Φυγή προς τα εμπρός επιχειρεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης που θα επιδιώξει τον μέγιστο δυνατό χρόνο δημοσιονομικής προσαρμογής με βάση το τρίπτυχο επανεκκίνηση της οικονομίας, σοβαρότατη δημοσιονομική στρατηγική και διαρθρωτικές αλλαγές.

Ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, στις 72 ώρες που απομένουν έως την επίσημη πρώτη του στο συμβούλιο Eurogroup τη Δευτέρα, προσπαθεί αφενός να ξεδιαλύνει τα δημοσιονομικά στοιχεία, όπου ακόμα και σήμερα σαφής εικόνα για το μέγεθος του ελλείμματος δεν υπάρχει, αφετέρου να μορφοποιήσει στις βασικές του γραμμές το πακέτο μέτρων μέσω του οποίου θα επιδιωχθούν εξοικονομήσεις 10 δισ. ευρώ στο σκέλος τόσο των εσόδων όσο και των δαπανών.

Στο τραπέζι των προτάσεων ξεχωρίζει η εισήγηση για επιβολή έκτακτης εισφοράς σε επιχειρήσεις και σε τράπεζες με υψηλά κέρδη, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στο κλείσιμο εκκρεμοτήτων με τις Βρυξέλλες και στην προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών σε όλο το φάσμα της οικονομίας.

---Τα μέτρα

Το πακέτο μέτρων που σχεδιάζεται, μέρος των οποίων θα έχει άμεση πρακτική εφαρμογή, επιχειρείται να διαχωριστεί ισόποσα στα σκέλη εσόδων και δαπανών. Στο τραπέζι τίθενται η αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης σε τσιγάρα, ποτά και καύσιμα, ενώ ο κ. Παπακωνσταντίνου έχει απορρίψει εκ προοιμίου όποια σκέψη αύξησης του ΦΠΑ.

Σχεδιάζεται επίσης η καθιέρωση νέας ενιαίας τιμαριθμοποιημένης κλίμακας με τη φορολόγηση των μερισμάτων με βάση την κλίμακα και την καθιέρωση φόρου υπεραξίας μετοχών από βραχυχρόνιες συναλλαγές με δυνατότητα συμψηφισμού ζημιών, η κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης και η καθιέρωση αντικειμενικών κριτηρίων φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών.

Μεγάλη βαρύτητα θα δοθεί στην είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών και στην πάταξη της φοροδιαφυγής και στο πλαίσιο αυτό ο υπουργός Οικονομικών αναμένεται να δώσει σήμερα σχετικές εντολές σε σύσκεψη με τους επικεφαλής των μεγαλύτερων εφοριών και των ελεγκτικών κέντρων.

Στην πρώτη γραμμή προτεραιοτήτων της κυβέρνησης βρίσκονται παράλληλα και οι διαρθρωτικές αλλαγές. Στους άμεσους στόχους είναι το κλείσιμο των εκκρεμοτήτων με τις Βρυξέλλες αναφορικά με την εξίσωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών - γυναικών στον δημόσιο τομέα, κατ'  επιταγή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (υπό διαπραγμάτευση η περίοδος χάριτος), με το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, η αναθεώρηση της λίστας των βαρέων και ανθυγιεινών και η γενικότερη αναμόρφωση του Ασφαλιστικού στο σκέλος της διαχείρισης, με ενοποιήσεις ταμείων αλλά χωρίς παρεμβάσεις σε όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και ύψος συντάξεων. "Το Ασφαλιστικό δεν κλείνει ποτέ" σημειώνει κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών.

Στο μέτωπο των δαπανών, ο κ. Παπακωνσταντίνου επιχειρεί αφενός να προσδιορίσει το μέγεθος των υπερβάσεων στο τέλος του έτους αφετέρου να γνωρίζει με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια τις ανάγκες των υπουργών για το 2010. Στο πλαίσιο αυτό απέστειλε επιστολή σε όλους τους υπουργούς ζητώντας έως τη Δευτέρα λεπτομερή περιγραφή των αναγκών τους έως το τέλος του έτους των αιτούμενων ποσών για το 2010 και κυρίως των χρωστούμενων.
 
Τα χρέη του Δημοσίου προς τους προμηθευτές του, που... κληροδότησε η απελθούσα κυβέρνηση μόνο για τα νοσοκομεία και τις κατασκευαστικές εταιρίες προσεγγίζουν τα 10 δισ. ευρώ. Επιδιώκεται τμήμα τους κατόπιν διαπραγμάτευσης για εκπτώσεις να πληρωθεί έως το τέλος του έτους, ενδεχομένως και με συμμετοχή τραπεζών (υπήρχε στα σκαριά σχετική συμφωνία με το Τ.Τ.), ενώ απομένει να ξεκαθαρίσει πώς θα αποτυπωθούν λογιστικά και ποιων ετών τα ελλείμματα θα επηρεάσουν.

---Σκληρή διαπραγμάτευση

Το μέγεθος του ελλείμματος εξακολουθεί να αποτελεί άγνωστο "Χ" για το οικονομικό επιτελείο και το μόνο που φαίνεται να γνωρίζει με σαφήνεια είναι πως κινείται σε διψήφιο μέγεθος. Επιδίωξη του οικονομικού επιτελείου είναι αυτό να υποχωρήσει κάτω από το 10% το 2010 και να έχει εξασφαλιστεί παράλληλα επαρκής περίοδος προσαρμογής από την Κομισιόν "ώστε να μη στραγγαλίσουμε την οικονομία", όπως λένε συνεργάτες του κ. Παπακωνσταντίνου.

Όλα δείχνουν πως η διαπραγμάτευση προς αυτήν την κατεύθυνση θα είναι ιδιαίτερα σκληρή. Στο πλαίσιο αυτό ο κ. Παπακωνσταντίνου είχε έναν πρώτο κύκλο τηλεφωνικών επαφών με τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Ζ.-Κλ. Τρισέ και Λ. Παπαδήμο, με τον κοινοτικό επίτροπο κ. Χ. Αλμούνια, με τον προεδρεύοντα του Eurogroup κ. Z. K. Γιούνκερ και με τον Σουηδό πρόεδρο του Ecofin κ. Α. Μποργκ, εν όψει της κρίσιμης συνεδρίασης του Eurogroup την προσεχή Δευτέρα στις Βρυξέλλες, όπου θα δοθεί και το στίγμα της πολιτικής της νέας κυβέρνησης.

Το επόμενο κρίσιμο ραντεβού στην ατζέντα του γράφει 24 Οκτωβρίου. Τότε ο κ. Παπακωνσταντίνου θα πρέπει να παρουσιάσει συγκεκριμένο πακέτο μέτρων για την επαναφορά του ελλείμματος εντός των ορίων του Συμφώνου Σταθερότητας στην Κομισιόν η οποία και θα αποφανθεί για τον τρόπο με τον οποίο θα χειριστεί την περίπτωση της Ελλάδας. Πιθανότερο θεωρείται πως η Κομισιόν απευθείας θα θέσει την Ελλάδα στην αυστηρή εκδοχή της επιτήρησης με βάση το άρθρο 104, παράγραφος 9, της Συνθήκης η οποία είναι ένα βήμα πριν από την επιβολή ποινών και προβλέπει εξετάσεις Βρυξελλών ανά τρίμηνο.

Η δεύτερη εκδοχή είναι να δώσει περιθώριο χρόνου στη νέα κυβέρνηση έως το τέλος του έτους και η κατάσταση να κριθεί με βάση τις προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας. Σε κάθε περίπτωση η ελληνική οικονομία θα παραμείνει υπό το άγρυπνο βλέμμα των Βρυξελλών για αρκετά ακόμα χρόνια.