Στο ρόλο των συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αναφέρθηκε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας, Τάκης Αράπογλου, μιλώντας στο συνέδριο ”Euromoney”.

Η σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα, όπως επεσήμανε, έχει εφαρμοστεί στη χώρα μας στην πράξη, καθώς έχουν ήδη ολοκληρωθεί με επιτυχία και τεθεί σε πλήρη λειτουργία τρία μεγάλα έργα υποδομής, που υλοποιήθηκαν μέσω συμβάσεων παραχώρησης και πιο συγκεκριμένα τα έργα του Νέου Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών στα Σπάτα, της Αττικής Οδού και της Μόνιμης Ζεύξης Ρίου-Αντιρρίου.

Η κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα (επενδυτών, κατασκευαστών, τραπεζών) στην πραγματοποίηση των παραπάνω έργων υπήρξε, πρόσθεσε ο κ. Αράπογλου, σημαντική και θα ήταν αρνητικό να επιβραδυνθεί από τη στιγμή που πληθώρα έργων μπορούν να υλοποιηθούν με τη συνεργασία Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα σε πολλούς τομείς της ελληνικής οικονομίας ενώ ταυτόχρονα υπάρχει ανάγκη για περιορισμό του ελλείμματος του προϋπολογισμού και του δημόσιου χρέους.

Οπως επεσήμανε ο κ. Αράπογλου, η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορεί να συμβάλει στην ταχύτερη απελευθέρωση ορισμένων αγορών που μέχρι σήμερα έχουν εν μέρει μόνο απελευθερωθεί, όπως είναι η ενέργεια και το περιβάλλον.

Ενδεικτικά, πρόσθεσε, τα έργα που είναι δυνατό να υλοποιηθούν αφορούν είτε στη δημιουργία νέων υποδομών απαραίτητων για την οικονομία, όπως για παράδειγμα η συμπλήρωση των βασικών οδικών αξόνων, η κατασκευή δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης από ανανεώσιμες πηγές, εμπορευματικών κέντρων κ.α., είτε στην αναβάθμιση και συμπλήρωση υφισταμένων υποδομών, όπως εγκαταστάσεων και εξοπλισμού νοσοκομείων και σχολείων.

Σε κάθε περίπτωση απαιτείται προσεκτικός στρατηγικός σχεδιασμός των έργων που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο των στόχων του ευρύτερου αναπτυξιακού προγράμματος της χώρας.

Αναμφίβολα, κεντρική επιλογή του αναπτυξιακού σχεδιασμού πρέπει να είναι η οικονομική ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας. Στην κατεύθυνση αυτή, καθοριστικό παράγοντα πιστεύω ότι θα διαδραματίσουν οι συνεργασίες Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα, παράλληλα με το νέο αναπτυξιακό νόμο που προωθείται σήμερα από την Ελληνική Κυβέρνηση.

Οι ελληνικές κατασκευαστικές εταιρίες έχοντας συσσωρεύσει σημαντική εμπειρία από την εκτέλεση και τη διαχείριση δημόσιων και συγχρηματοδοτούμενων έργων στην Ελλάδα αναμένεται, με τη συνεργασία και ξένων εταιριών, να συμμετάσχουν στην υλοποίηση έργων υποδομής στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στις χώρες της Βαλκανικής μεταφέροντας την τεχνογνωσία που έχουν από αντίστοιχα έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, είπε ο επικεφαλής της Εθνικής.

Για την επιτυχή εφαρμογή του θεσμού των συμπράξεων στην Ελλάδα είναι απαραίτητη η πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων.

Οι προϋποθέσεις αυτές συνοπτικά είναι οι εξής:

1) Το υπό διαμόρφωση θεσμικό πλαίσιο που προωθείται από το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επενδυτών και των τραπεζών που θα κληθούν να συνεισφέρουν ένα σημαντικό μέρος των απαιτούμενων κεφαλαίων.

2) Η οργάνωση της δημόσιας διοίκησης πρέπει να είναι αποτελεσματική και ευέλικτη και να βασίζεται στην αξιόλογη εμπειρία που έχει αποκτηθεί μέχρι σήμερα η οποία πρέπει να διευρυνθεί και μεταφερθεί σε περισσότερους χώρους (Υπουργεία, Τοπική αυτοδιοίκηση κλπ.).

