Τις μεταρρυθμίσεις και δράσεις που έχουν συντελεστεί σε οκτώ τομείς από τότε που εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα καταγράφει η τριμηνιαία έκθεση της Task Force, της ομάδας δράσης της Κομισιόν για την Ελλάδα. 

Στην έκθεση καταγράφεται η πρόοδος που έχει συντελεστεί αλλά και η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης στο κομμάτι των μεταρρυθμίσεων και στον εξορθολογισμό των δαπανών, σημειώνονται όμως και τα προβλήματα, όπως αυτό της απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων. 

Όπως αναφέρει η Task Force, η δυναμική της διαδικασίας τεχνικής βοήθειας ανακόπηκε προσωρινά κατά την περίοδο από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο, όταν διεξήχθησαν δύο περίοδοι βουλευτικών εκλογών.

Από τον διορισμό της έως σήμερα, η νέα κυβέρνηση έχει εντείνει τη συνεργασία της με την Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα σε μια σειρά τομέων:

1. Προϋπολογισμός και φορολογία 

Η νέα κυβέρνηση έχει εκφράσει σαφώς τη δέσμευσή της για συνολική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος σε ό,τι αφορά τη φορολογική διοίκηση, αλλά και τη φορολογική πολιτική. Το έργο της ενίσχυσης της ικανότητας δημοσιονομικής διαχείρισης βρίσκεται σε εξέλιξη, τόσο εντός του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους όσο και στο πλαίσιο των αρμόδιων υπουργείων. Στον τομέα της φορολογικής διοίκησης, δρομολογούνται προγράμματα κατάρτισης ή και οργανωτικές αλλαγές σε ορισμένα κύρια πεδία (έλεγχος των εύπορων φυσικών προσώπων και των μεγάλων φορολογούμενων επιχειρήσεων, είσπραξη οφειλών).

Αυτές οι αλλαγές δεν έχουν ακόμα μεταφραστεί σε αποτελέσματα από πλευράς βελτίωσης του φορολογικού ελέγχου και της είσπραξης των φόρων. Το νέο υπουργικό συμβούλιο έχει αναθεωρήσει ορισμένα μη αποδοτικά χαρακτηριστικά του ελληνικού φορολογικού συστήματος (π.χ. Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων) και επιχειρεί να δώσει στη φορολογική διοίκηση μεγαλύτερη λειτουργική αυτονομία.

Δεν έγιναν οι έλεγχοι στους πλούσιους

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία (από τα τέλη Οκτωβρίου) δείχνουν ότι η ελληνική φορολογική διοίκηση υπολείπεται των στόχων και δεν θα είναι σε θέση να ικανοποιήσει τα ορόσημα για τα τέλη του 2012.

Όσον αφορά την είσπραξη οφειλών, ο Γενικός Γραμματέας Φορολογικών και Τελωνειακών Θεμάτων υπέβαλε την παραίτησή του τον Ιανουάριο του 2012 και δεν έχει ακόμη αντικατασταθεί (στις αρχές Οκτωβρίου του 2012).

Ο προσωρινός υπουργός Οικονομικών κατά την περίοδο μεταξύ των εκλογών της 6ης Μαΐου και της 17ης Ιουνίου δεν είχε καμία αρμοδιότητα λήψης οποιασδήποτε σημαντικής απόφασης. Οι καταβολές των «παλαιών» οφειλών ανέρχονται μέχρι στιγμής σε 983 εκ. έναντι των 2 δισ. που αποτελεί το ορόσημο για το 2012.

Όσον αφορά τον έλεγχο, ο στόχος των προσωρινών ελέγχων των μεγάλων φορολογούμενων έχει επιτευχθεί (ολοκληρώθηκαν 354 έλεγχοι στις 31/10 έναντι του στόχου των 325).
Ωστόσο, ο στόχος για ελέγχους πλήρους κλίμακας των μεγάλων φορολογούμενων (88 έλεγχοι ολοκληρώθηκαν στις 31/10 έναντι του στόχου των 300) και για ελέγχους πολύ εύπορων ατόμων (467 έλεγχοι ολοκληρώθηκαν στις 31/10 έναντι του στόχου των 1.300) θα είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί τους τελευταίους δύο μήνες του 2012.

