Με άρθρο του στην εφημερίδα ”Εξπρές” ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΤΕ, Π. Βουρλούμης, παρουσιάζει όλο το σχέδιο της εθελουσίας εξόδου στον Οργανισμό.

Στο άρθρο ο κ. Βουρλούμης εξηγεί γιατί χρειάζεται το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου, πώς θα προχωρήσει ο Οργανισμός, πόσο θα κοστίσει και ποιος θα πληρώσει, αλλά και τι γίνεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση

* Η μείωση του προσωπικού

Ο ΟΤΕ έχει περίπου 16.000 μόνιμους εργαζομένους, αριθμό σχεδόν διπλάσιο από τον αναγκαίο. Η τεχνολογική εξέλιξη στις τηλεπικοινωνίες επιβάλλει συνεχή μείωση του προσωπικού, ενώ συγχρόνως πρέπει να προσληφθούν εργαζόμενοι με νέες ειδικότητες, που σήμερα ο ΟΤΕ δε διαθέτει. Χρειάζεται λοιπόν να γίνει μία μεγάλη μείωση του προσωπικού και παράλληλα προσλήψεις. Αν ο ΟΤΕ δεν το κάνει, θα χρεοκοπήσει - όπως η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ. Λόγω της διάδοσης της κινητής τηλεφωνίας και των ανεξάρτητων παρόχων στη σταθερή, τα έσοδά του πέφτουν συνεχώς, ενώ τα έξοδα ανεβαίνουν.

Μεγαλύτερη δαπάνη είναι το προσωπικό, που απορροφά το 33% των εσόδων όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 18%. Αποτέλεσμα είναι ότι ο ΟΤΕ σταθερή τηλεφωνία έχασε το 2004 133 εκατ. ευρώ και είναι οριακά ζημιογόνος το πρώτο τρίμηνο του 2005.

* Τι έγινε αλλού

Η απελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών ανάγκασε όλα τα πρώην μονοπώλια τηλεφωνίας στην Ευρώπη να κάνουν μεγάλες μειώσεις στο προσωπικό τους και να αναδιοργανωθούν έτσι ώστε να είναι σε θέση να συνεχίσουν να παρέχουν την απαραίτητη υποδομή και να ακολουθούν τις τεχνολογικές εξελίξεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό έγινε προληπτικά, εν όψει της απελευθέρωσης των αγορών, όσο ακόμη ήταν μονοπώλια. Μερίμνησαν τα κράτη να δημιουργηθούν βιώσιμοι τηλεπικοινωνιακοί φορείς εγκαίρως.



* Στην Ελλάδα

Εδώ το κράτος μετοχοποίησε τον ΟΤΕ τη δεκαετία του 1990 και αναγκάστηκε από τις Βρυξέλλες να απελευθερώσει τις τηλεπικοινωνίες το 2001, αλλά δε φρόντισε να αναδιοργανώσει τον ΟΤΕ. Αντίθετα, από τη μία τον έκανε ιδιωτική επιχείρηση κι από την άλλη διατήρησε το δημοσιοϋπαλληλικό εργασιακό καθεστώς του. Κύριο χαρακτηριστικό του καθεστώτος αυτού είναι η μονιμότητα των εργαζομένων. Έτσι η επιχείρηση δεν έχει τη δυνατότητα να μειώσει το προσωπικό της, εκτός εάν κάποιοι εργαζόμενοι επιλέξουν να αποχωρήσουν.

Η διοίκηση, που ανέλαβε προ έτους, ζήτησε αμέσως από την Κυβέρνηση να νομοθετήσει έτσι ώστε να γίνει δυνατή μία στοχευμένη μείωση του προσωπικού. Δηλαδή, να μπορέσει ο ΟΤΕ να επιλέξει τους εργαζόμενους που θα πρέπει να αποχωρήσουν και να τους υποχρεώσει να το κάνουν, δίνοντας αποζημίωση. Κάτι τέτοιο έχει γίνει ήδη στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά εδώ δεν έγινε, τουλάχιστον ακόμη. Οι εργαζόμενοι του ΟΤΕ παραμένουν μόνιμοι. Πώς μπορεί έτσι να γίνει η απαραίτητη μείωση του προσωπικού;

* Εθελούσια έξοδος

Η πείρα αλλά και η λογική έχουν αποδείξει ότι για να πεισθεί ένας εργαζόμενος, που προστατεύεται από τη μονιμότητα, να αποχωρήσει πρόωρα πρέπει να του προσφερθούν κίνητρα τέτοια, που να ισοσταθμίζουν τουλάχιστον τις οικονομικές απολαβές που θα είχε αν συνέχιζε να εργάζεται. Επίσης, να του εξασφαλιστεί ότι δε θα θιγούν τα ασφαλιστικά του δικαιώματα. Επομένως, η εθελουσία είναι λύση ακριβή.

