Τράπεζες: Αγώνας δρόμου ως και τον Μάιο του 2018

Σε αγώνα δρόμου θα πρέπει να επιδοθούν οι εγχώριες συστημικές τράπεζες τα επόμενα τρία τρίμηνα, προκειμένου να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στο μέτωπο των «κόκκινων» δανείων, στέλνοντας έμπρακτο μήνυμα σε επόπτη, ΔΝΤ και αγορές ότι δεν είναι απαραίτητη η υιοθέτηση ή/και η χρήση ακραία δυσμενών παραδοχών στο επικείμενο stress test.

Ο επί της αρχής συμβιβασμός μεταξύ Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ( ΕΚΤ) και Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) από τη μία και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) από την άλλη προβλέπει το εξής σχήμα:

Δεν θα διενεργηθεί αξιολόγηση ποιότητας στοιχείων ενεργητικού (Asset Quality Review-AQR) για τις ελληνικές τράπεζες, όπως ζητούσε αρχικά το ΔΝΤ. Στον αντίποδα, θα υπάρξει λεπτομερέστερος έλεγχος σε προκαθορισμένα «πεδία» (π.χ. αξία των -ενυπόθηκων- ενεχύρων), είτε στο πλαίσιο της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test), είτε με έξτρα ελέγχους.

Μια πρόγευση του πώς θα μπορούσε να διαμορφωθεί το stress test για τις εγχώριες τράπεζες έδωσε το μέλος της ΕΚΤ Μπενουά Κερέ, αναφέροντας πως ο SSM θα είναι πολύ προσεκτικός στην εξέταση των «ιδιαιτεροτήτων» των ελληνικών τραπεζών (αξία ενεχύρων, ρευστότητα, «κόκκινα» δάνεια κ.λπ.).

Πρακτικά, το ΔΝΤ πέτυχε να διενεργηθεί μια λεπτομερέστερη και επί της ουσίας αυστηρότερη άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για τις εγχώριες τράπεζες. Έτσι, θα καταδειχθεί αν είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες πριν το τέλος του τρίτου προγράμματος και επομένως αν μπορούν να συμβάλουν στην αποκατάσταση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας και στην ενίσχυση της ανάπτυξης.

Παρότι οι συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο μεταξύ της ΕΚΤ και του ΔΝΤ δεν έχουν ολοκληρωθεί και σημαντικά μεθοδολογικά θέματα του stress test παραμένουν ανοικτά και υπό δυναμική διαπραγμάτευση, οι διοικήσεις των τραπεζών ξέρουν ότι έχουν μπροστά τους το εξής στοίχημα:

Να βελτιώσουν μέσα στα επόμενα τρία τρίμηνα (Q4 του 2017, Q1 και Q2 του 2018) τις επιδόσεις τους στο μέτωπο μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, ώστε να δημιουργήσουν ισχυρές αμφιβολίες για το αν έχει νόημα, αρχικά, η υιοθέτηση και εν συνέχεια η χρήση ακραία δυσμενών παραδοχών στο stress test.

Επιπρόσθετα, η ελληνική πλευρά ζητάει στο στατικό μοντέλο του stress test να συνυπολογιστούν οι στόχοι μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ως και το 2019, καθώς οι τράπεζες έχουν δεσμευτεί για την επίτευξή τους. Πρόκειται για δυναμική προβολή που θα βελτιώσει την εικόνα των ισολογισμών κατά την άσκηση, εφόσον το αίτημα γίνει δεκτό.

Πωλήσεις χαρτοφυλακίων δανείων άνω των 4 δισ. 

Οι διοικήσεις έχουν ήδη πάρει το μήνυμα και υπό την παραπάνω ανάγκη θα κατατεθούν οι λεπτομερείς τριμηνιαίοι στόχοι του 2018 για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Η βελτίωση θα πρέπει να είναι τόσο ποσοτική όσο και ποιοτική.

Δηλαδή, οι τράπεζες καλούνται να μειώσουν τα «κόκκινα» δάνεια ταχύτερα από τους στόχους και να το πράξουν χρησιμοποιώντας διαφορετικά εργαλεία από τη λογιστική διαγραφή δανείων. Δεν είναι τυχαίο ότι δρομολογούν σειρά «πωλητηρίων» για χαρτοφυλάκια δανείων, ονομαστικής αξίας άνω των 4 δισ. ευρώ.