Όσον αφορά τις περιπτώσεις μη απόδοσης ΦΠΑ, το ορόσημο για το τέλος του έτους από πλευράς αριθμού ελέγχων έχει επιτευχθεί ήδη (18.071 έλεγχοι έως το τέλος του 2012 έναντι του στόχου των 10.000). Το ποσοστό είσπραξης έως σήμερα για το τρέχον έτος (20,83% των εκτιμώμενων φόρων και προστίμων) ευθυγραμμίζεται με τον στόχο του 20% για το 2012.

Από τις αρχές του 2012, η Ελληνική Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΧΠ) έχει αναφέρει 418 περιπτώσεις εικαζόμενης φοροδιαφυγής στις φορολογικές αρχές και στο ΣΔΟΕ (Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος) με βάση την ανάλυση αναφορών για ύποπτες συναλλαγές κυρίως από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα Από τις αρχές του 2012, συνολικά 267 περιπτώσεις βεβαιωμένης φοροδιαφυγής έχουν σταλεί στις εισαγγελικές αρχές και περιουσιακά στοιχεία αξίας 94,5 εκατ. έχουν δεσμευτεί.

Τι σχεδιάζεται

Τα επόμενα βήματα που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν στο εν λόγω πεδίο περιλαμβάνουν τα εξής:

• Ενίσχυση των επιχειρησιακών διαδικασιών για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ΜΧΠ, ΣΔΟΕ, Οικονομικής Αστυνομίας και φορολογικών αρχών και χαρτογράφηση συνολικών αρμοδιοτήτων.

• Κατάρτιση ενός μητρώου τραπεζικών λογαριασμών.

• Δημιουργία επιπρόσθετων σεμιναρίων για οικονομικούς ερευνητές, μεταξύ άλλων σε ό,τι αφορά τη στρατηγική ανάλυση και την επιτόπια κατάρτιση.


2. Καταπολέμηση της διαφθοράς

Οι ελληνικές υπηρεσίες αρμόδιες για την πρόληψη, την ανίχνευση και την πάταξη της διαφθοράς συμφώνησαν σε ένα σχέδιο δράσης.

Αυτό ανοίγει τον δρόμο για τη γρήγορη υιοθέτηση μιας συνολικής εθνικής στρατηγικής κατά της διαφθοράς, με επικεφαλής έναν εθνικό συντονιστή με σαφή εντολή και ισχυρή πολιτική στήριξη. Ένας χάρτης που περιγράφει συγκεκριμένα επιχειρησιακά μέτρα υπεγράφη από Έλληνες υπουργούς στις αρχές Οκτωβρίου.

3. Μεταρρύθμιση κεντρικής δημόσιας διοίκησης

Σημαντική πρόοδος έχει επιτευχθεί στην καθοδήγηση και στον συντονισμό της εν λόγω εκτενούς μεταρρύθμισης. Δημιουργήθηκε μια υψηλού επιπέδου συντονιστική ομάδα υπό τον πρωθυπουργό για την εποπτεία της μεταρρύθμισης της κεντρικής διοίκησης. Οι αρχές μιας δομής διυπουργικού συντονισμού, με την οποία σκοπεύει να ενισχύσει τον σχεδιασμό, την παρακολούθηση και την υλοποίηση όλων των διυπουργικών θεμάτων, καθώς και την επίλυση προβλημάτων σε περίπτωση κρίσιμων αποφάσεων, συμφωνήθηκαν επίσης από το γραφείο του πρωθυπουργού.

Θα πρέπει πλέον να πραγματοποιηθούν τα τελικά βήματα για την έναρξη της υλοποίησης στις αρχές του 2013, συμπεριλαμβανομένης της κατάθεσης των σχετικών νόμων στο κοινοβούλιο.

Ξεκινά πλέον η αξιολόγηση των δομών των κύριων υπουργείων, με τη βοήθεια συμβούλων από τα κράτη μέλη. Δρομολογείται επίσης το προπαρασκευαστικό έργο για την αξιολόγηση των δεξιοτήτων του προσωπικού.
 
