Ολες οι αλλαγές στις συντάξεις χηρείας

Την έναρξη της διαδικασίας έκδοσης οριστικών συντάξεων χηρείας, για θανάτους που συντελέστηκαν από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά, σηματοδοτεί η έκδοση ερμηνευτικής εγκυκλίου από τον ΕΦΚΑ. Συντάξεις, οι οποίες εκτιμάται ότι θα είναι μειωμένες έως και κατά 50%, εξαιτίας των σημαντικών αλλαγών που επέφερε ο νόμος Κατρούγκαλου. Να σημειωθεί ότι, για κάποιες από αυτές, έχουν εκδοθεί προσωρινές συντάξεις που μετά από νέα νομοθετική παρέμβαση ανέρχονται πλέον σε 360-384 ευρώ.

Μια από τις βασικές αλλαγές του νόμου Κατρούγκαλου είναι η πρόβλεψη ηλικιακών περιορισμών στην καταβολή της σύνταξης λόγω θανάτου. Προβλέπεται δηλαδή ότι μόνο σε περίπτωση που ο θάνατος επήλθε μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας του επιζώντος συζύγου, η σύνταξη χορηγείται, χωρίς χρονικό περιορισμό, εφόσον δεν συντρέχουν οι υπόλοιπες προϋποθέσεις λήξης του δικαιώματος (π.χ. θάνατος του επιζώντος συζύγου ή σύναψη γάμου).

Στον αντίποδα, στην περίπτωση που ο θάνατος επήλθε πριν από τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας του επιζώντος συζύγου, η διάρκεια της συνταξιοδότησης ορίζεται σε 3 έτη. Εάν ο/η δικαιούχος δεν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του κατά τη διάρκεια της τριετίας αυτής, η καταβολή της σύνταξης διακόπτεται με τη συμπλήρωση της τριετίας από την πρώτη του επομένου του θανάτου μήνα και επαναχορηγείται με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του/της.

Η σύνταξη συνεχίζει να καταβάλλεται στην περίπτωση που υπάρχουν ανήλικα τέκνα είτε ο ίδιος ο επιζών σύζυγος είναι ανίκανος για την άσκηση κάθε βιοποριστικής εργασίας κατά ποσοστό 67% και άνω. Τα ποσοστά των δικαιούχων ορίζονται σε 50% για τον επιζώντα σύζυγο και 25% για το κάθε παιδί.

Αν ο θανών είχε χωρίσει και ξαναπαντρευτεί πριν πεθάνει, το 50% της σύνταξης το μοιράζονται ο επιζών (37,5%) και ο διαζευγμένος (12,5%). Για το δικαίωμα στους διαζευγμένους συζύγους προβλέπεται ως εισοδηματικό κριτήριο για τη λήψη της σύνταξης ότι το μέσο μηνιαίο εισόδημά του δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 720 ευρώ.

Μετά την 3ετία και εφόσον ο επιζών εργάζεται ή λαμβάνει άλλη σύνταξη, χάνει το 50% της σύνταξης χηρείας. Το ποσό που περικόπτεται επιμερίζεται στα παιδιά, εφόσον δικαιούνται.

Αν ο θάνατος έχει επέλθει νωρίτερα από τις 13 Μαΐου 2016, ισχύουν οι παλιές διατάξεις για όλους (και για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΑΕΕ), διαφορετικά ισχύει το νέο σύστημα.

Προσοχή. Και στην εγκύκλιο επαναλαμβάνεται ότι σύμφωνα με το νόμο Κατρούγκαλου, η σύνταξη υπολογίζεται με το νέο τρόπο. Συνεπώς, σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου, η σύνταξη υπολογίζεται εξαρχής με το άθροισμα εθνική και ανταποδοτική, ενώ σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου, η σύνταξη επανυπολογίζεται χωρίς προσωπική διαφορά και αποδίδεται με τα ανάλογα ποσοστά.

Βέβαια, σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου, θεμελιώδης προϋπόθεση για την απονομή της σύνταξης είναι ο θανών να είχε πραγματοποιήσει τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης, π.χ. τουλάχιστον 15 έτη για σύνταξη γήρατος.

Όταν υπάρχει ταυτόχρονα δικαίωμα σε σύνταξη λόγω θανάτου και σε σύνταξη για διαφορετική αιτία (π.χ. γήρατος ή αναπηρίας), δηλαδή αν ο χήρος ή η χήρα παίρνει σύνταξη και ταυτόχρονα διεκδικεί τη σύνταξη του θανόντος, παίρνει και τις δύο εθνικές συντάξεις. Η πρόβλεψη πως σε περίπτωση σώρευσης συντάξεων δίνεται μόνο μία εθνική αφορά μόνο συντάξεις από ίδιο δικαίωμα.

Σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου, αν δεν συμπληρώνεται η 15ετία για σύνταξη γήρατος αλλά συμπληρώνεται ο χρόνος για σύνταξη αναπηρίας τεκμαίρεται ποσοστό 80%, ενώ διευκρινίζεται και ότι δεν μειώνεται η εθνική σύνταξη που μεταβιβάζεται λόγω θανάτου συνταξιούχου ο οποίος λάμβανε πλήρες ποσό σύνταξης αναπηρίας, ανεξάρτητα από το ποσοστό του.

Για τα τέκνα, για όσο χρόνο παραμένουν άγαμα και δεν έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, η σύνταξη δίνεται ως εξής:

- Μέχρι να συμπληρώσουν το 18ο έτος της ηλικίας τους

- ή μέχρι να συμπληρώσουν το 24ο έτος της ηλικίας τους, εφόσον και για όσο χρόνο φοιτούν σε ανώτερες ή ανώτατες αναγνωρισμένες σχολές του εσωτερικού ή του εξωτερικού ή σε Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή Κέντρα/Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης

- ή μέχρι να συμπληρώσουν το 24ο έτος της ηλικίας τους, εφόσον ο θάνατος επήλθε κατά τη διάρκεια του έτους προετοιμασίας τους για την εισαγωγή σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή. Μεταξύ άλλων, διευκρινίζεται ότι το δικαίωμα παρέχεται ανεξαρτήτως της επιτυχούς ή μη έκβασης των εξετάσεων και ισχύει και για τα επόμενα της Γ΄ Λυκείου έτη. Η προετοιμασία για τις εξετάσεις πιστοποιείται με το πιστοποιητικό συμμετοχής του παιδιού στις πανελλήνιες εξετάσεις. Ως έτος προετοιμασίας για τις πανελλήνιες εξετάσεις ορίζεται το χρονικό διάστημα μεταξύ της 1ης Ιουλίου και της 30ής Ιουνίου του επόμενου έτους. Επίσης, το δικαίωμα σε σύνταξη παρατείνεται για το χρονικό διάστημα μεταξύ του επόμενου της ενηλικίωσης μήνα και μέχρι το μήνα έναρξης του ακαδημαϊκού έτους, όταν το 18ο έτος της ηλικίας συμπληρώνεται, πριν από την εισαγωγή σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και εφόσον η εισαγωγή σε αυτές τις σχολές γίνει μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος με αυτό της ενηλικίωσης.

- Ή και μετά τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους, εφόσον κατά τον χρόνο θανάτου του ασφαλισμένου ή συνταξιούχου δεν έχουν συνάψει γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης και είναι ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία και η ανικανότητά τους επήλθε πριν από τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους.