Σχέδιο εκτάκτου… ρευστότητας, που να αντιμετωπίζει το «κακό» αλλά και το «χειρότερο» σενάριο, δηλώνουν έτοιμες να θέσουν σε εφαρμογή οι τράπεζες, μετά και τη νέα υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τη Standard and Poor's.

Ρόλο-κλειδί στους σχεδιασμούς των τραπεζιτών παίζει, πλέον, η στάση της Fitch. Ο ξένος οίκος αξιολόγησης λειτουργεί, προς το παρόν, ως «ανάχωμα», περιορίζοντας σημαντικά ή και μηδενίζοντας τις άμεσες πρακτικές επιπτώσεις από τις «βαριές» υποβαθμίσεις των Moody's και S&P.

Και αυτό γιατί διατηρεί την αξιολόγηση της χώρας στο «ΒΒ+» -η ανώτερη μεταξύ των τριών μεγάλων οίκων- και κυρίως τις εκδόσεις των ελληνικών τραπεζών σε αισθητά υψηλότερα επίπεδα από αυτά των Moody's και S&P.

Με δεδομένο ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λαμβάνει υπ' όψιν την υψηλότερη αξιολόγηση όταν αποδέχεται ως ενέχυρα καλυμμένες ομολογίες ή τιτλοποιήσεις, οι εκδόσεις των ελληνικών τραπεζών που διαθέτουν αξιολόγηση από τη Fitch δεν θα υποστούν καθόλου «κούρεμα», ακόμη και αν υποβαθμιστούν από την S&P.

Για παράδειγμα, οι καλυμμένες ομολογίες της Εθνικής έχουν βαθμολογηθεί με «Α-» από τη Fitch και ως εκ τούτου η μείωση της αξιολόγησης από τη Moody's και η επικείμενη από την S&P δεν έχουν, προς το παρόν, πρακτικό αντίκρισμα.

Σύμφωνα με τις τράπεζες, οι επιπτώσεις της νέας υποβάθμισης της ελληνικής οικονομίας, κατά δύο βαθμίδες («BB-» από «ΒΒ+»), θα είναι περιορισμένες και για τις εκδόσεις που έχουν λάβει αξιολόγηση από το δίδυμο S&P - Moody's ή μόνο από την S&P.

«Οι περισσότερες ελληνικές τράπεζες προχώρησαν στην έκδοση καλυμμένων ομολογιών την τελευταία διετία. Λόγω της σοβούσας κρίσης και του ορατού ενδεχομένου υποβαθμίσεων, δέσμευσαν περισσότερα δάνεια, ως ενέχυρο, από αυτά που απαιτούνταν», αναφέρει στο Euro2day τραπεζικό στέλεχος.

Το παραπάνω «μαξιλάρι» θα απορροφήσει, σύμφωνα με τον ίδιο, τις επιπτώσεις της επικείμενης υποβάθμισης και τραπεζικών εκδόσεων από την S&P. Βέβαια, σε κάποιες από τις τιτλοποιήσεις οι τράπεζες ίσως χρειαστεί να δεσμεύσουν επιπλέον δάνεια, ως ενέχυρα, προκειμένου να κρατήσουν την αξιολόγησή τους στα ίδια επίπεδα.

Η προηγούμενη υποβάθμιση της χώρας από τη Moody's κατά τρεις βαθμίδες, η οποία ήταν και η σκληρότερη μέχρι τώρα, σε συνδυασμό με τις αλλαγές που επήλθαν από την 1η Μαρτίου στα κριτήρια της ΕΚΤ, υπολογίζεται ότι είχε επίπτωση έως 5 δισ. ευρώ στη ρευστότητα που αντλούν οι ελληνικές τράπεζες με ενέχυρο τιτλοποιήσεις.

Τέτοιου ύψους ποσά είναι αντιμετωπίσιμα, αφενός λόγω της σταδιακής απομόχλευσης (αποπληρωμές δανείων υψηλότερες από τις νέες χορηγήσεις) και αφετέρου με -μερική- χρήση του νέου πακέτου εγγυήσεων ύψους 30 δισ. ευρώ, το οποίο προτίθεται να φέρει πολύ σύντομα προς ψήφιση στο Κοινοβούλιο η κυβέρνηση.

