Ήταν το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990 όταν οι δύο μεγαλύτερες κυπριακές τράπεζες -Κύπρου και Λαϊκή (και λίγο αργότερα η Ελληνική)- αποφάσισαν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στην Ελλάδα.

Χαρακτηριστική άλλωστε ήταν η θέση πως «η Ελλάδα είναι ο φυσικός μας χώρος επέκτασης» που υποστήριζαν εκείνη την περίοδο τόσο ο τότε πρόεδρος της Τράπεζας Κύπρου Σόλων Τριανταφυλλίδης, όσο και ο τότε διοικητής των ελλαδικών δραστηριοτήτων της τράπεζας Ανδρέας Ηλιάδης. Παρόμοιες απόψεις επικρατούσαν και στα επιτελεία των δύο άλλων κυπριακών τραπεζών και άλλωστε δεν ήταν τυχαίο ότι τότε η διεθνοποίηση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος περιοριζόταν σχεδόν αποκλειστικά στις χώρες όπου το ελληνικό στοιχείο είχε σημαντική παρουσία (Ελλάδα, Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο).

Αλήθεια είναι πως η επιλογή της Ελλάδας απέβη χρυσοφόρος για τις δύο μεγάλες κυπριακές τράπεζες τα πρώτα 10-15 χρόνια της παρουσίας τους. Κατάφεραν να κάνουν break even σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μέσα στη δεκαετία του 1990, εκμεταλλευόμενες τα μεγάλα spreads στα επιχειρηματικά δάνεια, αλλά και τις πλουσιοπάροχες αποδόσεις των τίτλων του ελληνικού δημοσίου.

Όταν μάλιστα από το 2000 και μετά ξεκίνησε η ραγδαία ανάπτυξη της λιανικής τραπεζικής στην Ελλάδα, οι κυπριακές τράπεζες βρέθηκαν σε πλεονεκτική θέση, καθώς γνώριζαν πολύ καλύτερα το σχετικό αντικείμενο σε σχέση με τις ελληνικές.

Η αλήθεια είναι ότι τα κέρδη των κυπριακών τραπεζών από τη δραστηριότητά τους στην Ελλάδα ήταν μεγάλα, και μάλιστα έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος την περίοδο 2001-2005, όταν το τοπικό κυπριακό σύστημα κινδύνευσε πολύ από τις επιπτώσεις της χρηματιστηριακής φούσκας του 1999-2000 αλλά και από την εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ.

Αλλαγή δεδομένων

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 μέχρι σήμερα, βέβαια, άλλαξαν πολλά πράγματα.

Πρώτον, οι κυπριακές τράπεζες... ανακάλυψαν το international banking, μέσω του οποίου αποκόμιζαν (και συνεχίζουν να αποκομίζουν) υψηλά κέρδη, και μάλιστα χωρίς ρίσκο. Πρόκειται για τις καταθέσεις διεθνών εταιρειών (κυρίως από Ρωσία, Ουκρανία κ.α.) που έχουν την έδρα τους στην Κύπρο. Οι καταθέσεις αυτές είναι κατά κύριο λόγο όψεως, δολαριακές, επομένως πολύ χαμηλού επιτοκίου. Άρα, οι κυπριακές τράπεζες μπορούν να αποκομίζουν σημαντικά κέρδη τοποθετώντας αυτές τις καταθέσεις στο εξωτερικό σε τοκοφόρους τίτλους υψηλής ασφάλειας και ίδιου νομίσματος. Ακόμη και το 2007 ήταν αμφίβολο αν τα κέρδη των τραπεζικών εργασιών στην Ελλάδα έφταναν το ύψος των κερδών που προέρχονταν από το international banking.

Δεύτερον, οι σχέσεις Κύπρου και Ρωσίας έγιναν ακόμη στενότερες, με ενδεικτικό την αυξημένη παρουσία των Ρώσων τουριστών και των Ρώσων αγοραστών ακινήτων στην Κύπρο, όπως επίσης και την παρουσία του κυπριακού τραπεζικού συστήματος στη Ρωσία.

Τρίτον, οι πολύ ενθαρρυντικές έρευνες για φυσικό αέριο είναι σε θέση να εξασφαλίσουν στην Κύπρο ένα πολύ σημαντικό εισόδημα για τη χώρα από το 2017-2018 και μετά, αλλά και μια σημαντική οικονομική ανάπτυξη λόγω των μεγάλων επενδύσεων προετοιμασίας που απαιτούνται από το 2014-2015 έως το 2017-2018.