3) Η διαδικασία αξιολόγησης από πλευράς Δημοσίου της υλοποίησης ενός έργου με τη σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα πρέπει να περιλαμβάνει τον προσδιορισμό της προστιθέμενης αξίας που θα έχει αυτή η σύμπραξη για την κοινωνία. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να σημειώσω ότι υπάρχουν μεθοδολογίες και χρήσιμα συμπεράσματα από άλλες χώρες για το θέμα αυτό, τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη διαδικασία οριστικοποίησης του θεσμικού πλαισίου.

4) Οι λοιπές νομοθετικές παρεμβάσεις αναφορικά με την αναμόρφωση του πτωχευτικού δικαίου, την ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης, την απλούστευση διαδικασιών για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων, και την ευελιξία στην αγορά εργασίας πρέπει να επιταχυνθούν, ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες επιχειρηματικότητας και η χώρα μας να είναι σε θέση να προσελκύσει ιδιωτικά κεφάλαια, μέσα σε ένα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον.

Η υλοποίηση όλων των προαναφερθέντων πιστεύω ότι θα συμβάλει στην επιτυχή εφαρμογή του θεσμού αλλά και μεσομακροπρόθεσμα στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αφού με τον τρόπο αυτό εκτός από τις άμεσες ωφέλειες από την ανάπτυξη των υποδομών θα δημιουργηθούν και πολλαπλασιαστικά οφέλη από την αναμενόμενη αύξηση των άμεσων, ξένων και εγχώριων, επενδύσεων.

Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα διαθέτει τη δυνατότητα να αποτελέσει τον κινητήριο μοχλό για την άμεση ανάπτυξη του θεσμού. Η μέχρι σήμερα εμπειρία των ελληνικών τραπεζών μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο από το Δημόσιο όσο και από τον Ιδιωτικό Τομέα αφενός για τη δημιουργία μιας αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας και αφετέρου για τη δόμηση και οργάνωση μιας επιτυχούς χρηματοδότησης.

Τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως η έκδοση ομολόγων, που θα καλύπτονται από τα αναμενόμενα καθαρά έσοδα των έργων υποδομής, θα εμπλουτίσουν τις επιλογές χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα και θα οδηγήσουν στη διεύρυνση της επενδυτικής βάσης των έργων αυτών με τη συμμετοχή ιδιωτών και θεσμικών επενδυτών, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη του θεσμού στην Ελλάδα.

Το θεσμικό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί στην Ελλάδα με το νόμο για τα ομολογιακά δάνεια και την τιτλοποίηση απαιτήσεων είναι σίγουρα ένα πρώτο θετικό βήμα. Αυτό που απαιτείται, όμως, είναι η λήψη πρόσθετων μέτρων και η παροχή πρόσθετων κινήτρων για την ανάπτυξη μιας αγοράς τιτλοποίησης για υποδομές με ρευστότητα και εμπορευσιμότητα. Το θέμα αυτό, που είναι σήμερα αντικείμενο μελέτης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα μπορούσε ίσως να αντιμετωπιστεί σε πρώτη φάση με τη δημιουργία ενός ταμείου τιτλοποίησης για τη συγκέντρωση χαρτοφυλακίων δανείων για υποδομές από τα συμμετέχοντα πιστωτικά ιδρύματα, τα οποία στη συνέχεια να τοποθετούνται σε θεσμικούς επενδυτές.

Τέλος, η χρησιμοποίηση νέων χρηματοοικονομικών μέσων και η συμμετοχή ιδιωτών και θεσμικών επενδυτών δεν μπορεί παρά να συνυπάρξει με την έντονη παρουσία οργανισμών πιστοληπτικής διαβάθμισης καθώς και εξειδικευμένων οργανισμών εξασφάλισης (Monoline insurance companies).

Η παρουσία αυτών των φορέων εκτιμάται ότι θα έχει θετικές επιπτώσεις στη δόμηση των έργων και στην ισορροπημένη κατανομή των κινδύνων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και κατ΄ επέκταση στη μεγαλύτερη προβολή των έργων, των φορέων υλοποίησής τους και της ελληνικής οικονομίας γενικότερα στο εξωτερικό, κατέληξε ο κ. Αράπογλου.