Ένα άλλο μειονέκτημά της είναι ότι δεν αφήνει περιθώρια να επιλεγούν ποιοι θα φύγουν. Οι ρυθμίσεις για εθελούσια αφορούν κατηγορίες εργαζομένων, δίχως να υπάρχει από τη νομοθεσία η ευχέρεια στην επιχείρηση να εξαιρέσει ορισμένους. Για τον ΟΤΕ π.χ. η σχεδιαζόμενη λύση προσφέρει την επιλογή άμεσης αποχώρησης σε όσους θα συνταξιοδοτηθούν από τώρα μέχρι το 2012, αναγνώριση μέχρι οκτώ πλασματικών ετών υπηρεσίας.

Αυτός ο τρόπος είναι κακός για τον ΟΤΕ, διότι συνήθως εκείνοι που φεύγουν είναι οι καλύτεροι, που εύκολα θα βρουν δουλειά αλλού - δε γίνεται όμως αλλιώς. Στην προκειμένη περίπτωση η διοίκηση του ΟΤΕ θεώρησε ότι έπρεπε να κινηθεί με τη λογική των μεγάλων αριθμών.

Διότι μόνο με τον τρόπο αυτό, παρά τις επιμέρους δυσκολίες, θα καθίστατο δυνατή η αναδιοργάνωση της εταιρίας, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη λειτουργία της. Είναι λοιπόν η εθελουσία μία λύση ανάγκης, που την επιβάλλει το καθεστώς της μονιμότητας και η υπάρχουσα νομοθεσία. Είναι όμως πολύ προτιμότερη από τη συνέχιση της τωρινής κατάστασης.



* Η εθελούσια του ΟΤΕ

Το δικαίωμα πρόωρης συνταξιοδότησης δίνεται σε περίπου 6.000 εργαζομένους, η μεγάλη πλειοψηφία τους άνω των 50 ετών. Είναι άγνωστο πόσοι θα κάνουν χρήση. Η διοίκηση βασίζει τους υπολογισμούς της σε ένα πιθανό ποσοστό 70%, δηλαδή περίπου 4.000 αποχωρήσεις. Η επίσημη αναγγελία της εθελούσιας προς το προσωπικό θα γίνει αμέσως μετά την ψήφιση από τη Βουλή της σχετικής τροπολογίας. Οι επιθυμούντες να αποχωρήσουν θα έχουν δύο μήνες προθεσμία να το δηλώσουν και κατόπιν οι αποχωρήσεις θα γίνουν σε διάστημα 12 μηνών, με δικαίωμα του ΟΤΕ να επιλέξει μέσα στο δωδεκάμηνο πότε θα αποχωρεί ο καθένας, ώστε να μη δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία. Παράλληλα, θα αρχίσουν αμέσως προσλήψεις με τελικό στόχο περίπου 1.000.

* Η σύνθεση του κόστους της εθελούσιας

Το κόστος της εθελούσιας είναι σύνθετο και αποτελείται από τα εξής:

Αποζημίωση των Ταμείων: Το ΤΑΠ-ΟΤΕ και το Επικουρικό θα χάσουν τις εισφορές -εργαζόμενου και εργοδότη- των πρόωρα αποχωρούντων. Είναι αναγκαίο να αποζημιωθούν στο ακέραιο για την απώλεια των εισφορών. Το απαιτεί και ο Νόμος.

Εφάπαξ: Οι αποχωρούντες δικαιούνται δύο εφάπαξ. Από τον ΟΤΕ και από το Επικουρικό. Ο ΟΤΕ θα καταβάλει το εφάπαξ του όπως έχει υποχρέωση και θα χορηγήσει χαμηλότοκο μακροπρόθεσμο δάνειο στο Επικουρικό, που δεν έχει τη ρευστότητα να αντιμετωπίσει μαζική έξοδο.

Σύνταξη: Ο Νόμος ορίζει ότι ο πρόωρα συνταξιοδοτούμενος λαμβάνει την πλήρη σύνταξή του. Του αναγνωρίζονται συνταξιοδοτικά τα πλασματικά χρόνια. Όσοι κάνουν χρήση θα πάρουν από το ΤΑΠ-ΟΤΕ συντάξεις με ποσοστό αναπλήρωσης 80% των αποδοχών τους. Οι συντάξεις του Επικουρικού καλύπτουν το υπόλοιπο 20%. Έτσι, η αναπλήρωση είναι 100%.