Μετά την Eurobank, η οποία ολοκληρώνει τον διαγωνισμό πώλησης χαρτοφυλακίου καταγγελμένων δανείων χωρίς εξασφαλίσεις, αρχικού κεφαλαίου 1,52 δισ. ευρώ, τη σκυτάλη ετοιμάζονται να πάρουν Πειραιώς, Alpha Bank και Εθνική.

Alpha Βank και Εθνική θα βγάλουν προς πώληση δάνεια αντίστοιχων χαρακτηριστικών με το «πακέτο» της Eurobank. Θα είναι, δηλαδή, καταγγελμένες απαιτήσεις χωρίς εξασφαλίσεις, σημαντικό μέρος των οποίων έχει διαγραφεί λογιστικά, ενώ για το υπόλοιπο έχουν σχηματισθεί υψηλές προβλέψεις.

Η Εθνική εξετάζει και την πώληση χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων του ξενοδοχειακού κλάδου που έχουν ως ενέχυρα λειτουργούσες μονάδες. Πρόκειται για επιχειρήσεις στις οποίες η τράπεζα διαθέτει πάνω από το 50% των δανειακών τους οφειλών.

Στην Πειραιώς, πιο προχωρημένη είναι η προεργασία για πώληση χαρτοφυλακίου το οποίο περιλαμβάνει μη εξυπηρετούμενα δάνεια, με εξασφαλίσεις επί εμπορικών και τουριστικών ακινήτων καθώς και ακίνητα, τα οποία περιήλθαν στην κατοχή της τράπεζας ως αποτέλεσμα οριστικής διευθέτησης μέσω πλειστηριασμού ή ρύθμισης ανταλλαγής. Η ονομαστική αξία των προς πώληση απαιτήσεων ξεπερνά ελαφρώς το 1,4 δισ.

Όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr, έχουν υπογραφεί συμβάσεις εμπιστευτικότητας και οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές αναμένουν το συνοπτικό ενημερωτικό σημείωμα για το project AMOEBA. Ως σύμβουλος πώλησης λειτουργεί η UBS.

Στοχευμένη πίεση προς τους κακοπληρωτές

Οι στοχευμένες πωλήσεις χαρτοφυλακίων δανείων σε κλάδους όπως ο τουρισμός και το real estate εξυπηρετεί, μεταξύ άλλων, και την ανάγκη των τραπεζών να «αφυπνίσουν» μέρος των δανειοληπτών, ώστε να συνεργαστούν με τις τράπεζες για τη ρύθμιση των χρεών τους.

Το ίδιο πρέπει να συμβεί, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, και με τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς που θα ξεκινήσουν από τα τέλη Νοεμβρίου. Να υπάρξουν, δηλαδή, πλειστηριασμοί ακινήτων δανειοληπτών, που κρίνουν οι τράπεζες ότι διαθέτουν οικονομική και περιουσιακή κατάσταση ικανή για να ρυθμίσουν τα μη εξυπηρετούμενα χρέη τους.

«Όσο πιο στοχευμένοι είναι οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ακινήτων και οι πωλήσεις δανείων, τόσο πιο αποτελεσματικές θα γίνουν οι προτάσεις ρύθμισης μη εξυπηρετούμενων δανείων» αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Το «χαρτί» των προβλέψεων για αναμενόμενες ζημίες

Τέλος, η εφαρμογή από 1.1.2018 του ΔΠΧΑ 9, το οποίο επιβάλλει τον σχηματισμό προβλέψεων για αναμενόμενες ζημίες πιστωτικού κινδύνου, βοηθάει τις τράπεζες ενόψει του stress test. Οι τράπεζες θα πάρουν σχεδόν το σύνολο των νέων προβλέψεων στην πρώτη χρήση εφαρμογής, αλλά η επίπτωση στα εποπτικά κεφάλαια θα επιμερισθεί στην πενταετία, χρόνος που ξεπερνά την τριετή περίοδο την οποία ελέγχει το stress test.

Επιπρόσθετα, οι on-off προβλέψεις θα οδηγήσουν σε σημαντική βελτίωση των αποτελεσμάτων καθώς ο ρυθμός δημιουργίας νέων επισφαλειών προβλέπεται να μειωθεί κατακόρυφα. Η παραπάνω εξέλιξη, αφενός, εξασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξει κίνδυνος να μη συμψηφισθεί αναβαλλόμενος φόρος, αφετέρου, μπορεί να ληφθεί υπόψη από τον επόπτη, αν χρειασθεί υποβολή πλάνων κεφαλαιακής ενίσχυσης.