς ξεσκεπάζονται όσοι διατηρούν ή ανοίγουν short θέσεις χωρίς να τις δηλώνουν. Αυτήν τη στιγμή, σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι ανοιχτές θέσεις πώλησης επί ελληνικών ομολόγων μέσω OTC ξεπερνούν σε αξία τα 10 δισ. ευρώ!

Η επιβολή γνωστοποίησης και δημοσιοποίησης των short θέσεων, με δανεισμένα, μέσω omnibus accounts, ομόλογα θα ρίξει τις μάσκες, με βάση λεγόμενα έμπειρου στελέχους της δευτερογενούς αγοράς ομολόγων, αφού θα φανεί ενδεχομένως ότι μεγάλες ξένες τράπεζες, με αλισβερίσια με το ελληνικό δημόσιο, διακρατούν μεγάλες ανοιχτές θέσεις πώλησης ή έχουν δανείσει σημαντικό όγκο ομολόγων σε πελάτες τους για σορτάρισμα.

Επιπλέον, εξετάζεται η αυστηροποίηση της αγοράς ασφαλίστρου κινδύνου (CDS) με διατήρηση της δυνατότητας αγοράς προστασίας μόνο από όσους διατηρούν θέσεις σε ομόλογα. Μια τέτοια ρύθμιση θα πετάξει εκτός των CDSs τα hedge funds τα οποία δεν μπορούν πλέον να κερδοσκοπούν αγοράζοντας CDS, αποθερμαίνοντας μια αγορά που λειτουργεί ολιγοπωλιακά και με αδιαφανείς όρους.

"Αγκάθι" για την αποτελεσματικότητα του παραπάνω μέτρου αποτελεί το γεγονός ότι η πλειονότητα των επενδυτικών τραπεζών και των hedge funds έχει εγκατεστημένα τα ευρωπαϊκά τμήματα διαχείρισης ομολόγων στο Ηνωμένο Βασίλειο το οποίο δεν ανήκει στην ευρωζώνη.

Για τον λόγο αυτόν είναι πιθανόν οι ηγέτες της ευρωζώνης να αποφασίσουν την προσωρινή αναστολή του short selling επί κρατικών ομολόγων για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, προκειμένου να διακοπούν οι κερδοσκοπικές πιέσεις για βραχύ χρονικό διάστημα μέχρι να πειστούν οι αγορές για την αποτελεσματικότητα της τακτικής "δεν πτωχεύει κανένα μέλος της ευρωζώνης, λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας".

Το μέτρο θα αντιμετωπίσει το βραχυπρόθεσμο πρόβλημα ρευστότητας της Ελλάδας καθώς τα spreads εκτιμάται ότι θα αποκλιμακωθούν κατά τι και θα μπορέσει να δανειστεί στα τέλη του μήνα ή τον επόμενο. Άλλωστε, αυτήν τη στιγμή διαθέτει ρευστότητα που αρκεί για τις αποπληρωμές δανείων έως τα τέλη Μαρτίου.

Τη λήψη των μέτρων αυτών, πάντως, δυσχεραίνει το γεγονός ότι απαιτείται διακρατικός συντονισμος κι ότι αυτά δεν αφορούν σε μια οργανωμένη αγορά διαπραγμάτευσης, υπό τον έλεγχο κάποιας ρυθμιστικής αρχής.

Δεν θα κλείσουν οι short θέσεις και με απαγόρευση του short selling

"Εκτοξεύοντας τα ασφάλιστρα κινδύνου (CDSs) έως τις 430 μονάδες βάσης, οι κερδοσκόποι πόνταραν ότι η Ελλάδα θα δυσκολευτεί να εκδώσει πολυετή ομόλογα και αν το πετύχει θα πληρώσει πολύ υψηλό επιτόκιο", σημειώνει τραπεζίτης, τονίζοντας ότι η απαγόρευση του short selling θα δώσει βραχυπρόθεσμη ανάσα ρευστότητας στο Δημόσιο και στις ελληνικές τράπεζες, που εδώ και ένα τρίμηνο ήδη επιβαρύνονται από τα αυξημένα spreads των ομολόγων.

Με δεδομένο ότι το μεγάλο στοίχημα για την Ελλάδα είναι το αν καταφέρει να αντλήσει τα περίπου 22 δισ. ευρώ που χρειάζεται το δίμηνο Απριλίου - Μαΐου, έμπειροι treasurers εκτιμούν πως δύσκολα θα κλείσουν μεγάλες short θέσεις επί ελληνικών ομολόγων αν δεν αποφασιστεί σήμερα ένας μηχανισμός άμεσης στήριξης χωρών με πρόβλημα ομαλής αναχρηματοδότησης χρέους.

Η ευρωζώνη εικάζεται ότι θα κρατήσει ως εφεδρεία, για τη δυσχερή περίοδο Απριλίου - Μαΐου το μέτρο παράτασης χορήγησης ρευστότητας με ενέχυρο κρατικά ομόλογα.

Οι ηγέτες της Ευρώπης καλούνται να αντιμετωπίσουν στο πρόσωπο της Ελλάδας και δευτερευόντως της Πορτογαλίας και της Ισπανίας τα πρώτα κύματα σπέκουλας των αγορών, εξαιτίας των αυξημένων δανειακών αναγκών των κυβερνήσεων, και να το περιορίσουν ώστε να μην επηρεάσει αρνητικά τη μη ισχυρή ακόμα ανάκαμψη των οικονομιών.

Μέσα στο 2010 παγκοσμίως οι κυβερνήσεις θα δανειστούν μέσω της έκδοσης ομολόγων περί τα 4,5 δισ. δολάρια για να χρηματοδοτήσουν τα ελλείμματά τους και να αναχρηματοδοτήσουν τα χρέη τους. Πρόκειται για ποσό τριπλάσιο από τη μέση αξία των τίτλων που εκδόθηκαν την τελευταία πενταετία, με αποτέλεσμα λόγω της υψηλής προσφοράς να αυξάνεται το risk premium και επομένως η τιμολόγηση.

Η εκτίναξη, όμως, των spreads των ελληνικών ομολόγων και εν συνεχεία η μεταφορά των πιέσεων στα πορτογαλικά και τις τελευταίες ημέρες στα ισπανικά ομόλογα ξεπερνά κατά πολύ τη λογική αύξηση κινδύνου λόγω της αύξησης προσφοράς ομολόγων, σύμφωνα με στέλεχος του ΟΔΔΗΧ, και εξελίσσεται σε "φούσκα" της αγοράς ασφάλιστρου κινδύνου (CDS).