Τη νέα τριμηνιαία της έκθεση για την ελληνική οικονομία "Macro Monitor: A Quarterly Economic Review of the Greek Economy" εξέδωσε σήμερα η Διεύθυνση Τρέχουσας Οικονομικής Ανάλυσης της EFG Eurobank. 

Την έκδοση επιμελούνται ο οικονομικός σύμβουλος του ομίλου, κ. Γκίκας Χαρδούβελης, καθώς και ο επικεφαλής της διεύθυνσης κ. Πλάτων Μονοκρούσος. Στη μελέτη, επίσης, συνέβαλαν με αναλύσεις τους οι κ. Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος, σύμβουλος ευρωπαϊκών υποθέσεων, Κώστας Βορλόου, senior economist, Τάσος Αναστασάτος, senior economist, και Θεοδόσης Σαμπανιώτης, senior economic analyst.

Στην έκθεση επισημαίνονται τα ακόλουθα:

Ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ της Ελλάδας αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 3,3% το τρέχον έτος και στο 3% το 2009, από 4% το 2007. Κύριες αιτίες της επιβράδυνσης αυτής αναμένεται να είναι η διατήρηση των συνθηκών στενότητας στις διεθνείς πιστωτικές αγορές και η επιβάρυνση των εγχώριων διαθέσιμων εισοδημάτων από τη μεγάλη άνοδο στις τιμές πετρελαίου και τροφίμων. Να σημειωθεί ότι στην προηγούμενη τριμηνιαία μας έκθεση για την ελληνική οικονομία προβλέπαμε ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης 3,5% το 2008.

Ο ρυθμός αύξησης της εσωτερικής ζήτησης αναμένεται να υποχωρήσει αισθητά σε σχέση με το προηγούμενο έτος, κυρίως λόγω της υποχώρησης της εγχώριας καταναλωτικής δαπάνης, και να διαμορφωθεί στο 3,4% περίπου το 2008. Μικρή βελτίωση αναμένεται παράλληλα στη συνεισφορά του εξωτερικού τομέα, κυρίως εξαιτίας της επιβράδυνσης του ρυθμού αύξησης των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, αν και η συνεισφορά αυτή αναμένεται να παραμένει αρνητική.

Παρά την αναμενόμενη επιβράδυνση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να διατηρεί ορισμένες επιπρόσθετες αντιστάσεις (σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη), οι οποίες θα τείνουν να μετριάσουν τυχόν ακραίες επιπτώσεις από τη διεθνή χρηματοοικονομική κρίση. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι προγραμματισμένες συνεχιζόμενες εισροές κοινοτικών κονδυλίων, η σχετικά χαμηλή εξάρτηση από τις εξαγωγές και οι γενικά θετικές προοπτικές των δύο κυριότερων κλάδων της οικονομίας, της ναυτιλίας και του τουρισμού.

Αν και είναι πιθανή κάποια μικρή αποκλιμάκωση του ρυθμού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔτΚ) το τελευταίο τρίμηνο του έτους, λόγω θετικών επιδράσεων βάσης, αναμένουμε άνοδο του μέσου ετήσιου πληθωρισμού στο 4,5% το 2008, από 2,9% το 2007 και έναντι προηγούμενής μας πρόβλεψης για αύξηση στο 4,2%. Η διατήρηση του εγχώριου πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα είναι κυρίως απόρροια των μεγαλύτερων τιμών στα καύσιμα και στα τρόφιμα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.

Επιπλέον, η περαιτέρω επιτάχυνση του κόστους εργασίας ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος θα συνεχίσει να τροφοδοτεί τη διαφορά του εγχώριου πληθωρισμού από τον μέσο πληθωρισμό των κύριων εμπορικών εταίρων της χώρας, με επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Στον δημοσιονομικό τομέα, η εκτέλεση του προϋπολογισμού τους πρώτους 5 μήνες του έτους δεν αφήνει σημαντικά περιθώρια για επίτευξη του επίσημου στόχου σχετικά με τη μείωση του ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης στο 1,6% -το- ΑΕΠ το 2008.

Να σημειωθεί ότι στην προηγούμενη τριμηνιαία μας έκθεση (Μάρτιος 2008) είχαμε χαρακτηρίσει τον στόχο αυτό ιδιαίτερα φιλόδοξο και τονίσαμε πως το μεγάλο στοίχημα για την επίτευξή του έγκειται στη δραστική μείωση της φοροδιαφυγής, στην πάταξη της παράνομης εμπορίας καυσίμων αλλά και στη συγκράτηση των λειτουργικών και λοιπών δαπανών της κυβέρνησης.

Αν και συνυπολογίζουμε τα θετικά βήματα που έχουν ήδη γίνει στις κατευθύνσεις αυτές, αναμένουμε το έλλειμμα του προϋπολογισμού να κλείνει στο 2,5% -του- ΑΕΠ το 2008. Σημειώνουμε ότι η πρόβλεψη αυτή συνεχίζει να στηρίζεται σε σχετικά γενναίες παραδοχές για τον ρυθμό αύξησης των εσόδων και συγκράτησης των δαπανών του προϋπολογισμού και συνεπώς δεν μπορεί να αποκλειστεί η υπέρβασή του.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έχει προσλάβει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις, ξεπερνώντας το 14% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2007. Αυτό το επίπεδο δεν είναι διατηρήσιμο μεσοπρόθεσμα. Το χρόνιο εμπορικό έλλειμμα συνεχίζει να μεγεθύνεται, αλλά πλέον συνεπικουρείται από το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων και από το επιδεινούμενο ισοζύγιο μεταβιβάσεων. Η περαιτέρω βελτίωση του ισοζυγίου υπηρεσιών δεν έχει έως τώρα αποδειχτεί αρκετή ώστε να αντισταθμίσει τις αρνητικές αυτές τάσεις.

