Στάση αναμονής τηρεί προς το παρόν η ενεργειακή αγορά, αναμένοντας τα πρώτα δείγματα γραφής της πολιτικής ηγεσίας του νέου υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

Ωστόσο, όπως έχει αρχίσει ήδη να διαμηνύεται με νόημα προς κάθε κατεύθυνση, αν δεν υπάρξει επί της ουσίας απελευθέρωση της αγοράς και κανόνες υγιούς ανταγωνισμού, οι ιδιώτες επενδυτές και μάλιστα οι ξένοι, δεν θα μείνουν «με σταυρωμένα τα χέρια».

Εκτιμούν ότι δεν μπορεί η αγορά ενέργειας να λειτουργεί με βάση μόνον εσωτερικές νομοθεσίες, παραβλέποντας το κοινοτικό κεκτημένο, και υπό αυτή την έννοια φέρονται αποφασισμένοι να αντιδράσουν δυναμικά και προς την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Δεν θα καθίσουν να βλέπουν εκ του μακρόθεν τα τεκταινόμενα. Είναι ζήτημα χρόνου να αντιδράσουν σκληρά απέναντι στη ΔΕΗ», επισήμανε με νόημα παράγοντας της αγοράς.

Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ του euro2day, οι ιδιώτες επενδυτές θεωρούν ότι ειδικά στην ηλεκτροπαραγωγή η κατάσταση που κληρονομείται στη νέα κυβέρνηση συνιστά «καυτή πατάτα».

Κι αυτό γιατί, όπως υποστηρίζεται, η κρατική Επιχείρηση αφέθηκε κυριολεκτικά να διαμορφώνει κατά βούληση από τις αρχές του έτους τα δεδομένα στη χονδρεμπορική αγορά, με συνέπεια αυτή τη στιγμή η Οριακή Τιμή του Συστήματος να υπολείπεται του κόστους των καυσίμων.

Ενδεικτικά, η ΟΤΣ από το Σεπτέμβριο έως και σήμερα κινείται περίπου στα 45 ευρώ κατά μέσο όρο, ενώ υπήρχαν ημέρες που έπεσε και στα 30 ευρώ. Τούτο σημαίνει, όπως διευκρινίζεται, ότι οι επενδύσεις που έχουν γίνει στον τομέα αυτό κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας. «Έχουν επενδυθεί περί το 1,5 δισ. ευρώ, που δεν μπορούν να τιναχθούν στον αέρα», σημείωσε άλλος παράγοντας.

Και δεν φτάνει αυτό, όπως προσθέτουν. Αφέθηκε η αγορά στο έλεος εμπόρων ηλεκτρικής ενέργειας, που αποπειρώνται όχι μόνον να ποδηγετήσουν την αγορά, αλλά και να κερδοσκοπήσουν, σε βάρος των επενδυτών που έχουν τοποθετήσει διόλου ευκαταφρόνητα κεφάλαια.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με πληροφορίες του euro2day, ξένη εταιρία που διαθέτει άδεια εμπορίας, αλλά όχι και γραφεία στην Αθήνα, από τον περασμένο Ιούλιο με επιστολή που έστειλε σε διάφορες εταιρίες επιχείρησε να δημιουργήσει λόμπυ, ώστε να φιξάρονται οι τιμές για τις εξαγωγές και να μοιράζονται τα κέρδη!

Η προσπάθεια αυτή όμως φαίνεται να πέφτει στο κενό μετά από καταγγελίες που περιήλθαν σε γνώση και της ΡΑΕ. Επί της ουσίας, υποστηρίζεται ότι η αγορά λειτουργεί ανεξέλεγκτα, χωρίς σχεδόν κανένα έλεγχο από τους εντεταλμένους φορείς.

Με αυτά τα δεδομένα οι παράγοντες που μίλησαν στο euro2day δίνουν προθεσμία στο νέο επιτελείο της αγοράς περί τις 2-3 εβδομάδες, δεδομένου ότι μέχρι το Νοέμβριο είναι η περίοδος που καταστρώνονται τα Business Plan των εταιριών, οπότε θέλουν να γνωρίζουν με σαφήνεια το πώς θα διαμορφωθεί το πεδίο για να σχεδιάσουν τα επενδυτικά τους πλάνα.

Μάλιστα, διαμηνύουν ότι θα επιδιώξουν και συναντήσεις με την ηγεσία του νέου υπουργείου και ανάλογα με τα αποτελέσματα των συναντήσεων αυτών θα διαμορφώσουν και τις δικές τους αντιδράσεις. «Η μόνη ελπίδα είναι η Κομισιόν», τονίζεται με νόημα, με βάση την ως τώρα εμπειρία τους από την αγορά.

