Το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή των Ελληνικών Ναυπηγείων (Σκαραμαγκά) για ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής του 2008 που υποχρέωνε την Ελλάδα να ανακτήσει τις ενισχύσεις προς τα ΕΝΑΕ.

Αναλυτικά, η απόφαση στην υπόθεση υπόθεση T 391/08, Ελληνικά Ναυπηγεία AE (Σκαραμαγκά) κατά Επιτροπής:

Η εταιρία Ελληνικά Ναυπηγεία AE (Hellenic Shipyards SA ή ΕΝΑΕ) είναι ένα από τα σημαντικότερα ναυπηγεία της Μεσογείου. Το 1985 η ΕΝΑΕ έπαυσε τις δραστηριότητές της και τέθηκε υπό εκκαθάριση και το ίδιο έτος η κρατικής ιδιοκτησίας Ελληνική Τράπεζα Βιομηχανικής Ανάπτυξης (ΕΤΒΑ) αγόρασε την ΕΝΑΕ.

Το 1995 το 49 % των μετοχών της πωλήθηκε στους εργαζομένους της. Το 2001 το ελληνικό κράτος αποφάσισε να ιδιωτικοποιήσει πλήρως την ΕΝΑΕ και υπογράφηκε η συμφωνία για την πώληση των μετοχών της ΕΝΑΕ μεταξύ αφενός της ΕΤΒΑ και των εργαζομένων της ΕΝΑΕ και αφετέρου μιας κοινοπραξίας που είχαν συστήσει η εταιρία Howaldtswerke-Deutsche Werft GmbH (HDW) και η εταιρία Ferrostaal AG (HDW/Ferrostaal).

Η HDW/Ferrostaal ίδρυσε την Ελληνική Ναυπηγοκατασκευαστική ΑΕ Χαρτοφυλακίου (Greek Naval Shipyard Holding, ΕΝΑΕΧ), οι μετοχές της οποίας ανήκαν κατ’ ίσα μέρη στην HDW και στη Ferrostaal, με σκοπό να διαχειρίζεται τη συμμετοχή τους στην ΕΝΑΕ.

Το 2005 η ThyssenKrupp AG εξαγόρασε την HDW και απέκτησε τις μετοχές της ΕΝΑΕΧ που κατείχε η Ferrostaal. Κατά συνέπεια, η ThyssenKrupp κατέχει έκτοτε όλες τις μετοχές της ΕΝΑΕ και ελέγχει πλήρως την εταιρία αυτή. Η ΕΝΑΕΧ και η ΕΝΑΕ έχουν ενταχθεί στην ThyssenKrupp Marine Systems AG (TKMS), που ειδικεύεται στα συστήματα πολεμικών πλοίων και στα ειδικευμένα εμπορικά πλοία.

Το 2001, στο πλαίσιο της ιδιωτικοποίησης της ΕΤΒΑ, η Τράπεζα Πειραιώς ΑΕ απέκτησε την πλειοψηφία των μετοχών της ΕΤΒΑ, και συγκεκριμένα το 57,7 %.

Η Ελλάδα χορήγησε διάφορες ενισχύσεις στην ΕΝΑΕ, για τις οποίες έχει εκδοθεί σειρά αποφάσεων της Επιτροπής και του Συμβουλίου.

Η οδηγία 90/684/ΕΟΚ, σχετικά με τις ενισχύσεις στις ναυπηγικές εργασίες επέτρεπε τη χορήγηση ενισχύσεων λειτουργίας σε ναυπηγεία, με σκοπό την αναδιάρθρωσή τους στο πλαίσιο της ιδιωτικοποίησής τους και προέβλεπε ότι «οι ενισχύσεις για τη λειτουργία των ναυπηγείων κατασκευής μπορούν να θεωρούνται συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά αν χορηγούνται με σκοπό την οικονομική αναδιάρθρωση των ναυπηγείων που συνδέεται με την εκποίηση των ναυπηγείων.

Παρά την προβλεπομένη υποχρέωση εκποίησης των ναυπηγείων, η Ελλάδα μπορεί να διατηρήσει την πλειοψηφία του 51 % σε κάποιο από τα ναυπηγεία, αν η απόφαση αυτή δικαιολογείται για λόγους εθνικής άμυνας.»

