Αχτίδα φωτός για την καινοτομία στην Ελλάδα

Η υιοθέτηση της καινοτομίας -σε οποιαδήποτε μορφή της- φαίνεται να αποτελεί το αντίδοτο των ελληνικών επιχειρήσεων στην οικονομική κρίση. Μάλιστα, η στροφή που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι αξιοσημείωτη, καθώς προκύπτει ότι σχεδόν 6 στις 10 ελληνικές επιχειρήσεις ενσωματώνουν στη δραστηριότητά τους κάποια καινοτόμα πρακτική. Είτε αυτή είναι καινοτομία προϊόντος ή διαδικασίας, είτε οργανωτική ή μάρκετινγκ.

Βέβαια, η μεγαλύτερη βαρύτητα δίνεται στην καινοτομία προϊόντος ή διαδικασίας, όπου το 2016 (σ.σ. τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) οι ελληνικές επιχειρήσεις δαπάνησαν 2,047 δισ. ευρώ, ποσό μεγαλύτερο κατά 432,5 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2014 και κατά 141,6 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2012.

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της επίσημης στατιστικής έρευνας του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) για την Καινοτομία στις ελληνικές επιχειρήσεις, η οποία πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το ποσοστό των καινοτόμων ελληνικών επιχειρήσεων για την τριετία 2014-2016 ανήλθε στο 57,7%.

Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο κατά 6,7 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη τριετία 2012-2014 και κατά 5,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την τριετία 2010-2012. Η αύξηση αφορά τόσο τις επιχειρήσεις που καινοτομούν σε προϊόντα ή και διαδικασίες όσο και αυτές που καινοτομούν στην οργάνωση ή και στο μάρκετινγκ.

Διευκρινίζεται ότι το 57,7% αντιστοιχεί στο ποσοστό των ελληνικών επιχειρήσεων που κατά την τριετία 2014-2016 εφάρμοσαν έναν τουλάχιστον από τους ακόλουθους τύπους καινοτομίας: νέα ή σημαντικά βελτιωμένα προϊόντα (καινοτομία προϊόντος), νέες ή σημαντικά βελτιωμένες διαδικασίες (καινοτομία διαδικασίας), νέες οργανωσιακές μεθόδους (οργανωσιακή καινοτομία), νέες μεθόδους μάρκετινγκ (καινοτομία μάρκετινγκ).

Σημαντική είναι η αύξηση στην καινοτομία προϊόντος ή και διαδικασίας. Την περίοδο 2014-2016 το 47,1% των ελληνικών επιχειρήσεων καινοτομούν σε προϊόντα ή και διαδικασίες, σημειώνοντας άνοδο κατά 8,4 ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη τριετία 2012-2014 και κατά 12,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την τριετία 2010-2012. Καινοτομίες σε οργάνωση ή και μάρκετινγκ ενσωματώνει το 46,7% των ελληνικών επιχειρήσεων, σημειώνοντας άνοδο κατά 6,1 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη τριετία 2012-2014 και κατά 1,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την τριετία 2010-2012.

Όσον αφορά τους επιμέρους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, στον τομέα της βιομηχανίας το ποσοστό καινοτομίας φθάνει το 59,5% για την περίοδο 2014-2016, εμφανίζοντας βελτίωση των επιδόσεων από το 54,5% την περίοδο 2012-2014 και το 52,8% την περίοδο 2010-2012.

Η αυξητική αυτή τάση επιβεβαιώνεται και από τις επιδόσεις σε όλους τους επιμέρους κλάδους και συγκεκριμένα:

- «Παροχή νερού - επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης», όπου το ποσοστό καινοτομίας αγγίζει το 62,5% (από 57% την προηγούμενη εξεταζόμενη περίοδο)

- «Μεταποίηση» με ποσοστό 59,5% έναντι 55,1%

- «Ορυχεία και λατομεία» με ποσοστό 50% έναντι 29,1%

- «Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού» με ποσοστό 50% έναντι 39,1%


Αντίστοιχη βελτίωση καταγράφεται και στον τομέα των υπηρεσιών, με το ποσοστό να αυξάνεται στο 56,5% το 2014-2016, από το 48,0% για την περίοδο 2012-2014, αντιστρέφοντας τη μείωση που είχε παρατηρηθεί μεταξύ 2010-2012 (51,8%) και 2012-2014 (48,0%).

Η τάση αυτή, δηλαδή αύξηση μεταξύ 2012-2014 και 2014-2016 που ξεπερνά στις περισσότερες περιπτώσεις την αρχική μείωση που είχε σημειωθεί μεταξύ 2010-2012 και 2012-2014, όπως αποτυπώνεται στο σχετικό γράφημα, επαναλαμβάνεται στους περισσότερους από τους υπό εξέταση κλάδους και πιο συγκεκριμένα στους κλάδους «Ενημέρωση και επικοινωνία», «Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες», «Χονδρικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών» και «Μεταφορά και αποθήκευση».

Από την άλλη πλευρά, στον κλάδο «Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» παρατηρείται διαχρονική -και μάλιστα σημαντική- αύξηση των ποσοστών, μεταξύ 2010 και 2016 από 44,0% το 2010-2012 σε 57,4% την περίοδο 2014-2016.

Όσον αφορά τα ποσοστά ως προς το μέγεθος των επιχειρήσεων, σύμφωνα με ευρήματα την τριετία 2014-2016 καινοτομεί το 83,8% των επιχειρήσεων με περισσότερους από 250 εργαζόμενους, ακολουθούν οι επιχειρήσεις με 50 έως 249 εργαζόμενους με 67,2% και οι επιχειρήσεις με 10 έως 49 εργαζόμενους με ποσοστό 55,3%.

Σημειώνεται ότι αυτά τα στατιστικά στοιχεία αποστέλλονται από το ΕΚΤ στη Eurostat, στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής έρευνας CIS (Community Innovation Survey) για την καινοτομία και τις καινοτομικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων στην ΕΕ. Στην Ελλάδα, η έρευνα αφορά 11.000 περίπου ελληνικές επιχειρήσεις με 10 εργαζόμενους και άνω, σε διάφορους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας.