Σε πλήρη αποτυχία οδηγείται το πρόγραμμα συμπράξεων δημόσιου - ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) καθώς πέντε χρόνια μετά την έναρξή του δεν έχει υπογραφεί παρά μόλις μία σύμβαση, ενώ είναι αμφίβολο αν θα ολοκληρωθούν οι διαγωνισμοί που βρίσκονται επί μήνες -ακόμη και επί χρόνια- σε εκκρεμότητα, μια και η οικονομική κρίση έχει περιορίσει αισθητά το ενδιαφέρον των ιδιωτών επενδυτών για συμμετοχή σε τέτοιου είδους projects.

Παρά το γεγονός ότι ο θεσμός των ΣΔΙΤ θεωρήθηκε σημαντικό όπλο στην προσπάθεια της ανάπτυξης και της προσέλκυσης επενδύσεων, εντούτοις μέχρι στιγμής δεν έχει αξιοποιηθεί λόγω κυρίως των αργόσυρτων γραφειοκρατικών διαδικασιών που ακολουθούν την προκήρυξη ενός έργου.

Σοβαρά εμπόδια στην προώθηση των συμπράξεων βάζει πλέον και η αδυναμία του Δημοσίου να εγγυηθεί την καταβολή των μισθωμάτων για τη χρήση των έργων που θα αναπτυχθούν μέσω του θεσμού, γεγονός που προβληματίζει έντονα τους ιδιώτες που θα ήθελαν να αναλάβουν την υλοποίηση αυτών των συμβάσεων. Υπενθυμίζεται ότι μέσω των ΣΔΙΤ το ελληνικό δημόσιο και οι φορείς - οργανισμοί που αυτό ελέγχει μπορούν να αποκτήσουν με χρηματοδότηση από ιδιωτικά κεφάλαια τις υποδομές που χρειάζονται (σύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις, λειτουργικά συστήματα, μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων κ.ά.), καταβάλλοντας στους επενδυτές προσυμφωνημένα ποσά για τη μακροχρόνια χρήση των έργων.

Ο θεσμός των ΣΔΙΤ καθιερώθηκε το 2005 με βάση τον νόμο 3389, ενώ έναν χρόνο αργότερα καταρτίστηκε το αρχικό πρόγραμμα έργων και προκηρύχθηκαν οι πρώτοι διαγωνισμοί. Η πρώτη και μοναδική μέχρι σήμερα σύμβαση ΣΔΙΤ υπογράφηκε τον Απρίλιο του 2009 και αφορούσε στη χρηματοδότηση, μελέτη, κατασκευή, συντήρηση και τεχνική διαχείριση έξι πυροσβεστικών σταθμών και μιας πυροσβεστικής υπηρεσίας.

Το έργο, προϋπολογισμού 24,5 εκατ. ευρώ, ανέλαβε η κοινοπραξία των τεχνικών εταιριών Γατζούλας Α.Ε. - Κουρτίδης ΑΤΕ. Σχεδόν έναν χρόνο μετά την ανάθεσή του, και ενώ το κατασκευαστικό αντικείμενο ήταν σε εξέλιξη, η εταιρία Κουρτίδης αποχώρησε από την κοινοπραξία λόγω των οξύτατων οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε. Αξίζει να σημειωθεί ότι η χρηματοδότηση του έργου κινδύνεψε να τιναχθεί στον αέρα, ωστόσο με παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων αυτό αποφεύχθηκε.

Τον Μάιο του 2009 η τεχνική εταιρία J&P Άβαξ αναδείχθηκε προσωρινός ανάδοχος για το έργο ΣΔΙΤ κατασκευής των κτιρίων των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων Τρικάλων και Κορινθίας, όμως το σχέδιο διοικητικής μεταρρύθμισης της χώρας "Καλλικράτης" άλλαξε τις προτεραιότητες και πάγωσε το έργο.

Σε εκκρεμότητα παραμένουν, επίσης, άλλα δύο έργα ΣΔΙΤ, για τα οποία αναδείχθηκαν προσωρινοί ανάδοχοι και συγκεκριμένα για την κατασκευή των κτιριακών εγκαταστάσεων της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πειραιά (προϋπολογισμού 73,8 εκατ. ευρώ) και για την κατασκευή 14 σχολικών μονάδων στην Αττική (προϋπολογισμού 63,2 εκατ. ευρώ).

Τον πρώτο διαγωνισμό έχει κερδίσει η θυγατρική του ομίλου Ελλάκτωρ, Άκτωρ Παραχωρήσεις (εταιρία που συμμετέχει στα έργα της Αττικής Οδού, της γέφυρας Ρίου - Αντιρρίου και στους εθνικούς αυτοκινητοδρόμους), ενώ το δεύτερο η κοινοπραξία των τεχνικών εταιριών Δομική Κρήτης - ΑΤΕΣΕ.

Ενδιαφέρονται μόνο για τα σκουπίδια

Στους πρώτους διαγωνισμούς ΣΔΙΤ το ενδιαφέρον των ιδιωτών για την ανάληψη αυτών των συμβάσεων ήταν μεγάλο και αυτό άλλωστε το μαρτυρούσε το πλήθος των εταιριών και των κοινοπρακτικών σχημάτων που τα διεκδικούσαν. Έτσι, σε κάθε διαγωνισμό συμμετείχαν τουλάχιστον πέντε σχήματα, τα οποία αποτελούνταν από τουλάχιστον οκτώ - δέκα επιχειρήσεις.

Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι στον διαγωνισμό για τις κτιριακές εγκαταστάσεις της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πειραιά έλαβαν μέρος έξι κοινοπραξίες, που αποτελούνταν από συνολικά δεκαπέντε εταιρίες. Η οικονομική κρίση, τα προβλήματα ρευστότητας που προκάλεσε σε αρκετές επιχειρήσεις (πολλές εκ των οποίων διεκδικούσαν έργα ΣΔΙΤ, όπως η Έδραση, η Βιοτέρ κ.ά.) και η αμφιβολία ως προς τη δυνατότητα του Δημοσίου να καταβάλει μισθώματα στο μέλλον περιόρισαν το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις συμπράξεις και ιδίως γι’ αυτές που αφορούν σε κτιριακές υποδομές.

Είναι χαρακτηριστικό πως στους δύο τελευταίους διαγωνισμούς ΣΔΙΤ, οι οποίοι αφορούσαν στην κατασκευή 16 σχολικών μονάδων στη δυτική Μακεδονία και δέκα σχολείων στην Αττική, δεσμευτικές προσφορές υπέβαλαν μόλις μία κοινοπραξία (J&P Άβαξ - Βέρμιον) και μία εταιρία (ΓΕΚΤέρνα) στην πρώτη περίπτωση και τρεις εταιρίες στη δεύτερη (J&P Άβαξ, ΓΕΚ, ΑΤΕΣΕ).

Αντίθετα, για τα έργα ΣΔΙΤ που έχουν να κάνουν με τη διαχείριση απορριμμάτων, τομέας που θεωρείται φλέβα χρυσού από τους ιδιώτες, το ενδιαφέρον παραμένει προς το παρόν ζωηρό. Είναι ενδεικτικό ότι για το μοναδικό μέχρι στιγμής έργο ΣΔΙΤ για την ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων που προωθείται στην περιφέρεια δυτικής Μακεδονίας εκδήλωσαν ενδιαφέρον επτά διαφορετικά σχήματα, θυμίζοντας παλιές καλές εποχές για τον θεσμό των συμπράξεων.

Ωστόσο, η ταχύτητα με την οποία θα προχωρήσει και θα ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός θα κρίνει σε έναν βαθμό τη διατήρηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος για ανάλογα έργα στο μέλλον.