4. Επιχειρηματικό περιβάλλον

Η νέα κυβέρνηση καθόρισε μια σειρά μεταρρυθμίσεων προτεραιότητας τις οποίες σκοπεύει να προωθήσει για την υποστήριξη της οικονομικής δραστηριότητας και τη μείωση της δυσανάλογης ρύθμισης. Στα παραπάνω περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, μεταρρυθμίσεις για την προώθηση των εξαγωγών, την άρση των κανονιστικών εμποδίων στον ανταγωνισμό, τον εξορθολογισμό της χορήγησης αδειών επενδύσεων και την ενίσχυση της λειτουργίας των αγορών δημοσίων συμβάσεων.

Έχουν διοριστεί συντονιστές στα υπουργεία για την επίβλεψη των εν λόγω έργων. Στις αρχές Νοεμβρίου, οι ελληνικές αρχές, στηριζόμενες στην εκτεταμένη τεχνική βοήθεια, θέσπισαν έναν φιλόδοξο χάρτη για την απλοποίηση των εξαγωγικών και των τελωνειακών διατυπώσεων.

Η προσοχή θα πρέπει σύντομα να στραφεί στη μετατροπή αυτού του εντυπωσιακού χάρτη σε συγκεκριμένη δράση. Στις αρχές Δεκεμβρίου, μια ομάδα Ολλανδών εμπειρογνωμόνων, υποστηριζόμενη από την Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα, υπέβαλε μια έκθεση η οποία περιείχε συστάσεις για την ενίσχυση του αντίκτυπου των δραστηριοτήτων προώθησης των ελληνικών εξαγωγών.

Η Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα έχει παράσχει εκτεταμένο υλικό στις ελληνικές αρχές κατά την προετοιμασία σημαντικών νομοθετικών μεταρρυθμίσεων για τον εκσυγχρονισμό του κώδικα βιβλίων και στοιχείων (τήρηση φορολογικών στοιχείων) και την απελευθέρωση των νομοθετικά κατοχυρωμένων επαγγελμάτων. Ο ΟΟΣΑ και οι ελληνικές αρχές έχουν ξεκινήσει έναν λεπτομερή διαγνωστικό έλεγχο του κανονιστικού πλαισίου σε κύριους οικονομικούς τομείς. Αυτό θα ανοίξει το δρόμο για την ανάληψη δράσης με στόχο την άρση των εμποδίων στον ανταγωνισμό και τη μείωση του δυσανάλογου διοικητικού φόρτου για τις επιχειρήσεις.

Τέλος, παρασχέθηκε επίσης τεχνική βοήθεια για την υποστήριξη των ελληνικών αρχών στη σύσταση κεντρικών φορέων προμηθειών και τη σύναψη συμφωνιών πλαίσιο για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων και εξοικονόμησης χρημάτων στις δημόσιες συμβάσεις. 

5. Πολιτική συνοχής: Κίνδυνος για το ΕΣΠΑ 

Όπως διαπιστώνει η έκθεση, τους πρώτους 11 μήνες του 2012 υποβλήθηκαν στην Επιτροπή αιτήσεις πληρωμών ύψους περίπου 1234 εκατ. € (συνυπολογιζομένων όλων των ταμείων πολιτικής συνοχής) έναντι του στόχου των 1.231 εκατ. € που προβλέπεται στο μνημόνιο συνεννόησης για το πρώτο ήμισυ του 2012 και των 3.730 εκατ. € που προβλέπεται για ολόκληρο το έτος (επίτευξη του 33% του εν λόγω στόχου).

