Στον αστερισμό των deals κινείται η αγορά

H πολυετής οικονομική κρίση έχει μετασχηματίσει ριζικά την πραγματική οικονομία, την αγορά και την κατανάλωση. Αναπόφευκτα ο αντίκτυπος στις εταιρείες ήταν και είναι μεγάλος, πολύ περισσότερο που αρκετές απ’ αυτές είχαν στηριχθεί στον υπερδανεισμό τα προηγούμενα χρόνια για να αναπτυχθούν και να διεκδικήσουν μερίδιο από την πίτα της αγοράς. Τώρα, όμως, η τάση έχει αντιστραφεί.

Σε πολλές οικονομικές δραστηριότητες η πίτα έχει συρρικνωθεί και δεν έχουν μείνει περισσότερες από δυο-τρεις πρωταγωνίστριες εταιρείες και στους κλάδους όπου (έστω και τυπικά) δεν έχει συμβεί αυτό, η συγκέντρωση είναι νομοτελειακή εξέλιξη.

Υπ’ αυτήν την έννοια, και δεδομένου ότι το οικονομικό κλίμα σταθεροποιείται, έστω και σε χαμηλά επίπεδα, οι ανακατατάξεις που δεν έχουν γίνει κρίνονται αναπόφευκτες. Εύλογα, ο αντίκτυπος στο Χρηματιστήριο της Αθήνας προεξοφλείται ότι θα είναι ισχυρός.

Μετά τη σημαντική άνοδο που έχει σημειώσει ο Γενικός Δείκτης κατά τον τελευταίο μήνα (γύρω στο 18%) έντονες είναι οι συζητήσεις για το κατά πόσο οι τρέχουσες τιμές των μετοχών εξακολουθούν να είναι υποτιμημένες ή απαιτητικές.

Ανάλογο κλίμα επικρατεί και στα χρηματιστήρια του εξωτερικού, τα οποία βέβαια έχουν καταγράψει πολύ σημαντική άνοδο κατά τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι πέρυσι είχαμε στην Ευρώπη τον χαμηλότερο συντελεστή κλαδικής συνδιακύμανσης από το 2000 (πολύ διαφορετικές πορείες μετοχών από κλάδο σε κλάδο) κάτι που ερμηνεύεται από πολλούς ως: α) προσπάθεια των διαχειριστών χαρτοφυλακίου να υπεραποδώσουν μέσω εναλλακτικών επιλογών και β) του φόβου τους ότι οι τιμές των ευρωπαϊκών μετοχών είναι αρκετά πιθανόν να οδηγηθούν σε πορεία διόρθωσης.

Επιστρέφοντας στο Χρηματιστήριο της Αθήνας και βλέποντας τα πράγματα στατικά, το μέσο P/E με βάση τα εκτιμώμενα κέρδη του μη τραπεζικού κλάδου βρίσκεται γύρω στις 16-17 φορές (επίδοση που σίγουρα δεν οδηγεί σε υποτιμημένους τίτλους), ενώ αντίθετα ελκυστικός φαίνεται να είναι ο δείκτης της μέσης μερισματικής απόδοσης (γύρω στο 2%, όταν τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων υπολείπονται του 0,5%, έχοντας μάλιστα πτωτική τάση).

Και επειδή οι δείκτες αυτοί είναι υπολογισμένοι με βάση τις επιδόσεις του 2017, για φέτος δεν αναμένονται σημαντικές διαφοροποιήσεις σε καθαρά κέρδη και διανομές μετρητών προς τους μετόχους, γιατί:

1. Είναι αμφίβολο αν ο κυκλικός κλάδος των διυλιστηρίων θα συνεχίσει να καταγράφει τόσο εξαιρετικές επιδόσεις, ενώ παράλληλα υπήρχαν και εταιρείες που επηρεάστηκαν θετικά από έκτακτα αποτελέσματα (π.χ. η ΔΕΗ).

2. Ορισμένες εισηγμένες (ΟΠΑΠ, ΕΧΑΕ, Τιτάν, ΕΛΤΡΑΚ, Ικτίνος) διένειμαν ποσά υψηλότερα από τα ετήσια κέρδη τους.

Στην πράξη, βέβαια, η απάντηση για το αν οι αποτιμήσεις των ελληνικών μετοχών είναι υποτιμημένες ή «αλμυρές» δεν θα κριθεί τόσο από στατικούς δείκτες όπως οι προαναφερθέντες, όσο κυρίως από τη δυναμική που προβλέπεται να ακολουθήσει η εγχώρια πραγματική οικονομία κατά τα επόμενα δύο με τρία χρόνια. Και το κακό είναι πως υπάρχουν αρκετά διαφορετικά σενάρια γύρω από το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Τα ντιλ που «παίζουν»

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αναμφίβολα το χρηματιστηριακό κλίμα έχει θερμανθεί και αυτό φαίνεται από μια σειρά παραγόντων, όπως ο σχετικά αυξημένος όγκος των συναλλαγών, η διάθεση πολλών ξένων funds να εξετάσουν το ενδεχόμενο τοποθέτησής τους σε ελληνικά περιουσιακά στοιχεία, αλλά και από τις θετικές προβλέψεις πολλών εγχώριων και διεθνών οίκων. Επιπλέον, άλλος ένας παράγοντας που επιδρά καταλυτικά είναι η αναμενόμενη μέσα στο έτος αύξηση των επιχειρηματικών deals και των placements.

Έτσι, η χρηματιστηριακή αγορά παρακολουθεί στενά τα πράγματα στο μέτωπο των επιχειρηματικών deals, καθώς συχνά μια είδηση στο συγκεκριμένο πεδίο επηρεάζει άμεσα την τιμή των μετοχών τόσο των εταιρειών που δρουν επιθετικά όσο ενδεχομένως και εκείνων που εξαγοράζονται.

Όσοι όμιλοι εξαγοράζουν, δημιουργούν ανοδικές προοπτικές, ενώ ευνοϊκά αντιμετωπίζονται επίσης όσες εισηγμένες ρευστοποιούν θυγατρικές τους για να αντλήσουν ρευστότητα και να περιορίσουν τη δανειακή τους έκθεση ή όσες υπερχρεωμένες εταιρείες ενισχύονται από την έλευση νέων μετόχων που επενδύουν σ’ αυτές μέσα από καλύψεις αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου.

-Ας πάρουμε για παράδειγμα τον κλάδο της ιδιωτικής υγείας, όπου η τάση συγκέντρωσής του έχει ήδη ξεκινήσει και φαίνεται πως θα συνεχιστεί μέσα στους επόμενους μήνες. Το ξένο fund που εξαγόρασε το Metropolitan και το Iaso General έχει περαιτέρω βλέψεις, ενώ το Ιατρικό Αθηνών, μετά την αποτυχημένη δημόσια πρόταση προς το Υγεία, χτύπησε την πόρτα της Τράπεζας Πειραιώς ζητώντας το «Ερρίκος Ντυνάν».

Παράλληλα εξελίξεις αναμένονται και στη Euromedica μετά και τη διαφαινόμενη εξαγορά μέρους των δανείων της. Πώς ερμηνεύθηκαν όλα αυτά στο ταμπλό του Χ.Α.; Ενδεικτικές είναι οι αποδόσεις των μετοχών του κλάδου κατά το τελευταίο τρίμηνο: Υγεία +65%, Ιασώ +55%, Euromedica +46%, ενώ από τις 23 Νοεμβρίου ο τίτλος του Ιατρικού Αθηνών καταγράφει άνοδο 23,5%!

-Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένουν οι μέτοχοι των ιχθυοκαλλιεργητικών ομίλων Νηρέα και Σελόντα ποιοι από τους τρεις ενδιαφερόμενους θα επικρατήσουν στον υλοποιούμενο διαγωνισμό πώλησής τους, καθώς τα τιμήματα που δοθούν θα επηρεάσουν αυτόματα και τις τιμές των δύο αυτών μετοχών στο ταμπλό του Χ.Α. (θα ακολουθήσουν πιθανότατα δημόσιες προτάσεις).

