Παρωνυχίδα μπροστά στις πολλές εκκρεμότητες του σχεδίου ανάπτυξης του Ελληνικού είναι η έγκριση του Προεδρικού Διατάγματος με το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) την περασμένη Πέμπτη.
Το χρονοδιάγραμμα που προβλέπεται στο συμπληρωματικό μνημόνιο, σύμφωνα με το οποίο η μεταβίβαση στο επενδυτικό σχήμα θα γίνει τον Ιούνιο, έχει ήδη τιναχθεί στον αέρα. Εκτιμάται πως χρειαστεί τουλάχιστον ένας ακόμα χρόνος για να καλυφθούν όλα τα προαπαιτούμενα, όπως προβλέπεται από το νόμο που ψήφισε η σημερινή κυβέρνηση.
Ο διαγωνισμός για το Ελληνικό ξεκίνησε στα τέλη του 2011 και σύμφωνα με το αρχικό πλάνο το ακίνητο θα είχε παραδοθεί στο επενδυτικό σχήμα υπό την Lamda Development στο τέλος του 2016. Τα τεράστια θέματα που απομένουν ξεκινούν από πολεοδομικά και νομικά ζητήματα όπως η έγκριση των πολεοδομικών μελετών μέσω υπουργικών αποφάσεων ή η σύσταση του ειδικού κρατικού φορέα που θα διαχειρίζεται το μητροπολιτικό πάρκο και φτάνουν μέχρι τη μετεγκατάσταση πλήθους φορέων που παραμένουν εντός του ακινήτου.
Κορυφαία παραδείγματα το αμαξοστάσιο της Οδικές Συγκοινωνίες ΑΕ (ΟΣΥ ΑΕ) που είναι είναι γνωστό από χρόνια πως πρέπει να μεταφερθεί παραμένει εντός του Ελληνικού, αλλά και η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ). Εκτός από τους συγκεκριμένους χρήστες που καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση του ακινήτου υπάρχουν και πολλοί μικρότεροι για ορισμένους από οποίους βρίσκεται σε εξέλιξη δικαστική διαμάχη.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση με την παραχώρηση της άδειας καζίνο εντός του ακινήτου, που αποτελεί προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Ενώ στο μνημόνιο προβλέπεται πως όλα θα έχουν τελειώσει τον Ιούνιο, η κυβέρνηση προγραμματίζει διαγωνισμό για την επιλογή του ομίλου που θα διαχειρίζεται το καζίνο από το φθινόπωρο! Ακόμα και αν τελικά υπάρχει μόνο ένας υποψήφιος για το καζίνο του Ελληνικού, θα απαιτηθούν μήνες για την ολοκλήρωση της συμφωνίας, με αποτέλεσμα να μετατίθεται η παράδοση του ακινήτου για το πρώτο εξάμηνο του 2019, το νωρίτερο.
Με βάση τη σύμβαση που έχει εγκριθεί από τη Βουλή, η αξιοποίηση του ακινήτου του πρώην αεροδρομίου και της παραλιακής ζώνης του Αγίου Κοσμά θα ξεκινήσει όταν το ΤΑΙΠΕΔ μεταβιβάσει στο επενδυτικό σχήμα τις μετοχές της εταιρείας Ελληνικό ΑΕ η οποία έχει το δικαίωμα εκμετάλλευσης. Για να γίνει, όμως, η μεταβίβαση πρέπει να καλυφθούν σειρά προϋποθέσεις που είναι εξαιρετικά χρονοβόρες.
Για παράδειγμα, αμέσως μετά την έγκριση του Προεδρικού Διατάγματος από το ΣτΕ, πρέπει να εγκριθούν οι πολεοδομικές μελέτες μέσω Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων, ώστε το ακίνητο να έχει πολεοδομηθεί πλήρως (σε επίπεδο Οικοδομικού Τετραγώνου) και να είναι γνωστές όλες οι παράμετροι ανάπτυξης, αλλά και οι περιορισμοί του. Σύμφωνα με το νόμο, η προϋπόθεση αυτή οφείλει να έχει ολοκληρωθεί εντός έξι μηνών από την υποβολή των σχετικών μελετών, η οποία είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να ξεκινήσει αν πρώτα δεν έχει εγκριθεί το ΣΟΑ από το ΣτΕ.
Εκκρεμεί, επίσης, η διανομή του δικαιώματος κυριότητας μεταξύ των δύο συνιδιοκτητών του ακινήτου. Με βάση το διαγωνισμό, το Δημόσιο έχει αναλάβει να μεταβιβάσει στο ΤΑΙΠΕΔ κατά πλήρη κυριότητα ποσοστό 30% εξ αδιαιρέτου του Μητροπολιτικού Πόλου (εξαιρουμένων του αιγιαλού και της παραλίας), προκειμένου στη συνέχεια να το συγκεκριμένο τμήμα να μεταβιβαστεί στον επενδυτή. Ο τελευταίος θα έχει πλήρες δικαίωμα κυριότητας επί αντίστοιχης έκτασης του Μητροπολιτικού Πόλου, δηλαδή σε περίπου 1.575 στρέμματα στο Πρώην Αεροδρόμιο και 227 στρέμματα στην Παράκτια Ζώνη (εξαιρουμένων πάντοτε του αιγιαλού και της παραλίας). Επιπλέον το δημόσιο πρέπει να παραχωρήσει στον επενδυτή και το «δικαίωμα επιφανείας» επί της συνολικής έκτασης του Ελληνικού, διαδικασία που θεωρείται, επίσης, χρονοβόρα.
Σε αρχικό στάδιο βρίσκεται και η σύσταση του ειδικού φορέα για τη διαχείριση και λειτουργία όλων των κοινόχρηστων χώρων του Ελληνικού. Ο φορέας, για τον οποίο βρίσκονται σε εξέλιξη παζάρια με τρεις διαφορετικούς Δήμους (Αλίμου, Γλυφάδας και Ελληνικού – Αργυρούπολης) πρέπει να συσταθεί προ της μεταβίβασης. Μεταξύ άλλων θα είναι αποκλειστικά υπεύθυνος και για την είσπραξη και διαχείριση οποιωνδήποτε ανταποδοτικών τελών και ανάλογων χρεώσεων.
Οσο για τη μετεγκατάσταση, ο σχετικός νόμος έχει ψηφιστεί από το 2012 αλλά η ΟΣΥ, η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και άλλοι δημόσιοι ή ιδιωτικοί φορείς παραμένουν στο ακίνητο. Με βάση το νόμο που ψήφισε η παρούσα κυβέρνηση το Ελληνικό πρέπει να παραδοθεί ελεύθερο από άλλους χρήστες. Ομως οι διαρκείς δεσμεύσεις διαφόρων υπουργών για την έγκαιρη μετεγκατάσταση κρατικών υπηρεσιών δεν τηρούνται. Αλλοι χρήστες, κάποιοι από τους οποίους έχουν εγκατασταθεί αυθαίρετα, δεν εγκαταλείπουν, επίσης, το ακίνητο.
Αν υπολογιστούν και οι εν εξελίξει δικαστικές διαμάχες, τότε μόνο ως αστείο μπορεί να θεωρείται το χρονοδιάγραμμα του μνημονίου για υπογραφή τελικής σύμβασης τον Ιούνιο ώστε να εισπραχθεί η πρώτη δόση από τον επενδυτή.