Ασκήσεις τετραγωνισμού του κύκλου επιχειρεί το ΥΠΕΚΑ, αναφορικά με τη διαδικασία ανοίγματος της αγοράς ηλεκτρισμού. Το μοντέλο των «ανταλλαγών» που προτάθηκε από το υπουργείο, με το οποίο στην πραγματικότητα θα επιτυγχάνονταν ένα απλώς λογιστικό άνοιγμα και στην ουσία θα διατηρούσε το σημερινό καθεστώς της υπερδεσπόζουσας θέσης της ΔΕΗ στην αγορά, δεν περπατάει.

Σύμφωνα με πληροφορίες δεν το κάνουν δεκτό οι αρμόδιες γενικές διευθύνσεις της Ε. Επιτροπής, μετά και τις αρνητικές παρατηρήσεις των ενεργειακών εταιρειών που ενδιαφέρθηκαν να λάβουν μέρος στη διαδικασία.

Από την άλλη, οι εργαζόμενοι εντείνουν τις πιέσεις τους, με δυναμικές ενέργειες όπως η κατάληψη του εκσκαφέα Ε3 στο λιγνιτικό πεδίο της Πτολεμαΐδας, ενώ οι ανεξάρτητοι παραγωγοί και οι μεγάλοι καταναλωτές, διαπιστώνοντας ότι το μοντέλο του ανοίγματος της αγοράς δεν θα επιφέρει καμία ουσιαστική διαφοροποίηση από τη σημερινή στρεβλή κατάσταση, προχωρούν σε προτάσεις, προσαρμοσμένες στα όσα έχει προδιαγράψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού και η γενική διεύθυνση εσωτερικής αγοράς.

Οι νεώτερες εξελίξεις, αφορούν την «αποτυχία» των ελληνικών προτάσεων για ανταλλαγές ποσοτήτων ηλεκτρισμού, να πείσουν τους εν δυνάμει ενδιαφερόμενους, καθώς αφορούν «καλάθι» ενέργειας, με προέλευση από όλα τα είδη των καυσίμων.

Ως γνωστόν το ζητούμενο για τους συμμετέχοντες στην αγορά, αλλά και για τους μεγάλους καταναλωτές, είναι η πρόσβαση σε ενέργεια που παράγεται από συγκεκριμένες μονάδες με καύση φθηνών καυσίμων όπως ο λιγνίτης και ο οποίος μονοπωλείται από τη ΔΕΗ.

Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Euro2day, οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν στις ανταλλαγές, έχουν παρουσιάσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την θέση, ότι ανταλλαγή ενέργειας με τη ΔΕΗ μπορεί να γίνει μόνο με αγορά ποσοτήτων από την παραγωγή συγκεκριμένων μονάδων, ώστε να είναι δυνατή η κοστολόγησή της με πραγματικούς όρους, προκειμένου να μπορούν να συμμετάσχουν στην ημερήσια αγορά. Επίσης επισημαίνουν ότι τα 300MW με τα οποία προτείνεται να ξεκινήσει το άνοιγμα, είναι ιδιαίτερα μικρή ποσότητα.

Παρεμφερή άποψη, γενικότερα για το άνοιγμα της αγοράς, διατυπώνουν και οι μεγάλοι καταναλωτές (συνδεμένοι με το δίκτυο υψηλής τάσης), αλλά και οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι πρώτοι θεωρούν ότι το άνοιγμα μπορεί να συνδυαστεί με ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ενεργοβόρων βιομηχανιών, μέσω της πρόσβασής τους σε φθηνή ενέργεια, μοντέλο που εφαρμόζεται σε πολλές χώρες της ΕΕ (πρόσβαση σε πυρηνική ή υδροηλεκτρική παραγωγή). Αντίστοιχη άποψη διατυπώνουν και οι προμηθευτές, με επιχείρημα ότι μέσω της πρόσβασης τους σε φθηνή ενέργεια, το όποιο όφελος θα μεταφερθεί αυτομάτως στην κατανάλωση.

Σε κάθε περίπτωση, σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας ΥΠΕΚΑ, όλο και περισσότερο γίνεται κατανοητό ότι άνοιγμα της αγοράς δεν μπορεί να γίνει χωρίς να «σπάσουν αβγά». Χωρίς δηλαδή να θιγούν προνόμια του σημερινού οιονεί μονοπωλίου της ΔΕΗ, που 10 χρόνια μετά την απελευθέρωση της αγοράς, συνεχίζει να λειτουργεί με λογικές κρατικής μονοπωλιακής επιχείρησης.

Είναι άγνωστο ακόμη πού θα καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις ΥΠΕΚΑ - Κομισιόν για το μοντέλο των ανταλλαγών ενέργειας που θα επιλεγεί, ενώ μονίμως επικρέμαται η απειλή του μνημονίου, ή πραγματικό άνοιγμα της αγοράς με κανόνες, ή πώληση του 40% των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.