Αν και το εξωτερικό έλλειμμα διευρύνεται και λόγω συγκυριακών παραγόντων, κυρίως από τις αγορές πλοίων και από την αύξηση στην τιμή του πετρελαίου, η επιδείνωσή του οφείλεται ως επί το πλείστον σε συνδυασμό δομικών προσδιοριστικών παραμέτρων και ανισορροπιών.

Αυτές συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη διαδικασία οικονομικής σύγκλισης, την υπεραισιοδοξία για τα μελλοντικά εισοδήματα, τον δανεισμό των νοικοκυριών και τις ακαμψίες στις εγχώριες αγορές. Για την προσαρμογή του εξωτερικού ισοζυγίου σε πιο διατηρήσιμα επίπεδα μεσοπρόθεσμα θα απαιτηθεί συγκράτηση της ζήτησης και της κατανάλωσης και απάλειψη των θετικών διαφορών πληθωρισμού με την ευρωζώνη.

Κυριότερα, θα απαιτηθούν στροφή της ελληνικής οικονομίας στη γνώση και στην τεχνολογία καθώς και ο συνεχιζόμενος αναπροσανατολισμός των ελληνικών εξαγωγών προς νέες αναπτυσσόμενες αγορές.

Η παράταση ενός έτους, μέχρι το τέλος του 2009, που ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη δαπάνη του 1/3 των αδιάθετων δημοσίων κεφαλαίων του Γ΄ ΚΠΣ πρόσφερε μια τελευταία ευκαιρία ώστε να μη χαθούν οι τόσο απαραίτητοι για τη διατήρηση υψηλών ρυθμών επενδύσεων ευρωπαϊκοί πόροι. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της 15ης/6/2008, μέχρι το τέλος του 2008 πρέπει να δαπανηθούν 4,7 δισ. ευρώ και 1,9 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2009.

Εξίμισι μήνες πριν από την επίσημη ολοκλήρωση του προγράμματος, έχει δαπανηθεί το 80,6% των πόρων και παρά την παράταση η απαιτούμενη επιτάχυνση στην εκτέλεση των έργων για πολλά επιμέρους προγράμματα ξεπερνά το 100%. Η δυνατότητα μεταφοράς δαπανών ύψους 1,9 δισ. ευρώ από το 2008 στο 2009 δίνει τη δυνατότητα για μείωση των δαπανών του ΠΔΕ του 2008, προσφέροντας βοήθεια στο δημοσιονομικό μέτωπο. Οι δαπάνες του ΠΔΕ, άλλωστε, συστηματικά εμφανίζονται υπερεκτιμημένες στους προϋπολογισμούς του κράτους, καθώς περικόπτονται πιο εύκολα στην προσπάθεια μείωσης των εκάστοτε ελλειμμάτων.

Σχετικά με τις εξελίξεις στον τουριστικό τομέα, το πρώτο τρίμηνο του 2008 δεν δίνει σοβαρούς λόγους ανησυχίας για τις εξελίξεις της καλοκαιρινής περιόδου. Ωστόσο, είναι λογικό να αναμένεται κάποια μείωση στην εισροή τουριστών από τις εκτός ευρωζώνης αγορές, ιδίως από τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία.

Οι υψηλές τιμές της ενέργειας και άλλων αγαθών και η γενικότερη οικονομική κρίση συμπιέζουν τα πραγματικά εισοδήματα στις χώρες αυτές, η δε άνοδος του ευρώ έναντι της στερλίνας και του δολαρίου επίσης θα έχει ανάλογες επιπτώσεις.

Ωστόσο, στην περίπτωση που η οικονομική και πιστωτική κρίση στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη συνεχιστεί με αμείωτη ένταση μέχρι τα τέλη του 2008, ένα απαισιόδοξο σενάριο θα μπορούσε να προβλέψει μείωση στη περίοδο Ιαν. - Σεπτ. 2008 (σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2007) κατά 10% και κατά 6% των αφίξεων από τη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ, αντίστοιχα, χώρες που αντιστοιχούν σε ένα σημαντικό μέρος (17%) του τουριστικού μας χαρτοφυλακίου.

Όμως, ολοένα και σημαντικότερος αντισταθμιστικός παράγοντας σε τυχόν αρνητικές εξελίξεις εντός των παραδοσιακών αγορών μας εμφανίζεται η παρατηρούμενη έντονη αύξηση της εισροής τουριστών από νέες αγορές (ανατολική Ευρώπη, Ρωσία, Ασία κ.λπ.).

Στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων, η συμφωνία του ΟΤΕ με την Deutsche Telekom, με την παραχώρηση του management στον ξένο στρατηγικό εταίρο, αποτελεί πράγματι καμπή, αλλά όχι κατ' ανάγκην και εγγύηση για συνέχιση των απαραίτητων μεγάλων τομών σε άλλους χώρους της οικονομικής πολιτικής.

Ολόκληρη η έκδοση "Macro Monitor: A Quarterly Economic Review of the Greek Economy" της τράπεζας δημοσιεύεται στη διπλανή στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".