Και τέταρτον, υπήρξε επιδείνωση των συνθηκών στην ελληνική οικονομία, με τις κυπριακές τράπεζες να υφίστανται όχι μόνο τις επιπτώσεις από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων (γύρω στα 4 δισ. ευρώ, ή ποσοστό γύρω στο 20% του κυπριακού ΑΕΠ), αλλά και τον μεγάλο κίνδυνο που υπάρχει για την Κυπριακή Δημοκρατία λόγω των αναμενόμενων επισφαλειών που θα καταγράψουν οι κυπριακές τράπεζες για τα δάνεια που έχουν χορηγήσει στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, οι κυπριακές τράπεζες έχουν χορηγήσει γύρω στα 22-24 δισ. ευρώ δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά της Ελλάδας και οι επισφάλειες που θα καταγράψουν σε περίπτωση είτε εξόδου της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ, είτε συνέχισης μιας βαθιάς ύφεσης την επόμενη τριετία κινδυνεύουν να εξελιχθούν σε ωρολογιακή βόμβα για τη χώρα.

Με άλλα λόγια, κυβερνητικοί παράγοντες της Κύπρου, αλλά και ευρωπαϊκοί κύκλοι εκτιμούν πως αν οι κυπριακές τράπεζες αποχωρούσαν σύντομα από την Ελλάδα, τότε θα περιόριζαν σε πολύ σημαντικό βαθμό τον κίνδυνο που διατρέχει η Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς αν εξαιρεθεί ο τραπεζικός τομέας οι δείκτες χρέους και δημοσιονομικού ελλείμματος της Κύπρου είναι σαφώς καλύτεροι από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.

Δεν είναι τυχαία, άλλωστε, τα λεγόμενα σενάρια περί εξεταζόμενης ανταλλαγής εργασιών μεταξύ της Τράπεζας Κύπρου και της Alpha Bank, με την κυπριακή τράπεζα να εκχωρεί στην Alpha τις δραστηριότητές της στην Ελλάδα και την Alpha Bank να εκχωρεί στην ΤράπεζαΚύπρου τις δραστηριότητές της στο νησί. Η ίδια η τράπεζα άλλωστε επιβεβαίωσε σε χθεσινή της ανακοίνωση ότι εξετάζει το ενδεχόμενο ανταλλαγής στοιχείων ενεργητικού με μία από τις ελληνικές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο.

Ούτε επίσης τυχαίο είναι ότι υπήρξε σειρά δημοσιευμάτων που ήθελαν την Λαϊκή Τράπεζα να εξετάσει το ενδεχόμενο πώλησης της ελλαδικής δραστηριότητας (Marfin Egnatia Bank) στον όμιλο MIG. Μάλιστα, η Λαϊκή Τράπεζα έσπευσε με ανακοίνωση το πρωϊ την Τρίτης να διαψεύσει ότι υπάρχουν σε εξέλιξη τέτοιες διαπραγματεύσεις.

Βέβαια, στο όλο ζήτημα σημαντικό ρόλο θα παίξουν και τα «τιμήματα των πωλήσεων», με δεδομένο π.χ. ότι στην περίπτωση της Εμπορικής Τράπεζας οι Γάλλοι της Credit Agricole δηλώνουν πρόθυμοι να… πληρώσουν για να αποσχιστούν από τη θυγατρική τους Εμπορική Τράπεζα.

Σε κάθε περίπτωση, η αποχώρηση των δύο μεγάλων κυπριακών τραπεζών από την Ελλάδα θα μπορούσε να μειώσει τον μακροοικονομικό κίνδυνο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τελικά να καταστήσει αρκετά πιο εύκολη τη μνημονιακή προσαρμογή της χώρας. Επιπλέον, οι προσδοκίες για τις ωφέλειες που θα αποκομίσει η χώρα λόγω της μελλοντικής εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου θα μπορούσαν να περιορίσουν σε σημαντικό βαθμό το τούνελ της ύφεσης στο Νησί της Αφροδίτης.

Καραμπόλες από τα ελληνικά deals

Ανεξάρτητα όμως από τις όποιες κινήσεις των κυπριακών τραπεζών, σημαντικές μεταβολές θα προέλθουν στην κυπριακή τραπεζική και ασφαλιστική αγορά ανάλογα με το περιεχόμενο των deals που θα γίνουν στην Αθήνα!

Για παράδειγμα, η Alpha Bank, η Εθνική και η Eurobank διεκδικούν την Εμπορική Τράπεζα στην Ελλάδα. Και οι τέσσερις ωστόσο διαθέτουν θυγατρικές στην Κύπρο και είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος δύο τράπεζες, που θα ενταχθούν στο ίδιο σχήμα, πώς θα συνεχίσουν να διατηρούν δύο ανεξάρτητες θυγατρικές στην Κύπρο…

Θυμίζουμε, επίσης, πως θυγατρικές στην Κύπρο διαθέτει επίσης και η Τράπεζα Πειραιώς, ενώ παρουσία στο νησί στον ασφαλιστικό κλάδο έχουν τόσο η Εθνική, όσο και η Alpha Ασφαλιστική.


* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.