-Σε περίπτωση οριστικοποίησης του deal της πώλησης της Εθνικής Ασφαλιστικής (μέσα στις επόμενες 40 ημέρες;) θα αρθεί μια αβεβαιότητα που εκκρεμεί γύρω από την Εθνική Τράπεζα και ενδεχομένως την εικόνα της μετοχής της.

-Πολύ σημαντικά κέρδη στον κλάδο των κατασκευών από το Νοέμβριο μέχρι σήμερα έχει καταγράψει και ο όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ο οποίος ρευστοποίησε τη συμμετοχή του στο Καζίνο της Πάρνηθας και συζητείται κάτι αντίστοιχο και στην περίπτωση της εισηγμένης θυγατρικής του ΕΛΤΕΧ Άνεμος (η μετοχή της οποίας κατέγραψε κέρδη 24% κατά το τελευταίο τρίμηνο).

-Στον κλάδο της πληροφορικής σε τελικό στάδιο πώλησης βρίσκεται το 50% της Skroutz από τη μητρική Dionic (οι πωλήσεις θυγατρικών της θα οδηγήσει σε ρύθμιση των δανείων της), ενώ σε προχωρημένο στάδιο εκποίησης βρίσκεται και η Unisoft, θυγατρική της Altec, με μία τουλάχιστον εισηγμένη να συγκαταλέγεται στους ενδιαφερόμενους.

-Στην ακτοπλοΐα αναμένεται να συμβούν πολλά σε ό,τι αφορά τα deals, με τους παράγοντες του κλάδου να προσδοκούν περισσότερα οφέλη από τον τουρισμό.

-Στον κλάδο της μεταλλουργίας, συνεχίζεται το σίριαλ της σύμπλευσης μεταξύ ΣΙΔΜΑ και Μπήτρος, ενώ η απορρόφηση της ομόσταβλης ΕΛΒΑΛ από τη ΧΑΛΚΟΡ έχει δημιουργήσει νέα δυναμική στη μετοχή της εισηγμένης (+123% το τελευταίο εξάμηνο) λόγω και των προσδοκιών της αγοράς για placement και για μελλοντική ένταξη στο δείκτη FTSE-25.

-Το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της κυβέρνησης φέρνει… συγκινήσεις και σε μετόχους αρκετών εισηγμένων εταιρειών, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται τα Ελληνικά Πετρέλαια, η ΔΕΗ και ο ΟΤΕ.

-Οι… συνήθεις ύποπτοι των επιθετικών κινήσεων κατά τα τελευταία χρόνια (π.χ. Τιτάν, Sarantis, Autohellas) δεν θα εκπλήξουν κανέναν αν χτυπήσουν και πάλι μέσα στο 2018 (οι δύο τελευταίοι το έπραξαν ήδη πρόσφατα).

Γενικότερα, είναι δύσκολο κάποιος να εξαιρέσει κάποιους κλάδους στους οποίους δεν θα μπορούσε φέτος να υλοποιηθεί κάποιο deal. Ακόμη και στην κλωστοϋφαντουργία, είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο προσέλκυσης στρατηγικού επενδυτή στη Νηματουργία Βαρβαρέσος.

Tα placements

Πέρα όμως από τα deals, ενδιαφέρον στο Χρηματιστήριο της Αθήνας δίνουν και τα placements, καθώς θεσμικοί επενδυτές ζητούν να αποκτήσουν μετοχές ελληνικών εταιρειών, με αποτέλεσμα να προσφέρουν ρευστότητα στο σύστημα και να τονώνουν το κλίμα, καθώς «έξυπνο χρήμα» τοποθετείται στα τρέχοντα (αυξημένα) επίπεδα αποτιμήσεων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το placement 12 εκατ. μετοχών της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή (στόχος είναι και η αύξηση της διασποράς και της εμπορευσιμότητας στη μετοχή), ενώ δεν είναι λίγοι και οι βασικοί μέτοχοι άλλων εταιρειών που έχουν δεχτεί ανάλογα αιτήματα από θεσμικούς.