Συγκεκριμένα, για το ΕΤΠΑ και το Ταμείο Συνοχής, οι Έλληνες υπέβαλαν αιτήσεις πληρωμής για περίπου 889 εκατ. € έναντι του ετήσιου στόχου των 2.850 εκατ. (31,1%). Όσον αφορά το ΕΚΤ, οι Έλληνες υπέβαλαν αιτήσεις πληρωμής για περίπου 345 εκατ. € έναντι του ετήσιου στόχου των 880 εκατ. (39,2%). Παρ’ όλα αυτά, για ορισμένα επιχειρησιακά προγράμματα (εξαιτίας του χαμηλού ποσοστού απορρόφησής τους) υπάρχει κίνδυνος να χάσει η Ελλάδα σημαντικά κοινοτικά κονδύλια στο τέλος του 2012 λόγω του κανόνα N+2/3.

Καταγράφεται πάντως βελτίωση καθώς έως τα τέλη του Νοεμβρίου του 2012 η Ελλάδα απορρόφησε (από πλευράς πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν από την Επιτροπή) το 46,25% των κονδυλίων της πολιτικής συνοχής ύψους 20,4 δισ. € που είναι διαθέσιμα για την περίοδο 2007-2013 (+11,3% σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2011, κυρίως λόγω της αύξησης). Το εν λόγω ποσοστό υπερβαίνει το μέσο ποσοστό της Ε.Ε., που ανέρχεται σε 44,97%.

Στην περίπτωση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), η επίδοση της Ελλάδας είναι 50,91% έναντι του μέσου ποσοστού του 46,43%, ενώ σε ό,τι αφορά το Ταμείο Συνοχής, η ελληνική επίδοση είναι 42,1%, ποσοστό το οποίο υπερβαίνει τον μέσο όρο της Ε.Ε. των 15, που ανέρχεται σε 39,5%2. Στην περίπτωση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), απορροφήθηκε το 36,8% της επιχορήγησης για την Ελλάδα έναντι του μέσου ποσοστού του 46,14% για την Ε.Ε. Παρά την παραπάνω συνολική εικόνα, εξαιτίας του κανόνα Ν+2/3, οι ελληνικές αρχές αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αποδέσμευσης ενός σημαντικού ποσού των κοινοτικών κονδυλίων έως τα τέλη του 2012 για ορισμένα επιχειρησιακά προγράμματα που σημειώνουν χαμηλότερη απορρόφηση.

Κίνδυνος για τα κονδύλια των ΚΠΣ - Δεν έχουν ολοκληρωθεί 1.205 έργα

Όσον αφορά την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006, για όλα τα ταμεία, δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί 1.205 έργα κατά το κλείσιμο των επιχειρησιακών προγραμμάτων.

Αυτό ενέχει τον κίνδυνο να ανακτηθεί μέγιστο ποσό περίπου 3,3 δισ. € από πληρωμές για όλα τα έργα. Το συνολικό ποσό εθνικής χρηματοδότησης που απαιτείται για την ολοκλήρωση αυτών των ημιτελών έργων είχε εκτιμηθεί στα 262 εκατ. € περίπου.

Για τα επιχειρησιακά προγράμματα που επρόκειτο να κλείσουν έως τα τέλη του Σεπτεμβρίου 2012, περίπου 60 έργα ενδέχεται να παραμείνουν σε εκκρεμότητα πέραν της προθεσμίας, αντιπροσωπεύοντας ποσό περίπου 65 εκατ. € (συμμετοχή της Ε.Ε.).

Κατόπιν αιτήματος των ελληνικών αρχών η Επιτροπή παραχώρησε παράταση στην προθεσμία ολοκλήρωσης μέχρι το τέλος Μαρτίου 2013. Σχετικά με ανολοκλήρωτα έργα που προβλέπεται να κλείσουν έως τις 31 Μαρτίου 2013, έως το τέλος Νοεμβρίου σε εκκρεμότητα ήταν 300 και αντιπροσώπευαν συνολικά ποσό ανάκτησης περί το 1,5 δισ. €.

Όσον αφορά το Ταμείο Συνοχής, στα τέλη του Νοεμβρίου 2012 όλα τα έγγραφα κλεισίματος είχαν σταλεί εντός των προθεσμιών από τις ελληνικές αρχές. Για 15 έργα η προθεσμία για υποβολή των εγγράφων κλεισίματος από τις ελληνικές αρχές είναι πέραν της 1ης Ιανουαρίου 2013.

