ΤτΕ: Μικρή αύξηση μισθών για πρώτη φορά μετά το 2009

Κάτι κινείται στην αγορά εργασίας, όπως καταγράφεται στην έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς η ανεργία μειώνεται, παραμένοντας βέβαια η υψηλότερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η απασχόληση αυξάνεται με μικρότερους ρυθμούς, όπως ακόμη πιο αργά, αυξάνονται και οι μισθοί.

Αναλυτικά, αύξηση της απασχόλησης αλλά και αύξηση των αμοιβών της εξαρτημένης εργασίας, για πρώτη φορά από το 2009, κατεγράφη το 2017, όπως επισημαίνεται στην ενδιάμεση έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος.

Αύξηση, η οποία προήλθε σχεδόν αποκλειστικά από τον επιχειρηματικό τομέα και αντανακλούσε κυρίως την άνοδο της μισθωτής απασχόλησης, ενώ υπήρξε και ανεπαίσθητη αύξηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας ανά μισθωτό.

Το ίδιο διάστημα, η απασχόληση αυξήθηκε κατά 2,2% και το μέσο ποσοστό ανεργίας αποκλιμακώθηκε κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες στο 21,5%. Αλλά και κατά το α’ τρίμηνο του 2018 το ποσοστό ανεργίας συνέχισε να υποχωρεί και διαμορφώθηκε σε 21,2% από 23,3%, παραμένοντας βέβαια το υψηλότερο στην ΕΕ. Άλλωστε, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων, των γυναικών και των μακροχρόνια ανέργων, παρέχουν ενδείξεις ότι υφίστανται προβλήματα στην αγορά εργασίας και υποδηλώνουν, κατά την ΤτΕ, την ανάγκη συνέχισης της υλοποίησης διαρθρωτικών αλλαγών παράλληλα με την περαιτέρω ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας.

Σύμφωνα με την έκθεση της κεντρικής τράπεζας, η άνοδος της συνολικής απασχόλησης ήταν μεγαλύτερη από την αύξηση του ΑΕΠ, με αποτέλεσμα την υποχώρηση της παραγωγικότητας (περίπου όσο και το 2016) και μια περιορισμένη αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στο σύνολο της οικονομίας.

Κατά το τρέχον έτος 2018, προβλέπεται ότι στο σύνολο της οικονομίας θα επιταχυνθεί η άνοδος του συνόλου των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας. Όπως εκτιμάται, αυτή θα προέλθει από αύξηση της μισθωτής απασχόλησης με τον ίδιο περίπου ρυθμό όπως και το 2017, αλλά και από μικρή μέση αύξηση των αμοιβών ανά μισθωτό, της τάξης του 0,5%. Μάλιστα, καθώς η αναμενόμενη μείωση της παραγωγικότητας θα είναι πολύ μικρή, το 2018 το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα αυξηθεί ελαφρώς λιγότερο σε σχέση με το 2017, εκτιμά η TτΕ.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας ανά μισθωτό στο σύνολο της οικονομίας αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 0,8% το α’ τρίμηνο του 2018. Εξάλλου, βάσει ταμειακών στοιχείων, στο τετράμηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2018 οι δαπάνες του τομέα της γενικής κυβέρνησης για αμοιβές προσωπικού αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 5,6%. Ωστόσο, ο ρυθμός ανόδου για ολόκληρο το έτος προβλέπεται να είναι σημαντικά χαμηλότερος.

Στον επιχειρηματικό τομέα, στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2018 υπογράφηκαν, σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, 165 επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις, που αφορούν 91.860 μισθωτούς. Περίπου στα 3/5 από αυτούς χορηγήθηκαν περιορισμένες αυξήσεις μισθών, ενώ για τους περισσότερους από τους υπολοίπους, οι μισθοί παρέμειναν αμετάβλητοι καθώς μόνο μόνο σε πέντε συμβάσεις προβλέπονται μειώσεις. Στο ίδιο διάστημα, υπογράφηκαν και έξι κλαδικές ή εθνικές ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις, ενώ στο τέλος Μαρτίου 2018 οι κοινωνικοί εταίροι υπέγραψαν νέα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση, με την οποία παρατάθηκε η ισχύς των όρων της προηγούμενης.

Μείωση ανεργίας, αύξηση όμως των μακροχρόνια ανέργων

Πτώση του ποσοστού ανεργίας κάτω από το 20% εκτιμά για το 2018 η TτΕ, κρούοντας όμως τον κώδωνα του κινδύνου για το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων. Οι οποίοι μπορεί το 2017 να μειώθηκαν στο 15,6% του εργατικού δυναμικού, από 16,9% που ήταν το 2016, όμως η σύγκριση με το 3,4% της ΕΕ είναι άνιση. Όπως άνιση είναι και η σύγκριση με το σύνολο των ανέργων, καθώς προκύπτει αύξηση από το 72% που ήταν το 2016, σε 72,9% το 2017.

Μάλιστα, στην έκθεση η ΤτE επισημαίνει ότι πρέπει να υπάρξει περαιτέρω στήριξη των μακροχρόνια ανέργων, χρησιμοποιώντας προγράμματα απασχόλησης και κατάρτισης και στοχευμένες κοινωνικές μεταβιβάσεις.

Η έκθεση καταγράφει επίσης τους τομείς στους οποίους υπήρξε αύξηση της απασχόλησης. Έτσι, τουρισμός, μεταποίηση και κυρίως εμπόριο στήριξαν την απασχόληση κατά το προηγούμενο έτος. Αναλυτικότερα, ο κλάδος του εμπορίου αντέστρεψε την αρνητική εικόνα του προηγούμενου έτους (3,2%, έναντι -0,4% το 2016).

Θετικά συνέβαλαν επίσης στην αύξηση της απασχόλησης η μεταποίηση (3%) και οι δραστηριότητες που σχετίζονται με υπηρεσίες τουρισμού (2,8%), αν και σημειώθηκαν ηπιότεροι ρυθμοί αύξησης έναντι του προηγούμενου έτους. Επιπρόσθετα σημαντική αύξηση σημείωσαν οι δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας και κοινωνικής μέριμνας (6% έναντι 1,9% το 2016). Αντίθετα, η απασχόληση στη δημόσια διοίκηση παρουσίασε οριακή μείωση, αντιστρέφοντας τη θετική μεταβολή του προηγούμενου έτους (-0,2% έναντι 6% το 2016).

Αξιόλογο μέρος της αύξησης της απασχόλησης οφείλεται επίσης στην ευρεία χρήση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, που αποτελούν το 54,9% των νέων προσλήψεων το 2017.

Η αύξηση της απασχόλησης σε ετήσια βάση το 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οφείλεται στην αύξηση τόσο της μισθωτής απασχόλησης σε ετήσια βάση για τέταρτη συνεχή χρονιά (2,2% το 2017), όσο και των λοιπών κατηγοριών απασχολουμένων. Σημαντική αύξηση παρατηρείται στους αυτοαπασχολούμενους χωρίς προσωπικό (2,4% το 2017, έναντι μείωσης 2,2% το 2016), που αντιπροσωπεύουν το 22,8% του συνόλου των απασχολουμένων.

Το ποσοστό μερικής απασχόλησης το 2017 υποχώρησε οριακά στο 9,8% του συνόλου των απασχολούμενων από 9,9% που ήταν το 2016.