Το «κακό» σενάριο υποβάθμισης και από τη Fitch

Η υποβάθμιση από την S&P έχει βέβαια σημαντικές έμμεσες επιπτώσεις στις τράπεζες. Με τις αξιολογήσεις που διαθέτει πλέον η Ελλάδα από τη Moody's και την S&P, και κυρίως με τις αρνητικές προοπτικές, απαιτείται… ένα θαύμα προκειμένου να επανέλθει στις αγορές το 2012 και επομένως να αποφύγει την ένταξη αρχικά στον προσωρινό μηχανισμό στήριξης και εν συνεχεία στον μόνιμο.

Με το φάσμα της ένταξης στον μόνιμο μηχανισμό το 2013 ορατό, καθίστανται εντονότερες και οι ανησυχίες για επακόλουθη αναδιάρθρωση του χρέους. Ανησυχίες που θα συντηρήσουν τα spreads σε υψηλά επίπεδα, αυξάνοντας το κόστος βραχυπρόθεσμου δανεισμού του Δημοσίου και μειώνοντας τα περιθώρια δανεισμού των τραπεζών από τις αγορές.

Επιπρόσθετα, οι υποβαθμίσεις από τη Moody's και την S&P αυξάνουν την πίεση και στον τρίτο της παρέας. Οι τραπεζίτες θεωρούν βέβαιο ότι η Fitch θα υλοποιήσει την απειλή της και θα προχωρήσει εντός του προσεχούς μήνα, με τη σειρά της, σε νέα υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας. Κλειδί θα αποτελέσει, για τις τράπεζες, η ένταση της υποβάθμισης.

Αν η Fitch συνεχίσει να παίζει τον ρόλο του «καλού» για την Ελλάδα, όπως πέρυσι η Moody's, και υποβαθμίσει την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας κατά μία βαθμίδα, δεν θα υπάρξει καμία άμεση πρακτική επίπτωση, σύμφωνα με τραπεζίτες, καθώς δύσκολα θα υποβαθμίσει αντίστοιχα και τις τραπεζικές εκδόσεις.

…και το χειρότερο σενάριο

Το χειρότερο δυνατό σενάριο, σύμφωνα με τους ίδιους, θα ήταν η Fitch να προβεί σε υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας και των τραπεζών αντίστοιχης έντασης με αυτήν της Moody's. Ενδεχόμενο που δεν δείχνει, προς το παρόν, πιθανό, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Σε μια τέτοια περίπτωση, οι τράπεζες θα αναγκαστούν να θέσουν σε εφαρμογή σχέδιο εκτάκτου ανάγκης για την εξασφάλιση της ρευστότητας. Το νέο πακέτο εγγυήσεων θα λειτουργήσει ως δίχτυ ασφαλείας.

Τα ομόλογα ύψους 30 δισ. ευρώ με εγγύηση Δημοσίου είναι ικανά να υποκαταστήσουν μεγάλο μέρος της ρευστότητας που αντλούν σήμερα οι τράπεζες, με ενέχυρο τιτλοποιήσεις και καλυμμένες ομολογίες.

Ταυτόχρονα, αποτελούν το μέσο για να μειωθεί η εξάρτηση από το ECB funding χωρίς να διαταραχθεί η ρευστότητα του συστήματος. Ήδη διενεργούνται συζητήσεις μεταξύ ελληνικών και ξένων τραπεζών για δανεισμό με ενέχυρο «καλάθια» ομολόγων με εγγύηση Δημοσίου και κρατικών ελληνικών ομολόγων.

Με δεδομένο ότι η ΕΚΤ κάνει αποδεκτούς τους παραπάνω τίτλους ως ενέχυρα, πρόκειται στην πράξη για αντικατάσταση του απευθείας δανεισμού από έμμεσο. Με τον τρόπο αυτόν και η εξάρτηση από την ΕΚΤ θα μειωθεί και η ρευστότητα του συστήματος δεν θα πληγεί.


* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.