ΑΝΑΛΥΣΗ: Πόσο αξίζει η «μικρή ΔΕΗ»

Θα ήταν κανείς αφελής να πιστεύει ότι η υπερχρεωμένη ΔΕΗ, για να πετύχει καλό τίμημα πώλησης και να μειώσει τα χρέη της (περίπου 5 δισ. ευρώ), θα διαμόρφωνε ένα μίγμα μονάδων που θα έλεγε κάτι στην αγορά.

Το «σύστημα ΔΕΗ» έχει πολλούς, ισχυρούς και μελετημένους μηχανισμούς επιβίωσης. Και ξέρει να τους αξιοποιεί την κατάλληλη στιγμή. Το γεγονός ότι από το 2001, με την ανοχή ή τη βοήθεια όλων των κυβερνήσεων, από την «εκσυγχρονιστική» του Σημίτη μέχρι τη λαϊκίστικη του Καραμανλή και την «αλαλούμ» του ΓΑΠ, απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας δεν έγινε σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην ενεργοποίηση των ανακλαστικών και του ένστικτου αυτοσυντήρησης του «συστήματος ΔΕΗ».

Στην περίπτωση της «μικρής ΔΕΗ», ετοιμάστηκε ένα πακέτο μονάδων που μόνο ελκυστικό δεν μπορεί να το χαρακτηρίσει κανείς. Ξεκινάμε από τη μονάδα φυσικού αερίου της Κομοτηνής. Τα τεχνικά της χαρακτηριστικά και το γεγονός ότι βρίσκεται μακριά από τα κέντρα κατανάλωσης καθιστούν τη λειτουργία της απολύτως αντιοικονομική. Ας σημειωθεί ότι επιβαρύνεται με απώλειες ενέργειας κατά τη μεταφορά ύψους 8% που τη μετατρέπουν σε ζημιογόνα από χέρι. Τώρα το γιατί χτίστηκε στη συγκεκριμένη περιοχή έχει να κάνει με ευρύτερους σχεδιασμούς ενίσχυσης προβληματικών περιοχών κ.λπ.

Όσον αφορά τις λιγνιτικές μονάδες του Αμύνταιου, ο προβληματικός τους χαρακτήρας έγκειται στο ότι διαθέτουν περιορισμένο χρόνο λειτουργίας, ενώ προβλήματα υπάρχουν και με το ορυχείο που τις τροφοδοτεί.

Οι μονάδες αυτές από το 2016 και μετά, με τη σημερινή τους μορφή, μπορούν να δουλέψουν περίπου 17.000 ώρες, δηλαδή δύο χρόνια. Στη συνέχεια, πρέπει είτε να εκσυγχρονιστούν, ώστε να γίνουν λιγότερο ρυπογόνες, είτε να κλείσουν. Έτσι η όποια αξία τους είναι συνάρτηση του ύψους των επενδύσεων που θα πραγματοποιήσει ο επενδυτής, αν και όταν υπάρξει, προκειμένου να παρατείνει τον χρόνο λειτουργίας τους. Μεγαλύτερο πρόβλημα το ορυχείο. Στις εκτάσεις του υπάρχουν μεγάλες περιοχές με αρχαιολογικά ευρήματα (παλαιολιθικοί οικισμοί).

Κάθε χρόνο η ΔΕΗ επιβαρύνεται με ποσά της τάξης των 10-15 εκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση των ανασκαφών, στις οποίες εργάζονται περίπου 1.000 εργάτες(!!!) και περίπου 60 αρχαιολόγοι. Το κόστος αυτό μπορεί να είναι μικρό(;) για τη ΔΕΗ, που το επιμερίζει στη συνολική παραγωγή λιγνίτη των 50-60 εκατομμυρίων τόνων και φυσικά στους καταναλωτές. Πόσο μπορεί όμως να το αντέξει ο νέος ιδιοκτήτης που πρέπει να το επιμερίσει σε πέντε ή έξι εκατομμύρια τόνους;

Όσο για τη μονάδα της Μελίτης στη Φλώρινα, είναι όντως η πιο σύγχρονη της ΔΕΗ και η λιγότερο ρυπογόνα. Ωστόσο η παραγωγή της επηρεάζεται αρνητικά από την έλλειψη λιγνίτη, καθώς τα τοπικά ορυχεία, τα δικαιώματα επί των οποίων παραχωρεί επίσης η ΔΕΗ, δεν είναι ανεπτυγμένα και απαιτούν νέες μεγάλες επενδύσεις. Έτσι για μεγάλα χρονικά διαστήματα υπολειτουργεί, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που για την εξασφάλιση των αναγκαίων ποσοτήτων η ΔΕΗ εισάγει λιγνίτη από την ΠΓΔΜ ή την Τουρκία! Η ανάπτυξη των λιγνιτορυχείων με νέες μεγάλες επενδύσεις είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την κατασκευή της δεύτερης μονάδας Μελίτη ΙΙ, η άδεια κατασκευής της οποίας περιλαμβάνεται στο πακέτο της «μικρής ΔΕΗ».

Τέλος τα υδροηλεκτρικά μπορούν να χαρακτηριστούν φιλέτο, ιδίως όταν συνοδεύονται από αντλησιοταμίευση (άντληση νερού τις νυχτερινές ώρες για ενίσχυση αποθεμάτων ταμιευτήρα). Το πόσο θα παράγουν όμως εξαρτάται άμεσα από το ύψος των βροχοπτώσεων για αυτό και προσφέρουν ενέργεια κυρίως τις ώρες αιχμής.

Έτσι η απόδοσή τους είναι κυμαινόμενη, ενώ επιπλέον ο ιδιοκτήτης τους είτε είναι η ΔΕΗ είτε οποιοσδήποτε άλλος, είναι υποχρεωμένος να προσφέρει νερά για αρδεύσεις, χωρίς να παράγει ηλεκτρική ενέργεια, άρα να χάνει μεγαβατώρες χωρίς αποζημίωση.