Διασύνδεση Κρήτης: Ένα έργο, τρεις γραμμές και στο βάθος... κίνδυνος μπλακ άουτ

Στο σημείο μηδέν βρίσκεται για μία ακόμη φορά το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης - Αττικής ισχύος 700-1.000 MW κι ενώ από το 2020 η συντριπτική πλειοψηφία (601 MW) των ντιζελοκίνητων μονάδων παραγωγής ρεύματος της ΔΕΗ, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 813 MW, θα πρέπει να παύσουν τη λειτουργία τους για περιβαλλοντικούς λόγους. Αυτό σημαίνει πως η ενεργειακή ασφάλεια του νησιού κρέμεται σε μόλις ένα καλώδιο και χωρίς η ισχύς του να επαρκεί αυτό της Πελοποννήσου, ισχύος 200 MW, το οποίο αναμένεται να είναι έτοιμο το 2020.

Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, Βρυξέλλες, ΡΑΕ και ελληνική κυβέρνηση έχουν καταθέσει τρεις διαφορετικές προτάσεις για την υλοποίηση του έργου, το οποίο αποτελεί τμήμα της σχεδιαζόμενης ενιαίας ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ. Διαβουλεύσεις, παρασκηνιακές διεργασίες και δημόσιες αντεγκλήσεις αλλά κι ένας υποβόσκων επιχειρηματικός πόλεμος είναι σε εξέλιξη για το project του 1 δισ. ευρώ, την ίδια στιγμή που η ΡΑΕ επείγεται για την ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική, ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα ως προς την ενεργειακή ασφάλεια του νησιού.

Το ιστορικό

Η απόφαση της 10ης Σεπτεμβρίου της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας να αναθέσει στον ΑΔΜΗΕ την κατασκευή της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης - Αττικής, μέσω της δημιουργίας της εταιρίας ειδικού σκοπού SPV «Αριάδνη Interconnection», έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση της Ευρ. Επιτροπής. Η Κομισιόν θεωρεί την ενέργεια της ΡΑΕ ως αντίθετη με την απόφασή της να εντάξει το επενδυτικό σχέδιο ύψους 1 δισ. ευρώ στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI). Σημειώνεται ότι οι Βρυξέλλες έχουν δώσει αυτά τα χαρακτηριστικά καθώς η διασύνδεση Κρήτης - Αττικής είναι μέρος του μεγάλου project ενοποίησης των συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ.

Επίσης, υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν, κατόπιν συμφωνίας μεταξύ των κυβερνήσεων, έχει αναγορεύσει ως promoter του έργου την κυπριακών συμφερόντων εταιρία «EuroAsia Interconnector». Και στην απόφαση της ΡΑΕ αντιδρά και η προαναφερόμενη εταιρία, η οποία φέρεται κατά τις πληροφορίες να προειδοποιεί με νομικά μέτρα κατά της απόφασης της Αρχής να αναθέσει το SPV στον ΑΔΜΗΕ. Από την άλλη μεριά η Αρχή, ως γνωστόν, προχώρησε στη λήψη αυτής της απόφασης στο πλαίσιο συμφωνίας που έχει υπογράψει με τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου για τον επιμερισμό του κόστους του έργου μεταξύ των δύο χωρών, Ελλάδας και Κύπρου. Πέραν αυτού, ο κίνδυνος της ηλεκτρικής επάρκειας της Κρήτης υπαγόρευσε στη ΡΑΕ την έκδοση άμεσης απόφασης ανάθεσης στον ΑΔΜΗΕ τη σύσταση SPV.

Πέραν αυτού, η ΡΑΕ έκανε την ανάθεση, καθώς τον περασμένο Αύγουστο ναυάγησαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΑΔΜΗΕ και EuroAsia, όταν ο μεν Διαχειριστής παρουσίασε χρηματοδοτικά κεφάλαια 200 εκατ. ευρώ για την εταιρία ειδικού σκοπού, ενώ η κυπριακών συμφερόντων εταιρία δεν είχε κεφαλαιακή επάρκεια. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι ο EuroAsia δεν είναι κατασκευαστική εταιρία ούτε Διαχειριστής αλλά φορέας που θα αναλάμβανε να βρει επιχειρήσεις και χρηματοπιστωτικούς φορείς για τη χρηματοδότηση του έργου.   

Η απόφαση επίσης της ΡΑΕ προβλέπει το SPV της «Αριάδνη Interconnection» να ελέγχεται κατά τουλάχιστον 51% από τον ΑΔΜΗΕ, μέχρι 39% να έχει δικαίωμα συμμετοχής ο EuroAsia Interconnector και τα υπόλοιπα ποσοστά να ανατεθούν σε Ευρωπαίους Διαχειριστές μέσω διαγωνισμού.

Διελκυστίνδα

Για να επιστρέψουμε στις τελευταίες εξελίξεις, τις προηγούμενες εβδομάδες η ΡΑΕ βομβαρδίστηκε… με επιστολές διαμαρτυρίας και παρατηρήσεων από την Κομισιόν και την Ένωση των Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας. Μάλιστα, οι Βρυξέλλες προειδοποίησαν την ελληνική αρχή με απένταξη του έργου από εκείνα των PCI.

Εκτός αυτού ένα από τα θέματα που ήγειραν Κομισιόν και EuroAsia, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι οι τεχνικές προδιαγραφές του έργου της διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ. Το σκεπτικό των Βρυξελλών και του promoter είναι πως αν γίνει πρώτα το έργο Κρήτης -Αττικής, θα υπάρξει εγκλωβισμός στα τεχνικά χαρακτηριστικά των άλλων διασυνδέσεων. Επιχείρημα που δεν αποδέχονται ΡΑΕ και ΑΔΜΗΕ, θεωρώντας ότι υπάρχει κοινοτικό πλαίσιο τεχνικών προδιαγραφών.

Με πρωτοβουλία των Βρυξελλών επιδιώχθηκε νέος γύρος διαπραγματεύσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, για την ακρίβεια ανάμεσα στις Ρυθμιστικές Αρχές, την Κομισιόν και εκπροσώπους των κυβερνήσεων Ελλάδας και Κύπρου.  

Όπως αναφέρουν πληροφορίες, στο τραπέζι έχουν πέσει τρεις διαφορετικές προτάσεις.

Η πρώτη είναι της Κομισιόν, που προβλέπει τη σύσταση επιτροπής τεχνικών προδιαγραφών και η οποία θα απαρτίζεται από έναν εκπρόσωπο της SPV Κρήτης - Αττικής (ΑΔΜΗΕ), της SPV Κύπρου - Ελλάδας (EuroAsia), της SPV Κύπρου - Ισραήλ (EuroAsia) και έναν κοινό εκπρόσωπο των ΡΑΕ και ΡΑΕΚ. Η ελληνική Αρχή όπως και ο ΑΔΜΗΕ φέρονται να μη δέχονται αυτήν την πρόταση καθώς τον έλεγχόο της έχει ο EuroAsia κι ενώ τα χρήματα τα διαθέτει ο ελληνικός Διαχειριστής.

Η δεύτερη πρόταση είναι της ΡΑΕ, που προβλέπει τη σύσταση επιτροπής διαλειτουργικότητας του έργου απαρτιζόμενη από τους Διαχειριστές Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας και της Κύπρου. Πρόταση που διατηρεί ισορροπία, σύμφωνα με τη ΡΑΕ.  

Η τρίτη πρόταση προέρχεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που έχει θεσμικό χαρακτήρα. Μία επιτροπή που θα απαρτίζεται από τους Διαχειριστές και τις Ρυθμιστικές Αρχές για να επιβλέπουν την πορεία του έργου. Πρόταση που δείχνει να εξυπηρετεί αφενός την ανάγκη της διατήρησης των διπλωματικών ισορροπιών εντός ευρωπαϊκού πλαισίου και αφετέρου, τον επείγοντα χαρακτήρα για την εκτέλεση της διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική.

Αντικρουόμενα συμφέροντα

Εξελίξεις αναμένονται μέσα στην εβδομάδα. Όπως όλα δείχνουν, για την εκτέλεση ενός έργου αξίας 1 δισ. ευρώ υπάρχουν αντικρουόμενα επιχειρηματικά συμφέροντα. Για την επένδυση έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον και Ευρωπαίοι Διαχειριστές, όπως ο βελγικός Elia και ο γαλλικός RTE. Αν και έχουν διευκρινίσει, ιδίως ο Elia, πως θα πρέπει να αποσαφηνιστούν οι σχέσεις ΑΔΜΗΕ και EuroAsia.

ΡΑΕ και ΑΔΜΗΕ υπογραμμίζουν το γεγονός πως το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική ήταν στο δεκαετές πλάνο του Διαχειριστή ως έργο μείζονος σημασίας με εθνικά χαρακτηριστικά. Από κει και πέρα, σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζουν, συμμορφώθηκαν και συνεχίζουν να ακολουθούν τις υποδείξεις της διακυβερνητικής συμφωνίας των κρατών για την υλοποίηση ως ενιαίου ευρωπαϊκού έργου.

Στον αντίποδα υπάρχει και η εκτίμηση, που κυκλοφορεί στην ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά, ότι ισχυρό ενδιαφέρον και με κυρίαρχο ρόλο δείχνει και ο Κινέζος εταίρος του ΑΔΜΗΕ, η State Grid. Κάτι που οι Βρυξέλλες βλέπουν με ιδιαίτερη επιφυλακτική στάση, όπως και συνολικά την όποια κινεζική επιχειρηματική εμπλοκή σε οποιονδήποτε κλάδο της ευρωπαϊκής οικονομίας.