Ήδη, πάντως, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής αναμένεται να δώσει ένα πρώτο δείγμα γραφής, με το χειρισμό του ζητήματος που ανέκυψε πιεστικά από την Κομισιόν πρόσφατα για την απαγόρευση να αποκτά μη κρατικός επενδυτής ποσοστό πάνω από 5% στη ΔΕΗ.

Η Κομισιόν έθεσε περιθώριο δύο μηνών, δηλαδή, μέχρι τέλη του έτους, προκειμένου το ελληνικό δημόσιο να δώσει επαρκείς εξηγήσεις για την ισχύ του προεδρικού Διατάγματος 333 του 2000, που θέσπισε το καταστατικό της ΔΕΗ, βάσει του οποίου περιορίζονται τα δικαιώματα ψήφου των μη κρατικών μετόχων σε 5%, όριο το οποίο, κατά την Επιτροπή, συνιστά περιορισμό στην ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων κατά την έννοια του άρθρου 58 της συνθήκης ΕΚ. Εάν δεν κριθούν ικανοποιητικές οι εξηγήσεις που θα δοθούν για το θέμα αυτό η Κομισιόν προειδοποίησε ότι θα παραπέμψει τη χώρα μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Τι θα κάνει τελικά η χώρα μας; Θα ανοίξει το καταστατικό της ΔΕΗ, ώστε ενδιαφερόμενοι μη κρατικοί επενδυτές να μπορούν να συμμετέχουν και με ποσοστά πλέον του 5% στην Επιχείρηση, ή θα εμμείνει στη νομιμότητα του ισχύοντος Π.Δ;

Είναι ένα κρίσιμο ερώτημα που διατυπώνεται, καθώς είναι νωπό το παράδειγμα της Suez, που έβαλε πόδι στην ΕΥΑΘ αρχικά με ποσοστό όχι μεγαλύτερο του 6% για να διεκδικήσει στη συνέχεια, όταν ανακοινώθηκε επίσημα η βούληση μερικής αποκρατικοποίησης της εταιρίας, το στρατηγικό πακέτο του 23%.

Και δεν είναι η μόνη προειδοποιητική βολή που έρχεται από την Κομισιόν. Τον περασμένο Ιούνιο η Επιτροπή έστειλε τελεσίγραφο στη χώρα μας απειλώντας την με παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, γιατί δεν υφίσταται ανεξαρτησία του Διαχειριστή του Δικτύου, ήτοι, του ΔΕΣΜΗΕ, ενώ οι υφιστάμενοι νόμοι, που έτσι κι αλλιώς δεν εφαρμόζονται, αξιολογούνται ως μη ικανοποιητικοί για τη λειτουργία της αγοράς.

Επιπλέον, εκκρεμούν και οι νέες Οδηγίες από την Ε.Ε., στο πλαίσιο του τρίτου πακέτου απελευθέρωσης της αγοράς, που υποκαθιστούν τις Οδηγίες του 2003, για τις οποίες δεν έχει γίνει έως τώρα καμία ενέργεια ενσωμάτωσης από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές, παρά το γεγονός ότι τίθενται δεσμευτικές προθεσμίες.

Υπάρχει, τέλος, ένα ακόμη ζήτημα που σχετίζεται με την Ε.Ε. κι αυτό έχει να κάνει με την εκχώρηση δικαιωμάτων εξόρυξης και εκμετάλλευσης λιγνιτικών αποθεμάτων σε ιδιώτες επενδυτές πλην της ΔΕΗ. Προεκλογικά το ΠΑΣΟΚ είχε ταχθεί κατά, αναφέροντας, μάλιστα, ότι θα προσβάλει τη σχετική απόφαση της αρμόδιας Επιτρόπου.

Λίγο πριν από τις πρόωρες εκλογές μάλιστα είχαν κατατεθεί αιτήσεις ενδιαφερομένων επενδυτών για την εκμετάλλευση του λιγνιτωρυχείου της Βεύης.

Υπάρχουν, συνεπώς, αρκετά εκκρεμή ζητήματα στα οποία θα κληθεί άμεσα το επιτελείο του νέου υπουργείου να δώσει δείγματα γραφής ικανά να σκιαγραφήσουν τις γενικότερες προθέσεις της νέας κυβέρνησης για τη λειτουργία της αγοράς, προθέσεις που θα λειτουργήσουν, όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, ως πρόκριμα για τις δικές τους συνακόλουθες αντιδράσεις.