Η αποζημίωση των Ταμείων, το εφάπαξ και η άμεση συνταξιοδότηση επιτάσσονται από το νόμο και η εταιρία δεν έχει την ευχέρεια να μειώσει τα ποσά. Τα τρία αυτά συστατικά αποτελούν το 96% του κόστους της εθελούσιας. Το υπόλοιπο περίπου 4% του κόστους αποτελείται από κίνητρα που προσφέρει ο ΟΤΕ σ΄ εκείνους τους εργαζόμενους που τους απομένει λίγος χρόνος για να συνταξιοδοτηθούν, ώστε να αποχωρήσουν αμέσως. Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι το κόστος δεν είναι επιλογή του ΟΤΕ, αλλά νομοθετημένο.

Πλην του εφάπαξ του ΟΤΕ και των κινήτρων που θα καταβάλλονται άμεσα στους αποχωρούντες, τα υπόλοιπα ποσά θα καταβάλλονται στα δύο Ταμεία σύμφωνα με το ρυθμό με τον οποίο θα αποχωρούσαν οι εργαζόμενοι εάν παρέμεναν μέχρι την κανονική τους συνταξιοδότηση. Τα Ταμεία με τη σειρά τους θα καταβάλουν τις συντάξεις.

* Το κόστος σε αριθμούς

Εάν κάνουν χρήση του δικαιώματος εθελουσίας όλοι οι 6.000, το κόστος θα είναι περίπου 1,5 δισ. ευρώ και κατανέμεται ως εξής (σε στρογγυλούς αριθμούς):

- Αποζημίωση ΤΑΠ-ΟΤΕ - 271 εκατ. ευρώ - 17,6%

- Αποζημίωση Επικουρικού - 75 εκατ. ευρώ - 4,9%

- Εφάπαξ ΟΤΕ - 295 εκατ. ευρώ - 19,2%

- Συντάξεις ΤΑΠ-ΟΤΕ - 698 εκατ. ευρώ - 45,4%

- Συντάξεις Επικουρικού - 138 εκατ. ευρώ - 9,0%

- Ειδικά κίνητρα - 60 εκατ. ευρώ - 3,9%

- Σύνολο - 1.537 εκατ. ευρώ - 100%

Ανάλογα με το πόσοι θα κάνουν χρήση της εθελουσίας, θα μειωθεί το κόστος που θα μοιραστεί σε 8 χρόνια, όσα αναγνωρίζονται πλασματικά. Ταμειακά θα επιβαρυνθεί περισσότερο ο πρώτος χρόνος λόγω των εφάπαξ και των κινήτρων, λιγότερο ο δεύτερος κ.ο.κ.

* Ποιος θα πληρώσει

Το κύριο βάρος της δαπάνης θα το επωμισθεί ο ΟΤΕ. Θα το καλύψει από τα ταμειακά διαθέσιμά του και από τις οικονομίες που θα προκύψουν από τη μείωση του προσωπικού. Ένα μικρό μέρος της δαπάνης θα βαρύνει το κράτος. Έχει συμφωνηθεί με την Κυβέρνηση να παραχωρηθεί στο ΤΑΠ-ΟΤΕ το 4% των μετοχών του ΟΤΕ, από το 37% που έχει τώρα το Δημόσιο. Το κράτος θα έχει δικαίωμα επαναγοράς των μετοχών αυτών εάν τις χρειαστεί, αλλά και υποχρέωση να τις αγοράσει αν το ΤΑΠ-ΟΤΕ έχει ανάγκη μετρητών. Η σημερινή αξία αυτού του 4% είναι περίπου 290 εκατ. ευρώ ή λιγότερο από το 20% της συνολικής δαπάνης για την εθελούσια.

* Γιατί το Δημόσιο έχει υποχρέωση να συνεισφέρει

Το δημοσιοϋπαλληλικό καθεστώς έχει επιβληθεί με νομοθεσία που το κράτος τη διατηρεί παρ΄ όλη την ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ. Εάν καταργείτο η μονιμότητα, οι δαπάνες του ΟΤΕ θα έπεφταν δραματικά. Αφού το κράτος επιλέγει ερμαφρόδιτη λύση ιδιωτικής εταιρίας με μονιμότητα, οφείλει να εξασφαλίζει και τη βιωσιμότητά της.

Το ΤΑΠ-ΟΤΕ είναι ήδη εγγυημένο από το Δημόσιο.

Συμφέρει το Δημόσιο να βοηθήσει να γίνει η εθελουσία. Σαν μέτοχος το κράτος θα ωφεληθεί πολύ και θα κερδίσει πολλαπλάσια. Για κάθε 1 ευρώ που ανεβαίνει η μετοχή του ΟΤΕ, το κράτος κερδίζει περίπου 185 εκατ. ευρώ. Μέσα σε έναν χρόνο η μετοχή έχει ανέβει περίπου 4 ευρώ, άρα το Δημόσιο έχει ήδη κερδίσει περίπου 740 εκατ. ευρώ. Αν υλοποιηθεί η μείωση του προσωπικού, η μετοχή είναι πιθανό να σταθεροποιηθεί σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα. Αν, αντίθετα, δε γίνει η μείωση του προσωπικού, η μετοχή θα πέσει και οι απώλειες του Δημοσίου θα είναι πολλαπλάσιες της συμμετοχής του στο κόστος της εθελούσιας.

