Υπέρ της κατάργησης της φορολογίας επί των πωλήσεων μετοχών αλλά και της ουσιαστικής ενοποίησης της εποπτείας μεταξύ Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και Τραπέζης της Ελλάδος τίθεται η Ένωση Εισηγμένων Εταιριών (ΕΝΕΙΣΕΤ), όπως προκύπτει από τις προτάσεις που απέστειλε στο υπουργείο Οικονομίας σχετικά με την επικείμενη εφαρμογή της Οδηγίας Μifid.

Επιπλέον, η ΕΝΕΙΣΕΤ χαρακτηρίζει ιδιαίτερα υψηλά τα νέα ελάχιστα κεφάλαια που απαιτεί η Οδηγία για τις χρηματιστηριακές εταιρίες, ενώ είναι χαρακτηριστικό το σχόλιο περί ύπαρξης πολλών εποπτικών αρχών: ”Απομακρυνόμαστε από το μέλλον σε μια προσπάθεια βραδείας μετάβασης στο μέλλον! Η επέλαση της Mifid όμως και του Project Turquoise δεν μας επιτρέπουν τέτοιες χρονικές πολυτέλειες…”.

Όσον αφορά στη φορολόγηση των συναλλαγών, η ΕΝΕΙΣΕΤ υπογραμμίζει τα ακόλουθα:

”Με τη βαθμιαία υιοθέτηση στο Ελληνικό Δίκαιο της Οδηγίας αυτής εισάγονται στις Ευρωπαϊκές Χρηματαγορές οι ”πολυμερείς μηχανισμοί διαπραγμάτευσης” (ΠΜΔ) ή στα αγγλικά των ”multilateral trading facilities” (MTF).

Βέβαια ο τρόπος εισαγωγής του θεσμού στα ευρωπαϊκά δρώμενα είναι και ανεπαρκής και ασαφής, αλλά διαφαίνεται ότι τα ΠΜΔ θα μπορούν να αντικαταστήσουν τα περισσότερα χρηματιστήρια με μια οιονεί ιδιωτική αγορά.

Για παράδειγμα, οι μεγαλύτερες τράπεζες ή χρηματιστηριακές εταιρίες, ελληνικές ή ξένες, θα μπορούν να παρακάμπτουν το Χρηματιστήριο Αθηνών (Χ.Α.) με πιο συμφέρουσες τιμές συναλλαγών και ιδιαίτερα πραγματοποιώντας συναλλαγές μεταξύ τους μέσω ενός ΠΜΔ.

Σε τέτοια περίπτωση θα διατηρούσαν, προς το παρόν τουλάχιστον όπως είπαμε ήδη, μόνο τη σχέση με το Κεντρικό Αποθετήριο Αξιών που έχει συγχωνευτεί με τη μητρική του εταιρία Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε. (ΕΧΑΕ). Εκεί όπου θα γίνεται η εκκαθάριση, το clearing. Όλα τα υπόλοιπα, δηλαδή το Χ.Α. και η ΕΧΑΕ, θα περίσσευαν!

Ήδη έχει αναγγελθεί ότι σημαντικές ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες προχωρούν στην υλοποίηση μια ”πλατφόρμας” όπου θα πραγματοποιούνται συναλλαγές εκτός χρηματιστηρίων. Υπό την ηγεσία της Citigroup έχει συσταθεί το επιλεγόμενο Project Turquoise που αναμένεται να αρχίσει τη λειτουργία του από την 1η Ιανουαρίου 2008.

Βασικό χαρακτηριστικό του σχεδίου νόμου είναι η κατάργηση της αρχής της συγκέντρωσης και η απελευθέρωση της δυνατότητας διενέργειας εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών που μέχρι σήμερα ήταν κατά κανόνα απαγορευμένες.

Εξάλλου, ως γνωστόν, με την παράγραφο 2 του άρθρου 9 του ν. 2579/1998 (ΦΕΚ 31Α) επιβλήθηκε φόρος (0,30%) επί των πωλήσεων μετοχών εισηγμένων στο χρηματιστήριο και ειδικά για συναλλαγές που πραγματοποιούνται σε αυτό.

Η φορολογική επιβάρυνση, που αφορά στον πωλητή των μετοχών, αυξομειώθηκε αρκετές φορές και από την 1η/1/2005 έχει μειωθεί στο 0,15%. Ωστόσο παρατηρείται ότι η εν λόγω φορολογική διάταξη δεν συμπεριλαμβάνει και τις πωλήσεις επί μετοχών εισηγμένων μεν στο χρηματιστήριο αλλά που πραγματοποιούνται εκτός χρηματιστηρίου (εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές), με αποτέλεσμα τη χωρίς αιτιολογία άνιση μεταχείριση δύο κατηγοριών πωλητών μετοχών εισηγμένων στο χρηματιστήριο.

Το πρόβλημα αυτό της άνισης μεταχείρισης πρόκειται να γίνει πιο έντονο στο προσεχές διάστημα ενόψει της προαναφερθείσας απελευθέρωσης των εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών (ιδίως μέσω της εσωτερικοποίησης και της δυνατότητας λειτουργίας πολυμερών μηχανισμών διαπραγμάτευσης) που θα εξαιρούνται από την ως άνω φορολόγηση.

Τούτο θα έχει ως αποτέλεσμα το Χ.Α. να περιέλθει σε εκ του νόμου ανταγωνιστικό μειονέκτημα το οποίο α) δεν είναι επιτρεπτό σε συνθήκες ελεύθερου ανταγωνισμού και β) δεν συνάδει με τη λειτουργία του ως ”επίσημου” μηχανισμού για την αποτελεσματική διαμόρφωση της τιμής των κινητών αξιών.

Σημειωτέον ότι δεν είναι δυνατόν να επεκτείνουμε τον φόρο και στις εκτός των συνόρων συναλλαγές και εάν δεν καταργηθεί θα βαρύνει μόνο τις συναλλαγές του ελληνικού χρηματιστηρίου.

Για τους λόγους αυτούς προτείνεται η εν γένει κατάργηση του φόρου επί των πωλήσεων, ως εξής: ”Η παράγραφος 2 του άρθρου 9 του ν. 2579/1998 (ΦΕΚ 31Α) όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 22 του ν. 2742/1999 (ΦΕΚ 207Α), το άρθρο 37 παρ. 5 και 6 του ν. 2874/2000 (ΦΕΚ 286Α) και το άρθρο 12 του ν. 3296/2004 (ΦΕΚ 253Α), καταργείται”.

Αναφερόμενη στα θέματα εποπτείας, η ΕΝΕΙΣΕΤ παρατηρεί τα εξής:

”Η ορθολογική διάρθρωση της εποπτείας είναι εξαιρετικά σημαντική, όχι μόνο για την αποφυγή εποπτικού κόστους και την εξάλειψη του νομικού κινδύνου κατά την παροχή των επενδυτικών υπηρεσιών, αλλά και για τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού (level playing field) μεταξύ των συμμετεχόντων σε μία αγορά.

Η πρόταση, που γίνεται με το νομοσχέδιο στα άρθρ. 53 και 59 επ., συνιστά, έτσι, σαφώς βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης, καθώς διασφαλίζει αφενός την ενότητα της εποπτείας των ”αγορών” και των συνδεόμενων με αυτές θεμάτων και αφετέρου την ενότητα της εποπτείας των κανόνων συμπεριφοράς κατά την παροχή των επενδυτικών υπηρεσιών από ΕΠΕΥ ή πιστωτικά ιδρύματα.

Η διατήρηση όμως της εποπτείας των οργανωτικών προϋποθέσεων και των συγκρούσεων συμφερόντων στην αρμοδιότητα της Τραπέζης της Ελλάδος, αφενός, και η αδειοδότηση των ΠΜΔ από την Τράπεζα της Ελλάδος, όταν αυτά τα διαχειρίζονται πιστωτικά ιδρύματα, αφετέρου, θέτουν ορισμένα ζητήματα.

Πράγματι, φαίνεται δικαιολογημένη η ενιαία αντιμετώπιση της οργανωτικής επάρκειας και των συγκρούσεων για τραπεζικές και επενδυτικές εργασίες. Εξάλλου, βασικά ζητήματα οργανωτικής συγκρότησης, όπως η διαχείριση κινδύνων, συνδέονται και με την κεφαλαιακή επάρκεια των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Από την άλλη πλευρά, όμως, πολλοί εκ των κανόνων συμπεριφοράς προαπαιτούν ή εξειδικεύουν ζητήματα οργάνωσης ή αποφυγής συγκρούσεων, ενώ ο έλεγχος λειτουργίας του ΠΜΔ, τόσο σε οργανωτικό όσο και σε λειτουργικό επίπεδο, ανατίθεται -και ορθώς- στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Για τους λόγους αυτούς η αδειοδότηση της συγκεκριμένης επενδυτικής δραστηριότητας από την Επιτροπή θα βοηθούσε σημαντικά την ενότητα της αδειοδότησης αφενός και της εποπτείας αφετέρου.

Συμπερασματικά, θεωρούμε ότι η ρύθμιση του ζητήματος της εποπτείας όπως έχει γίνει στο νομοσχέδιο είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και προτείνουμε την απευθείας χορήγηση της άδειας για λειτουργία ΠΜΔ και στην περίπτωση των πιστωτικών ιδρυμάτων στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ενώ ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη και εδραίωση στενής συνεργασίας μεταξύ Ε.Κ. και ΤτΕ για την αποφυγή της διπλής εποπτείας των πιστωτικών ιδρυμάτων επί οργανωτικών προϋποθέσεων και συγκρούσεως συμφερόντων.

Σήμερα στην Ελλάδα δημιουργείται ανεξάρτητη εποπτική αρχή που θα αναλάβει την εποπτεία των ασφαλιστικών εταιριών από το υπουργείο Ανάπτυξης (πρώην Εμπορίου). Παράλληλα έχει αναγγελθεί το ενδεχόμενο δημιουργίας και τέταρτης εποπτικής αρχής με συντονιστικό χαρακτήρα.

Αυτά, τη στιγμή που το Λονδίνο και πολλές άλλες ευρωπαϊκές αγορές διαθέτουν ήδη μια εποπτική αρχή για όλες τις δραστηριότητες του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού τομέα. Εμείς απομακρυνόμαστε από το μέλλον σε μια προσπάθεια βραδείας μετάβασης στο μέλλον! Η επέλαση της Μifid όμως και του Project Turquoise δεν μας επιτρέπει τέτοιες χρονικές πολυτέλειες…”.