Η ελληνική εκδοχή του «ανεξάρτητου διαχειριστή του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, (Independent Transmission Operator -ITO) έτσι όπως ετοιμάζεται να τον εφαρμόσει η ΔΕΗ, δύσκολα θα «περάσει» τη διαδικασία της πιστοποίησης, όχι μόνο από τη ΡΑΕ, αλλά και από τον Ευρωπαίο (υπερεθνικό) Ενεργειακό Ρυθμιστή.

Οπως υποστηρίζουν άνθρωποι του κλάδου, όλο το «παιχνίδι» στην ηλεκτρική ενέργεια, σε καθεστώς απελευθερωμένης αγοράς, γίνεται μέσω των δικτύων. Έτσι οι ευρωπαϊκές οδηγίες, οι οποίες θεωρητικά ενσωματώθηκαν στο εθνικό δίκαιο με τον πρόσφατο νόμο του ΥΠΕΚΑ, επιβάλουν πλήρη ανεξαρτησία των διαχειριστών των δικτύων από τις καθετοποιημένες εταιρείες παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Με τον τρόπο αυτό, επιδιώκουν να διασφαλίσουν την ίση μεταχείριση όλων των παικτών της αγοράς και τη μέγιστη διαφάνεια στους όρους πρόσβασης στα δίκτυα.

Στην Ελλάδα, η παρούσα κυβέρνηση με την προηγούμενη σύνθεσή της, αποφάσισε την υιοθέτηση του συστήματος ΙΤΟ, το οποίο προβλέπεται στην κοινοτική οδηγία. Δηλαδή, το δίκτυο μεταφοράς της ΔΕΗ θα μεταφερθεί σε μία 100% θυγατρική της εταιρεία (ΔΕΗ Μεταφορά) και θα το διαχειρίζεται το ήδη υπάρχον προσωπικό διατηρώντας όλα τα δικαιώματά του.

Το θέμα βεβαίως δεν είναι τα δικαιώματα του προσωπικού, αλλά η λειτουργία της ΔΕΗ Μεταφορά. Όλο το προηγούμενο διάστημα και κυρίως στη διάρκεια των ακροάσεων κατά τη συζήτηση του ενεργειακού νομοσχέδιου στην επιτροπή της Βουλής, το θέμα που κυριάρχησε από πολλές πλευρές ήταν αυτό του διαχειριστή του Συστήματος μεταφοράς. Οι πλευρές που στήριξαν την ελληνική εκδοχή του συστήματος ΙΤΟ (συνδικαλιστές, ΔΕΗ, βουλευτές) θεωρητικά κέρδισαν. Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε, όπως ήθελαν, αφού η ΔΕΗ θα συνεχίσει να ασκεί τον έλεγχό της στα δίκτυα, μοιράζοντας το παιχνίδι προς το συμφέρον της.

Πιστοποίηση του ΙΤΟ

Ωστόσο μάλλον πρόκειται για νίκη στα σημεία. Όπως αναφέρουν στο euro2day γνώστες σε βάθος του κοινοτικού καθεστώτος (οδηγίες τρίτου ενεργειακού πακέτου), ασχέτως του πώς σκέφτονται να εφαρμόσουν το σύστημα ΙΤΟ η ΔΕΗ και το ΥΠΕΚΑ, οι δεσμεύσεις της χώρας για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι δεδομένες και οι παραβιάσεις δύσκολα θα γίνουν ανεκτές από τις κοινοτικές αρχές και κυρίως από τον Ευρωπαίο Ενεργειακό Ρυθμιστή – ACER.

Κατ΄αρχήν και σε πρώτη φάση, η Ελληνική ΡΑΕ θα πρέπει να πιστοποιήσει ότι η "ΔΕΗ Μεταφορά", καλύπτει πλήρως τους όρους διαφάνειας και ανεξαρτησίας από τη μητρική εταιρεία, ώστε να επιτελεί το ρόλο της ως ανεξάρτητου διαχειριστή του δικτύου.

Για την πραγματοποίηση της πιστοποίησης, η ΡΑΕ θα πρέπει να ακολουθήσει κατά γράμμα τους όρους που έχει θέσει ο ACER. Εάν και εφόσον η ΡΑΕ πιστοποιήσει την ανεξαρτησία της "ΔΕΗ Μεταφορά" από τη μητρική εταιρεία, αυτή θα επαληθευτεί από τον ACER. Εφόσον ο Ευρωπαίος Ρυθμιστής, διαπιστώσει παρεκκλίσεις, τότε γίνονται οι απαραίτητες διορθώσεις, με βάση τις παρατηρήσεις του, οι οποίες είναι άμεσα εφαρμοστέες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ειδικά για τις πιστοποιήσεις ανεξάρτητων διαχειριστών ως ΙΤΟ, ο ACER επιβάλλει στις εθνικές ρυθμιστικές αρχές, λεπτομερέστερη εξέταση της δομής και λειτουργίας τους, ενώ τις θωρακίζει και με επιπλέον εξουσίες, ασχέτως του τι προβλέπουν οι εθνικές νομοθεσίες.

Με λίγα λόγια, ακόμη και αν η ΡΑΕ πιστοποιήσει τη "ΔΕΗ Μεταφορά" ως ανεξάρτητο διαχειριστή του δικτύου, θα πρέπει να αναμένεται και η έγκριση του Ευρωπαίου Ενεργειακού Ρυθμιστή.

Μπορεί ορισμένοι στην Ελλάδα να θεωρούν ότι και στην περίπτωση αυτή μπορεί να ακολουθηθεί η κλασική ελληνική τακτική του «κατενάτσιο» με ροκάνισμα χρόνου κλπ. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, μόνο σε δύο περιπτώσεις έχουν παραχωρηθεί υπερεξουσίες σε υπερεθνικούς ρυθμιστές. Στον τραπεζικό τομέα (ΕΚΤ) και στην ενέργεια (ACER). Αυτό και μόνο το γεγονός, δείχνει τη σημασία που δίνει η ΕΕ στο συγκεκριμένο τομέα.

Προθεσμίες

Το δεύτερο σοβαρό θέμα που έχει να κάνει με τη λειτουργία του ανεξάρτητου διαχειριστή του δικτύου, αφορά τις ασφυκτικές προθεσμίες προκειμένου να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες απόσχισης από τη ΔΕΗ και πιστοποίησης των οργάνων του.

Όλα αυτά θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις 3 Μαρτίου του 2012. Με δεδομένο ότι το μοντέλο του ΙΤΟ είναι περίπλοκο, και υποστηρίζεται από επιμέρους όργανα και φορείς, (ΑΔΜΗΕ,ΛΑΓΗΕ, εποπτικό συμβούλιο ΑΔΜΗΕ, υπεύθυνος συμμόρφωσης ΑΔΜΗΕ κλπ) το χρονικό διάστημα που μένει είναι ελάχιστο.