Εάν το Δημόσιο υποχρεωθεί να επαναγοράσει το 10% των μετοχών του ΟΤΕ, κάτι που είναι μέσα στους όρους ομολογιακού δανείου που λήγει τον προσεχή Αύγουστο, τότε τα μεγέθη, πιθανό όφελος ή ζημία, είναι πολύ μεγαλύτερα.

Δε θα αναφερθώ στα γενικότερα οφέλη στην οικονομία και το επενδυτικό κλίμα από την εξυγίανση του ΟΤΕ.

* Η Ευρωπαϊκή Ένωση

Η κρατική βοήθεια πρέπει να εγκριθεί από τις Βρυξέλλες. Έχουν ήδη γίνει κρούσεις και έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν πολλά προηγούμενα με άλλους ευρωπαϊκούς τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς που βοηθήθηκαν από τις Κυβερνήσεις τους για να αναδιοργανωθούν. Δεδομένης της μικρής αναλογίας της σχεδιαζόμενης κρατικής βοήθειας στον ΟΤΕ και του ότι θα είναι προς το ήδη εγγυημένο ΤΑΠ-ΟΤΕ, δεν προβλέπονται μεγάλα προβλήματα.

* Πού θα βρει τα χρήματα ο ΟΤΕ

Ο ΟΤΕ έχει κάνει τους υπολογισμούς του και γνωρίζει ότι με τη μικρή αναλογικά συμβολή του κράτους η δαπάνη για την εθελούσια είναι απολύτως δικαιολογημένη από επιχειρησιακή άποψη.

Οι πόροι που θα χρηματοδοτήσουν την εθελούσια θα προέλθουν από την οικονομία που θα προκύψει από την ίδια. Σήμερα το μέσο ετήσιο κόστος ανά εργαζόμενο είναι περίπου 50.000 ευρώ, από το οποίο το 50% περίπου είναι εισφορές στα Ταμεία ασφάλισης. Αν αποχωρήσουν έστω 4.000, θα προκύψει άμεση οικονομία 200 εκατ. ευρώ ετησίως. Ένας νεοπροσλαμβανόμενος στοιχίζει κατά μέσον όρο περίπου 25.000 ευρώ ετησίως, γιατί δεν έχει ωριμάσει και θα ασφαλίζεται πλέον στο ΙΚΑ. Το κόστος 1.000 προσλήψεων θα είναι της τάξεως των 25 εκατ. ευρώ ετησίως. Έτσι προκύπτει άμεση ετήσια εξοικονόμηση 175 εκατ. ευρώ. Με τη μείωση του προσωπικού θα υπάρξουν και άλλες οικονομίες που δεν μπορούν να υπολογιστούν με ακρίβεια.

Οι εκταμιεύσεις για την εθελούσια θα επιμεριστούν σε οκτώ χρόνια.



Έχει ήδη γίνει πρόβλεψη για το εφάπαξ του ΤΑΠ-ΟΤΕ.

Η μείωση του προσωπικού διά της εθελούσιας θα ανοίξει το δρόμο για τη ριζική αναδιοργάνωση του ΟΤΕ, που μαζί με τις νέες προσλήψεις θα ανεβάσει πολύ την παραγωγικότητά του και θα επιτρέψει την ταχύτερη προσαρμογή του στις σύγχρονες τεχνολογίες.

* Η αντίδραση των αγορών

Το 35% περίπου των μετοχών του ΟΤΕ ανήκει σε μεγάλους διεθνείς θεσμικούς επενδυτές, που έχουν επενδύσεις σε πολλές άλλες τηλεπικοινωνιακές εταιρίες και μεγάλη πείρα του κλάδου. Η άποψή τους για τις σχεδιαζόμενες αλλαγές στον ΟΤΕ είναι ομόφωνα πολύ θετική.

* Υπενθύμιση

Η μόνη αξιόπιστη πηγή για πληροφορίες που αφορούν την εθελούσια έξοδο του ΟΤΕ είναι ο ίδιος ο ΟΤΕ.



* Το παραπάνω κείμενο αποτελεί άρθρο του προέδρου & διευθύνοντος συμβούλου του ΟΤΕ, κ. Παναγή Βουρλούμη, που δημοσιεύτηκε στις 31/5/2005.

* Ολο το σχέδιο της ”Εθελουσίας Εξόδου” δημοσιεύεται στη Δεξιά Στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”.