Λαμβάνοντας υπόψη τη δέσμευση της Ελλάδας να ιδιωτικοποιήσει την ΕΝΑΕ η Επιτροπή ενέκρινε τη χορήγηση ενίσχυσης στην ΕΝΑΕ με τη μορφή της διαγραφής χρεών ύψους 44 δισεκατομμυρίων δραχμών.

Το 1997 το Συμβούλιο εξέδωσε τον κανονισμό (ΕΚ) 1013/97, για την ενίσχυση ορισμένων ναυπηγείων που τελούν υπό αναδιάρθρωση κατά τον οποίο θεωρείται συμβατή η διαγραφή χρεών των Ελληνικών Ναυπηγείων μέχρι ανωτάτου ποσού 54 525 εκατομμυρίων δραχμών.

Το ίδιο έτος η Επιτροπή ενέκρινε τη διαγραφή χρεών ύψους 54,525 δισεκατ. δραχμών (160 εκατ. ευρώ) και ενίσχυση για επενδύσεις υπέρ της ΕΝΑΕ ύψους 7,8 δισεκατ. δραχμών (22,9 εκατ. ευρώ), ώστε να παρασχεθεί η δυνατότητα στην ΕΝΑΕ να ολοκληρώσει το επιχειρηματικό της σχέδιο στο πλαίσιο της ιδιωτικοποίησής της και να καταστεί κερδοφόρος.

Το 2002 η Επιτροπή εξέδωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία η ενίσχυση των 29,5 εκατ. ευρώ, που προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί ως κίνητρο για την εθελούσια αποχώρηση από την ΕΝΑΕ των μισθωτών που εργάζονταν στη ναυπήγηση εμπορικών πλοίων ήταν συμβατή με την κοινή αγορά. Τα μέτρα απαλλαγής της ΕΝΑΕ από φόρους 11,2 εκατ. ευρώ (αποθεματικά και μελλοντικές συνταξιοδοτικές δαπάνες) κρίθηκαν το 2004 ασύμβατα με την κοινή αγορά.

Το 2008 Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση 2009/610/ΕΚ [κοινοποιηθείσα με τον αριθμό C(2008)3118], για τις ενισχύσεις που χορήγησε η Ελλάδα στην επιχείρηση (προσβαλλόμενη απόφαση), η οποία αφορά δεκαέξι μέτρα (βλ. επίσης Ανακοινωθέν Τύπου της Επιτροπής IP/08/1078).

Κατά την προσβαλλόμενη απόφαση:

- Οι ενισχύσεις για τις επενδυτικές δαπάνες που πραγματοποίησε η ΕΝΑΕ πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2001 στο πλαίσιο του επενδυτικού προγράμματος (μέτρο Δ1) εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της απόφασης.

- Κάθε ενίσχυση για άλλες επενδυτικές δαπάνες που πραγματοποίησε η ΕΝΑΕ μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2001 δεν συμβιβάζεται με την κοινή αγορά.

- Η εγγύηση που χορήγησε η Ελλάδα στην ΕΤΒΑ το 1999 και η οποία καλύπτει δάνειο ύψους 4,67 δισεκατ. δραχμών (13,72 εκατ. ευρώ) που χορήγησε η ΕΤΒΑ στην ΕΝΑΕ (μέτρο Δ2) δεν συμβιβάζεται με την κοινή αγορά.

- Το δάνειο ύψους 1,56 δισεκατ. δραχμών (4,58 εκατ. ευρώ) που χορηγήθηκε τον Ιούλιο του 1999 από την ΕΤΒΑ στην ΕΝΑΕ και εξοφλήθηκε το 2004 (μέτρο Δ3) δεν συμβιβάζεται με την κοινή αγορά.

- Η ενίσχυση ύψους 54 δισεκατ. δραχμών (160 εκατ. ευρώ), η οποία εγκρίθηκε με την απόφαση C 10/1994 (μέτρο) εφαρμόσθηκε καταχρηστικά.

- Η ενίσχυση ύψους 29,5 εκατ. ευρώ, η οποία εγκρίθηκε με την απόφαση N 513/2001 (μέτρο Ε8), εφαρμόσθηκε καταχρηστικά.