Πρόβλημα σε 64+5 από τα 181 κρίσιμα έργα

Από τα 181 έργα, 7 ολοκληρωθεί (συνολικός συγχρηματοδοτούμενος προϋπολογισμός 142 εκατ. €), 104 έργα υλοποιούνται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα (συνολικός συγχρηματοδοτούμενος προϋπολογισμός 3.738 εκατ. €), 64 απαιτούν επίσπευση (συνολικός συγχρηματοδοτούμενος προϋπολογισμός 7.247 εκατ. €), 5 έργα βρίσκονται σε κίνδυνο (συνολικός συγχρηματοδοτούμενος προϋπολογισμός 389 εκατ. €) και 1 έργο ακυρώθηκε (συγχρηματοδοτούμενος προϋπολογισμός 2 εκατ. €). 


6. Χρηματοπιστωτικά ιδρύματα

Η πρόταση για τη δημιουργία ενός Ιδρύματος για την Ανάπτυξη, το οποίο θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την ελληνική οικονομία, υποβλήθηκε τον Οκτώβριο 2012. Η Ομάδα Δράσης για την Ελλάδα συμμετείχε ενεργά στην προπαρασκευαστική επιτροπή. Οι ελληνικές ΜΜΕ έλαβαν δάνεια από το πρόγραμμα JEREMIE. Άλλα μέσα χρηματοοικονομικής τεχνικής θα έπρεπε να βελτιωθούν.

7. Υγεία

Η νέα κυβέρνηση έχει επιβεβαιώσει τη δέσμευσή της για μεταρρύθμιση συγκροτώντας μια Επιτελική Επιτροπή Μεταρρύθμισης της Υγείας (Σεπτέμβριος 2012) για την εποπτεία, τον συντονισμό και την παρακολούθηση της μεταρρύθμισης στη διαχείριση του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), τη φαρμακευτική πολιτική, τη νοσοκομειακή διαχείριση, την πρωτοβάθμια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τον τουρισμό υγείας.

Η τεχνική βοήθεια θα συμβάλει στην πλαισίωση του εξορθολογισμού των δαπανών στο πλαίσιο μιας συνεπούς στρατηγικής, με στόχο να διασφαλίζονται η βιωσιμότητα και η αμεροληψία του συστήματος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Η Ελλάδα έχει υπογράψει ένα μνημόνιο συνεργασίας με τη Γερμανία (Φεβρουάριος 2012) για τη διάρθρωση της εν λόγω τεχνικής βοήθειας.

8. Μετανάστευση

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι ελληνικές αρχές προέβησαν στον καθορισμό των αναγκών τους στον τομέα της πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης με βάση το σχέδιο δράσης για τη μετανάστευση και το άσυλο που συμφωνήθηκε το 2010. Τα κράτη μέλη είναι πλέον σε θέση να παρουσιάσουν συγκεκριμένες προτάσεις υποστήριξης. Η τεχνική βοήθεια για τη διαχείριση των κονδυλίων του SOLID απέκτησε δυναμική με την πλήρη απόσπαση δύο εμπειρογνωμόνων της EASO για την υποστήριξη της διαχειριστικής αρχής (SOLID) κατά την περίοδο από τον Οκτώβριο 2012 έως τον Μάρτιο 2013.

Δήλωση Όλι Ρεν

"Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τα βαθιά ριζωμένα διαρθρωτικά προβλήματα με αποφασιστικότητα όπως έχει αναγνωριστεί από το Eurogroup. Η Ομάδα Δράσης εργάζεται σκληρά για να στηρίξει τη χώρα ώστε να εφαρμόσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της, να δημιουργήσει ένα δικαιότερο και πιο αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα, βιώσιμη ανάπτυξη και απασχόληση. Η κυριότητα αυτών των μεταρρυθμίσεων ανήκει στις ελληνικές αρχές, αλλά η Επιτροπή βρίσκεται εκεί για να βοηθήσει και η Ομάδα Δράσης είναι η απτή απόδειξη αυτής της στήριξης".


Το πλήρες κείμενο της έκθεσης της Task Force για την Ελλάδα δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".