- Η εισφορά κεφαλαίου ύψους 800 εκατ. δραχμών (2,3 εκατ. ευρώ) από την ΕΤΒΑ προς την ΕΝΑΕ στις 20 Μαΐου 1998 (μέτρο Ε10) δεν συνιστά ενίσχυση. Οι εισφορές κεφαλαίου ύψους 321 εκατ. δραχμών (0,9 εκατ. ευρώ) και 397 εκατ. δραχμών (1,2 εκατ. ευρώ) από την ΕΤΒΑ προς την ΕΝΑΕ το 1999 και το 2000 αντίστοιχα συνιστούν ενίσχυση και δεν συμβιβάζονται με την κοινή αγορά.

- Οι αντεγγυήσεις που χορήγησε το Δημόσιο στην ΕΤΒΑ για να εγγυηθεί τις εγγυήσεις τις οποίες παρέσχε η ΕΤΒΑ στο πλαίσιο των συμβάσεων που συνήψε η ΕΝΑΕ με τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ) και με τους Ηλεκτρικούς Σιδηροδρόμους Αθηνών-Πειραιώς (ΗΣΑΠ) (μέτρο Ε12β) δεν συμβιβάζονται με την κοινή αγορά.

- Το δάνειο ύψους 16,9 δισεκατ. δραχμών (49,7 εκατ. ευρώ) που χορηγήθηκε to 1999 από την ΕΤΒΑ στην ΕΝΑΕ και εξοφλήθηκε το 2004 (μέτρο Ε13α) δεν συμβιβάζεται με την κοινή αγορά.

- Οι εγγυήσεις ύψους 3,26 εκατ. ευρώ και 3,38 εκατ. ευρώ που χορήγησε η ΕΤΒΑ το 1999 (μέτρο Ε13β) δεν συμβιβάζονται με την κοινή αγορά.

- Το 75 % της εγγύησης του Δημοσίου που χορηγήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1999 για την εξασφάλιση δανείου ύψους 10 δισεκατ. δραχμών (29,3 εκατ. ευρώ) που χορήγησε η ΕΤΒΑ στην ΕΝΑΕ (μέτρο Ε14) εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 296 ΕΚ, για την προστασία και ασφάλεια του κράτους. Το υπόλοιπο 25 % της εγγύησης του Δημοσίου δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 296 ΕΚ και συνιστά ενίσχυση.

- Το 75 % των δανείων ύψους 1,99 δισεκατ. δραχμών (5,9 εκατ. ευρώ), 10 εκατ. δολαρίων ΗΠΑ και 5 εκατ. δολαρίων ΗΠΑ που χορήγησε η ΕΤΒΑ στην ΕΝΑΕ το 1997 και 1998 (μέτρο Ε16) εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 296 ΕΚ. Το υπόλοιπο 25 % των εν λόγω δανείων συνιστά ενίσχυση.

- Το 25 % από τα 81,3 εκατ. ευρώ και τα 40 εκατ. ευρώ, που αποτελούν κατά προσέγγιση εκτιμήσεις των προκαταβολών που κατέβαλε το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό κατά τα έτη 2000 και 2001 καθ’ υπέρβαση των δαπανών της ΕΝΑΕ για την εκτέλεση των αντίστοιχων συμβάσεων (μέτρο Ε17) δεν συμβιβάζεται με την κοινή αγορά.

- Η εγγύηση αποζημίωσης που χορήγησε η ΕΤΒΑ στην HDW/Ferrostaal και προβλέπει ότι η ΕΤΒΑ θα αποζημιώσει την HDW/Ferrostaal για κάθε κρατική ενίσχυση που θα υποχρεωθεί να αποδώσει η ΕΝΑΕ (μέτρο Ε18γ) συνιστά ενίσχυση και δεν συμβιβάζεται με την κοινή αγορά.

Η Ελλάδα έπρεπε να εξασφαλίσει την εκτέλεση της απόφασης εντός τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία κοινοποίησής της και να ενημερώνει την Επιτροπή σχετικά με την πρόοδο των εθνικών μέτρων που λαμβάνονται για την εκτέλεσή της.

Στις 15 Σεπτεμβρίου 2008, η ΕΝΑΕ άσκησε την παρούσα προσφυγή την οποία σήμερα το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε.